Komisioni i Badinterit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Komisioni i Badinterit ose Komiteti i Arbitrazhit i Konferencës për Jugosllavinë ishte një organ arbitrazhi i krijuar nga Këshilli i Ministrave të Komunitetit Ekonomik Evropian (EEC) më 27 gusht 1991 për t'i ofruar konferencës mbi Jugosllavinë këshilla ligjore. Robert Badinter u emërua kryetar i Komisionit pesë anëtarësh të përbërë nga kryetarë të Gjykatave Kushtetuese në EEC. Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë pesëmbëdhjetë opinione mbi "çështjet kryesore ligjore" të ngritura nga konflikti midis disa republikave të Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë (RSFJ). [1]

Sfondi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitet 1990-1991, kontradiktat midis Serbisë dhe republikave të tjera brenda Jugosllavisë federale ( Sllovenia dhe Kroacia ), konfliktet ekonomike, politike dhe më pas etno-territoriale filluan të rriten.

Në referendumin e pavarësisë sllovene të vitit 1990, një shumicë dërrmuese e banorëve votuan për pavarësinë e republikës, [2] [3] rezultate të ngjashme u panë në referendumin e pavarësisë kroate të vitit 1991, [4] dhe më 25 qershor 1991, të dyja republikat shpalli pavarësinë. [5] Në fillim të marsit 1991, pati përleshje të armatosura në Pakrac midis kroatëve dhe serbëve. [6] Njësitë e Ushtrisë Popullore Jugosllave u sollën në qytet për të parandaluar përleshjet e mëtejshme. Më 9 mars 1991, protestat në Beograd u shtypën nga ushtria. [7] Më 31 mars 1991, pati një përleshje midis policisë kroate dhe forcave të armatosura nga SAO Krajina [8] e themeluar nga serbët kroatë në Parkun Kombëtar të Liqeneve të Plitvicës, në të cilën u vranë dy burra. [9] Këto ngjarje kulmuan me një konflikt të vogël të armatosur në Slloveni dhe fillimin e luftës në Kroaci . [10]

Në fillim të vitit 1991, Komuniteti Evropian, duke parashikuar një konflikt të armatosur të afërt në Jugosllavi, ofroi ndihmën e tij ndërmjetësuese për udhëheqjen e RSFJ-së. Pasi qeveria aleate e RSFJ-së ra dakord për ndërmjetësimin e Komunitetit Evropian, ky i fundit kreu një sërë negociatash dhe konsultimesh me palët ndërluftuese. Më 7 korrik 1991 u nënshkrua Marrëveshja e Brionit, e cila i dha fund luftës në Slloveni, nga territori i së cilës u tërhoqën të gjitha njësitë e ushtrisë jugosllave. Marrëveshja parashikonte një moratorium për hyrjen në fuqi të deklaratave të pavarësisë së Sllovenisë dhe Kroacisë për një periudhë tre mujore, si dhe nevojën për fillimin e negociatave për strukturën e ardhshme të Jugosllavisë. Megjithatë, marrëveshja nuk pati asnjë ndikim në ndërprerjen e armiqësive në Kroaci. [11]

Anëtarët e komisionit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Robert Badinter, president i Këshillit Kushtetues të Francës
  • Roman Herzog, kryetar i Gjykatës Kushtetuese Federale të Gjermanisë
  • Aldo Corasaniti, kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Italisë
  • Francisco Tomás y Valiente, president i Gjykatës Kushtetuese të Spanjës
  • Irène Pétry, kryetare e Gjykatës Kushtetuese të Belgjikës

Opinionet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Nga fundi i vitit 1991 deri në mes të vitit 1993, Komisioni i Arbitrazhit dha 15 opinione mbi çështjet ligjore që lindën nga copëtimi i Jugosllavisë. [12]

Opinioni nr. 1 (Shpërbërja e RSFJ-së)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti nëse shkëputja e disa republikave nga RSFJ e ruajti ekzistencën e saj, siç pretendonin Serbia dhe Mali i Zi, apo shkaktoi shpërbërjen e saj me të gjitha republikat pasardhëse të barabarta të RSFJ-së. Komisioni u përgjigj më 29 nëntor 1991, "Republika Federative Socialiste e Jugosllavisë është në proces shpërbërjeje". [1]

Opinioni nr. 2 (Vetëvendosje)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A ka të drejtën e vetëvendosjes popullsia serbe në Kroaci dhe Bosnje dhe Hercegovinë, si një nga popujt përbërës të Jugosllavisë?" Komisioni konkludoi më 11 janar 1992 "që popullsia serbe në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Kroaci ka të drejtë për të gjitha të drejtat në lidhje me pakicat dhe grupet etnike ... Republikat duhet t'u ofrojnë anëtarëve të atyre pakicave dhe grupeve etnike të gjitha të drejtat e njeriut dhe liritë themelore të njohura në të drejtën ndërkombëtare, duke përfshirë, aty ku është e përshtatshme, të drejtën për të zgjedhur shtetësinë e tyre”. [1] Opinioni gjithashtu e shtriu parimin e uti possidetis në ish-Jugosllavi për herë të parë. [13]

Opinioni nr. 3 (Kufijtë)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A mund të konsiderohen kufijtë e brendshëm midis Kroacisë dhe Serbisë dhe midis Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë si kufij në kuptimin e së drejtës ndërkombëtare publike?" Duke zbatuar parimin e uti possidetis juris, komisioni konkludoi më 11 janar 1992, "Kufijtë midis Kroacisë dhe Serbisë, midis Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë, dhe ndoshta shteteve të tjera të pavarura fqinje nuk mund të ndryshohen, përveçse me marrëveshje të arritur lirisht... Me përjashtim të rasteve kur është rënë dakord ndryshe, kufijtë e mëparshëm bëhen kufij të mbrojtur nga e drejta ndërkombëtare”. [12]

Opinioni nr. 4 (Bosnje dhe Hercegovinë)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni u pyet nëse duhet të njihet pavarësia e Bosnje dhe Hercegovinës. Komisioni vendosi kundër njohjes sepse, ndryshe nga republikat e tjera që kërkonin pavarësinë, Bosnja dhe Hercegovina nuk kishte mbajtur ende një referendum për pavarësinë. [14]

Opinioni nr. 5 (Kroaci)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni shqyrtoi kërkesën e Kroacisë për njohjen e pavarësisë së saj. Komisioni vendosi që pavarësia e Kroacisë nuk duhet të njihet ende sepse Kushtetuta e re kroate nuk përfshin mbrojtjen për pakicat e kërkuara nga Komuniteti Evropian. Në përgjigje të këtij vendimi, presidenti i Kroacisë i shkroi Badinterit për t'i dhënë garanci se deficiti do të korrigjohej dhe më pas Komuniteti Evropian e njohu Kroacinë. [14]

Opinioni nr. 6 (Maqedoni)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të pranojë kërkesën e Republikës së Maqedonisë së atëhershme për njohje, pasi Republika i kishte dhënë garancitë e nevojshme për respektimin e të drejtave të njeriut dhe paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Megjithatë, Komuniteti Evropian fillimisht hezitoi të pranonte rekomandimet për shkak të kundërshtimit grek . [15]

Opinioni nr. 7 (Slloveni)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të njohë Slloveninë.

Vendim i ndërmjetëm[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni hodhi poshtë kundërshtimet serbe dhe malazeze për kompetencën e tij për t'iu përgjigjur tre referencave që kishte marrë nga Lord Carrington, të cilat rezultuan në Opinionet 8, 9 dhe 10.

Opinioni nr. 8 (Përfundimi i procesit të shpërbërjes së RSFJ-së)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komisioni vendosi që procesi ligjor i shpërbërjes së RSFJ-së kishte përfunduar dhe kështu RSFJ nuk ekzistonte më.

Komisioni konsideroi se sukcesioni shtetëror, që rezulton nga ndërprerja e RSFJ-së, duhet të zgjidhet. Ai vendosi që ajo të zgjidhet me marrëveshje të ndërsjellë midis disa shteteve pasardhëse, me një ndarje të drejtë të aseteve dhe detyrimeve ndërkombëtare të ish-RSFJ-së. Gjithashtu vendosi që anëtarësimi i RSFJ-së në organizatat ndërkombëtare nuk mund të vazhdojë nga asnjë shtet pasardhës, por secili shtet duhet të aplikojë sërish për anëtarësim.

Opinioni nr. 10 (Republika Federale e Jugosllavisë - Serbi dhe Mali i Zi)[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në këtë vendim, Komisioni vendosi se RFJ-ja (Serbia dhe Mali i Zi) ligjërisht nuk mund të konsiderohet si vazhdimësi e ish-RSFJ-së, por ajo ishte një shtet i ri. Kështu, Komuniteti Evropian nuk duhet ta njohë automatikisht RFJ-në, por të zbatojë të njëjtat kritere si për njohjen e shteteve të tjera pas RSFJ-së.

Teksti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Teksti i dhjetë opinioneve të para të Komisionit Badinter është botuar në Gazetën Evropiane të së Drejtës Ndërkombëtare . Opinionet 1-3 janë riprodhuar në 3 EJIL 1 (1992) f. 182ff ( disponohet online ose falas në [1] ). Opinionet 4-10 janë riprodhuar në 4 EJIL 1 (1993) f. 74ff ( i disponueshëm në internet ).

Kritika e Opinionit Nr. 3[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Peter Radan, një akademik juridik australian me origjinë serbe, ka kritikuar interpretimin e Komisionit Badinter të Kushtetutës së RSFJ-së. Përveç parimeve të së drejtës ndërkombëtare, Komisioni i Badinterit u përpoq të justifikonte rëndësinë e Parimit të Kufijve të Badinterit duke iu referuar nenit 5 të Kushtetutës së Jugosllavisë të vitit 1974. Komisioni tha se Parimi i Kufijve të Badinterit zbatohet edhe më lehtë për Republikat pasi paragrafi i dytë dhe i katërt i nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së përcaktonin se territoret dhe kufijtë e republikave nuk mund të ndryshohen pa pëlqimin e tyre.

Neni 5 përcakton:

(1) Territori i RSFJ-së është i pandashëm dhe përbëhet nga territoret e republikave të saj socialiste.

(2) Territori i një republike nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e asaj republike, dhe territori i një krahine autonome - pa pëlqimin e asaj krahine autonome.

(3) Një kufi i RSFJ-së nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e të gjitha republikave dhe krahinave autonome.

(4) Kufiri ndërmjet republikave mund të ndryshohet vetëm në bazë të marrëveshjes së tyre, dhe në rastin e një kufiri të një krahine autonome - në bazë të pajtimit të saj.

Duke iu referuar nenit 5, kritika e tij është se Komisioni i Badinterit ishte fajtor për citime selektive.

Arsyeja e Radanit për këtë mendim është se duke u mbështetur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5, Komisioni i Badinterit ka injoruar dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3. Duke vepruar kështu, ajo justifikonte ndarjen e RSFJ-së dhe ndryshimin e kufijve të saj ndërkombëtarë në kundërshtim me paragrafët 1 dhe 3. Radan argumenton se integriteti territorial i republikave dhe shenjtëria e kufijve të tyre të përmendur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5 zbatohen vetëm në kontekstin e shtetit jugosllav, integriteti territorial dhe kufijtë e të cilit mbetën në vend. Sipas Radanit, një republikë që kërkon të shkelë dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3 të nenit 5 vështirë se mund të korrë garancitë e përfshira në paragrafët 2 dhe 4. Rrjedhimisht, ai argumenton se neni 5 nuk ofron mbështetje për zbatimin e Parimit të Kufijve të Badinterit për fragmentimin e RSFJ-së.

Bazuar në analizën e mësipërme të arsyetimit të Komisionit të Badinterit në Opinionin nr. 3, Radan arrin në përfundimin se as parimet e së drejtës ndërkombëtare për respektimin e status quo-së dhe uti possidetis territoriale dhe as dispozitat e nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së 1974 nuk japin ndonjë justifikim. për Parimin e Kufijve të Badinterit " dhe se në rivizatimin e kufijve të rinj midis shteteve të pavarura "mund të jetë e nevojshme edhe të lehtësohen transferimet e rregullta dhe vullnetare të pjesëve të popullsisë." [12]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Guskova, Elena (2001). "Создание международной конференции по бывшей Югославии" [Establishment of an international conference on the former Yugoslavia]. История югославского кризиса (1990—2000) [Hisory of the Yugoslavian Crysis] (në rusisht). Moscow: Russian Law/Russian National Foundation. ISBN 5-94191-003-7.
  • Pellet, Allain (1992). "The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples" (PDF). European Journal of International Law. 3 (1): 178-185. doi:10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802. Marrë më 11 janar 2024. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  • Ramcharan, Bertrand G. (1997). "Opinions of the Arbitration Commission". The International Conference on the Former Yugoslavia: Official Papers (në anglisht). Vëll. 2. The Hague; London; Boston: Kluwer Law International. fq. 1259–1302. ISBN 978-90-411-0436-6.
  • Türk, Danilo (1993). "Recognition of States: A Comment" (PDF). European Journal of International Law. 4 (4): 66–91. doi:10.1093/oxfordjournals.ejil.a035855. Marrë më 11 janar 2024. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b c Allain Pellet (1992). "The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples" (PDF). European Journal of International Law. 3 (1): 178–185. doi:10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Alenka Starman; Jernej Križnar (2010). "Po plebiscitu / After the Plebiscite". Razstava Arhiva Republike Slovenije ob 20. obletnici plebiscita za samostojno in neodvisno Republiko Slovenijo [An Exhibition of the Archives of the Republic of Slovenia on the Occasion of the 20th Anniversary of the Plebiscite for the Sovereign and Independent Slovenia] (PDF) (në sllovenisht). Archives of the Republic of Slovenia. fq. 47. ISBN 978-961-6638-14-2.
  3. ^ Lajh, Damjan; Krašovec, Alenka (30 mars 2003). "Referendum Briefing No 3". Opposing Europe Research Network. University of Sussex. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  4. ^ "Izviješće o provedenom referendumu" [Report on performed referendum] (PDF) (në kroatisht). State Election Committee. 22 maj 1991. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 27 shkurt 2012. Marrë më 27 dhjetor 2011.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  5. ^ Meier, Viktor (2005). Yugoslavia: A History of its Demise. Routledge. fq. xiv. ISBN 978-1-1346-6510-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Ramet, Sabrina P. (2006). The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918-2005 (në anglisht). Bloomington: Indiana University Press. fq. 385. ISBN 978-0-253-34656-8.
  7. ^ Bethlehem, Daniel; Weller, Marc, red. (1997). The Yugoslav Crisis in International Law (në anglisht). Vëll. 1. Cambridge: Cambridge University Press. fq. xxvi. ISBN 978-0-521-46304-1.
  8. ^ Соколов В. А. (2018). "Создание центра боевой подготовки «Голубич» милиции Краины". Обозреватель: 86. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Data dhe viti (lidhja)
  9. ^ Radoš, Ivica (2006-03-30). "Obljetnica krvavog Uskrsa 1991.: Posljednje riječi su mu bile: 'Tata, tata'" [1991 Bloody Easter Anniversary: His Last Words were: Dad, Dad]. Jutarnji list (në kroatisht). ISSN 1331-5692. Arkivuar nga origjinali më 2013-10-29.
  10. ^ Guskova 2001.
  11. ^ O'Shea, Brendan (2005). The Modern Yugoslav Conflict 1991-1995: Perception, Deception and Dishonesty (në anglisht). London: Frank Cass. fq. 15–16. ISBN 978-0-415-35705-0.
  12. ^ a b c Peter Radan (prill 2000). "Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission". Melbourne University Law Review. 24 (1): 50–76. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  13. ^ Harris, D. Cases and materials on International Law. 106-107
  14. ^ a b Roland Rich (1993). "Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union" (PDF). European Journal of International Law. 4 (1): 36–65. doi:10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834. Arkivuar nga origjinali (PDF) më prill 21, 2012. Marrë më nëntor 30, 2011. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  15. ^ Evangelos Kofos (1999). James Pettifer (red.). "Greece's Macedonian Adventure: The Controversy over FYROM's Independence and Recognition". Macmillan Press Ltd. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Komisioni_i_Badinterit&oldid=2659012"