Evropa Veriore

Evropa veriore e paraqitur me ngjyrë vjollce

Evropa veriore është hapësira e cila përfshinë pjesën veriore të Evropës. Shtetet që përbëjnë Evropën veriore janë : Islanda, Norvegjia, Suedia, Finlanda, Danimarka, Lituania, Letonia dhe Estonia.

Pozita gjeografike

Evropa veriore ka pozitë skajore gjeografike.

Veçoritë fiziko-gjeografike

Ky rajon përbëhet nga gadishulli i Jutlandës, gadishulli Skandinav dhe ishulli i Islandës dhe shtetet Baltike. Relievi i Evropës Veriore ndryshon nga një vend në tjetrin. Gadishulli i Fino-Skandinavise përshkohet nga malet e vjetra Skandinave. Zonat fushore dhe kodrinore shtrihen ne jug të këtij gadishulli. Gadishulli i Jutlandes ka një territor tërësisht fushor. Ishulli i Islandës ka terren malor. Sa per hidrografinë, ajo është shume e pasur në këto vende. Klima në këto vende është e ftohtë, kurse në zonat bregdetare ndihet mjaft ndikimi zbutes i detit. Bie në sy numri i madh i liqeneve të formuara nga akullnajat e dikurshme. Ne peisazhin natyror mbizotërojnë pyjet konifere dhe tundrat.

Në klimën e Evropës Veriore, përveç gjerësisë gjeografike dhe lartësisë mbidetare, ndikim të madh ka edhe përhapja e masave ujore dhe tokësore dhe rrym e golfit poashtu edhe erërat perëndimore. Nën ndikimin e rrymës së Golfit dhe të erërave perëndimore brigjet perëndimore të Norvegjisë dhe të Islandës asnjëherë nuk arrijnë të ngrihen, dhe nikimi i ajrit të ngrohtë mund të vërehet edhe në mbrendësi të gadishullit.

Klima e mesme mbizotëron ne Julland, në bregdetin e detit të Norvegjisë dhe në Jug të Gadishullit të Skandinavisë. Mbrndësia e Skandinavisë dhe brigjet veriore të detit Baltik kanë klimë të mesme kontinentale me verëra të freskëta dhe të dimra të gjatë. Vetëm viset skajore veriore kanë klimë polare.

Demografia

Dendësia mesatare e popullsisë është 21 b/km2, çka do të thotë se Evropa Veriore është regjioni më rrallë i banuar në Kontinentin e Evropës. Dendësinë e vogël e kanë shaktuar veçoritë natyrore.Dendësi më të madhe ka Danimarka (124 st/km²) e cila ka kushtet më të përshtatshme natyrore. Në Gadishullin Skandinav dendësia më e madhe është në pjesën jugore dhe përgjatë bregdetit, gjegjësisht në ato pjesë ku kushtet natyrore janë më të përshtatshme dhe ofron kushte më të mira për zhvillimin ekonomik.

Shtetet pran Baltikut kanë rrënjë të dukshme të popullsisë, shpërngulja është intensive për shkak të vështirësive ekonomike. Parashihen zvogëlime të vazhdueshme të popullsisë.

Islandezët, Suedezët, Norvegjezët dhe Danezët iu takojnë popujve të grupit gjerman, ndërsa Finlandezët dhe Estonët janë ugrofin.

Lituanët dhe Letonët janë popuj indoevropian.

Popullsia është kryesisht të religjionit protestant përveç Lituanët që u takojnë fesë katolike.

Ekonomia

Vendet nordike, ndryshe nga ato baltike radjiten në krye të shteteve të zhvilluara të botës. (tregojnë të ardhurat kombëtare për kokë banori). Një periudhë e gjatë pa luftëra, stabilitetit social dhe organizimin i shkëlqyer ka shkaktuar një nivel të lartë të zhvillimit të zonës Nordik. Edhe pse baza natyrore nuk ofron mundësi të mëdha, ato janë përdorur mirë. Prodhimi bujqësore ka qenë veçanërisht i theksuar në Danimarkë, Islandë, Në Norvegji dhe Danimarkë dallohet në Evropë pë rgjuajtjen e peshkut në Evropë.

Finlanda dhe Suedia konsiderohen si vende më të pasura në botë sa i përket pyjeve. Kështu, këto vende kanë zhvilluar teknologji të lartë në përpunimin e drurit, e cila është bazuar në një shumëllojshmëri e industrive të përpunimit të drurit. Zbulimin e naftës dhe gazit natyror në Detin e Veriut i ka sjellë fitime të mëdha Norvegjisë dhe bëri atë një eksportues të madh.

Suedi deri në dhjetë vitet e fundit llogaritej në vendet më të zhvilluara në Evropë, por disa vende e arritën atë. Pasuria e mineralit të hekurit, pyje dhe resurset ujore, kanë ndkuar në rritjen e shkallës së zhvillimit të ekonomisë së Suedisë. Suedia prodhon çelik me cilësi të lartë. Danimarka është një eksportues i mishit të derrit, mishit të konservuar, produkte qumështi dhe vezët.

Shtetet e gadishullit skandinav dallohen për prodhimin e energjisë elektrike duke përdorur hidroenergjinë dhe energjinë. Islanda veçanërisht dallohet me burimet gjeotermale të cilat përdorim për ngrohje të shtëpive, rrugët, serrat dhe ndërtesa të tjera. Për fat të keq, zona baltike është shumë më pak të zhvilluara. Arsyet kryesore janë mungesa e tregut (kapitaliste) e ekonomisë, ekonomia dmth, si edhe ekspozimi gjatë i një sistemi socialist të ekonomisë.

Shtetet e Evropës Veriore

• Islanda
• Danimarka
• Norvegjia
• Suedia
• Finlanda
• Estonia
• Letonia
• Lituania