Uganda

Republika e Ugandës; Jamhuri ya Uganda
Flamuri i Ugandës	Stema e Ugandës
	Vendndodhja e Ugandës Vendndodhja e Ugandës (blu) – në Afrikë ( bojë qielli & gri e errët) ; – në Bashkimin Afrikan (bojë qielli)
Moto Kombëtare	"For God and My Country"
Himni Kombëtar	"Oh Uganda, Land of Beauty"
Kryeqyteti	Kampala
Gjuha zyrtare	Anglisht, Swahili
Pavarësia	9 tetor 1962 nga Br. e Madhe
Anëtarësimi në OKB	25 Tetor 1962
Forma e qeverisjes	Republikë Gjysmë-presidenciale
President	Yoweri Museveni
Kryeministër	Ruhakana Rugunda
Sipërfaqja; – totale; – % ujë	Vëndi i 81-të; 241.038 km² ; 15,89
Popullsia (2014); – totale; – dendësia	Vëndi i 35-të; 37.873.253 banorë; 137,1 banorë/km²
Monedha	Shilinga Ugandeze (UGX)
Zona kohore; – zakonisht; – në verë	; UTC+3; nuk ka
Targat e automj.	U
Prefiksi telefonik	+256
Kodi i internetit	.ug
Kodi ISO 3166-1	UG

Uganda ndodhet në pjesën lindore të Afrikës dhe është një vend kontinental. Kufirit tokësor i Ugandës përshkohet nga kufiri me Sudanin në veri, me Keninë në lindje, me Tanzaninë e Ruandën në jug, dhe RD të Kongos në perëndim.

Republika e Ugandës zë një sipërfaqe prej 241 038 km² në të cilën jetojnë diçka më shumë se 22 milion banorë, shumica e të cilëve janë banatu/banatinë. Kryeqytet i republikës është Kampala dhe gjuhë zyrtare shtetërore janë anglishtja dhe një gjuhë e quajtur suaheli. Sipas Kushtetutës së nxjerrë më 1995 Uganda është një republikë presidenciale.

Sipërfaqja e Ugandës në pjesën më të madhe është e ngritur në nivel të Afrikës Qendrore. Është e brishtë me disa ishuj dhe vullkane dhe mbi të sundon një klimë tropikale e vendeve në lartësi të dukshme mbi detare.

1°N 32°E / 1°N 32°E / 1; 32

Historia

Që nga 1500-ta është bërë themelimi i një forme shtetërore nga Hima, ndër të tjerat nga 1660 e njohur edhe si Buganda. Ky vend i nënshtrohet sundimit britanikë më 1890, dhe nga 1922-ta letrat e evropianëve paraqite si pjesë e Afrikës lindore britanike. Shpallja e pavarësisë së Ugandës është bërë më 1962 nën presidentin e shtetit, Mbretini Mutesa i II-të i cili më 1966 u rrëzua nga M.Oboti (M. Obote). Pas këtij ndiqe një drejtim i një lloj socializmi autoritar i cili nga viti 1971 deri 1979 shndërrohet në diktaturë. Pas periudhës së diktaturës, pason zgjedhja ushtarake e drejtuar nga Idi Amin Dada, zgjedhe e cila merr fund me kthimin e Obotit në vitin 1980 (dei 1985).

Me ndihmën e një puçi ushtarakë vije në fuqi presidenti Y. Museveni (nga 1986-ta) i cili ndërmori disa reforma ekonomike dhe politike.

Politika

Gjeografia

Artikulli kryesorë : Gjeografia e Ugandës

Sipërfaqja e përgjithshme e Ugandës 236,040 km² prej së cilës 36,330 km² janë ujë. Uganda shtrihet rreth koordinatave gjeografike 1 00 ‘‘‘V’’’, 32 00 ‘‘‘P’’’.

Uganda nuk ka bregdet përpos daljeve në liqenet e shumta dhe në liqenin e madh Viktoria ndërsa ka një vijë kufitare prej 2,698 km të gjatë.

Klima në Ugandë është tropikale dhe në përgjithësi mund të ndahet në dy sezone të reshjeve, atë nga dhjetori deri në shkurt dhe nga qershori deri në gusht. Në pjesën verilindore është një klimë gjysmë shkretinore.

Relievi i Ugandës përbëhet kryesisht nga rrafshet e përmbyllura nga malet anash. Pika më e ultë e relievit 621 m është në liqenin Albert dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 5,110 metrave te pika Margarita në malet Stanley (ang.: Margherita Peak on Mount Stanley ), në kufi me RD Kongos.

Ekonomia

Mbjellja e kallamoqit, kultivimi i bananeve për eksport, kafesë, mëndafshit, çajit, panxharsheqerit paraqesin degët më të rëndësishme të bujqësisë së Ugandës ekonomia e së cilës është e zhvilluar edhe në peshkimin, nxjerrjen e xehes së bakrit. Partnerë kryesorë të tregtisë së Ugandës janë Kenia, Britania e madhe dhe ShBA-ja. Rrjeti i transportit nuk është aq i zhvilluar, ka një linjë hekurudhore të quajtur linja për në Mombasa. Dallohet lundrimi në liqenin Viktoria (Victoria see) dhe porta ajrore internacionale në Entebe (Entebbe).

Demografia

Kultura

Të tjera

Telekomunikacioni
Transporti
Ushtria
Pushime

Lidhje të jashtme

Commons: Uganda – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

Commons: Uganda – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale