Kronologjia e Mustafa Qemal Ataturkut
(Përcjellë nga Kronologjia e Mustafa Kemal Atatürk)
Kronologjia e Mustafa Qemal Ataturkut është një linjë kohore e ngjarjeve gjatë jetëgjatësisë së Mustafa Kemal Atatürk. Afati kohor përfshin gjithashtu ngjarjet e sfondit duke filluar me Sulltan Abdul Hamid II.
| Legend | |||
|---|---|---|---|
| Karriera ushtarake | Udhëheqja gjatë Pavarësisë | Presidenca | Jeta personale |
| 1876 | 1 shtator | Ngritja e Abdul Hamid II. |
| 23 dhjetor | Shpallja e kushtetutës osmane e vitit 1876 (Kanûn-ı Esâsî). | |
| 1877 | 19 mars | Hapja e parlamentit të parë osman. |
| 24 prill | Trupat ruse hyjnë në territorin osman. | |
| 1878 | 14 shkurt | Parlamenti osman u shpërnda. |
| 3 mars | Fitorja ruse e konfirmuar nga Traktati i San Stefanos (Ayastefanos). | |
| 13 korrik | Traktati i Berlinit zëvendëson Traktatin e San Stefanos. | |
| 1881 | Mustafa (Kemal Atatürk) i lindur në Selanik (tani Salonica, Greqi). | |
| 24 maj | Kufiri i ri me Greqinë. Thesalia iu dorëzua Greqisë. | |
| 1888 | Ali Rıza, babai i Mustafës, vdes. | |
| 1893 | Mustafa futet në shkollën përgatitore ushtarake në Selanik. | |
| 1897 | Lufta Greko-Otomane. | |
| 1899 | 13 mars | Mustafa Qemal hyn në klasën e këmbësorisë në Kolegjin e Luftës në Kostandinopojë. |
| 1902 | 10 shkurt | Komisionohet në toger të dytë dhe hyn në Kolegjin e Stafit. |
| 1903 | U gradua toger i parë. | |
| 1905 | 11 janar | Kalon si Kapiten Shtabi dhe është postuar për Ushtrinë s Pestë në Siri; ringjall një grup të fshehtë opozitar në Damask. |
| 1906 | Bën një udhëtim klandestin në Selanik. | |
| 1907 | 20 qershor | U gradua në Adjutant-major. |
| 13 tetor | Postuar në selinë e Ushtrisë së Tretë në Selanik. | |
| 1908 | 22 qershor | Emërohet në Inspektoratin e Hekurudhave Lindore në Rumeli. |
| 24 korrik | Revolucioni i Turqve të Rinj. | |
| Shtator | Mustafa Kemal udhëton në Tripoli dhe Bengazi për të rithemeluar CUP. | |
| 1909 | 13 janar | Emërohet shef i shtabit të divizionit të 7-të rezervë në Selanik. |
| 13 prill | Udhëton me divizionin e tij në periferi të Kostandinopojës; Incidenti i 31 marsit. | |
| 27 prill | Abdul Hamid II u rrëzua dhe u pasua nga Mehmed V; Incidenti i 31 marsit. | |
| 1910 | Shtator | Viziton manovrat e ushtrisë franceze në Pikardi. |
| Shtator | Merr pjesë në shtypjen e revoltës shqiptare. | |
| 1911 | 15 janar | Emërohet në shtabin e korpusit të 5-të të ushtrisë. |
| janar | Komandanti i regjimentit të 38-të të këmbësorisë. | |
| 13 shtator | U dërgua në shtabin e përgjithshëm në Kostandinopojë. | |
| Shtator | Vullnetarë për shërbim kundër italianëve në Kirenaika. | |
| 27 nëntor | U gradua në Major. | |
| 1912 | 11 mars | Emërohet komandant i këtij sektori në Kirenaika; Lufta Italo-Turke |
| 8 tetor | Lufta e Parë Ballkanike | |
| 8 tetor | Selaniku bie në duart e grekëve. | |
| 24 tetor | Mustafa Qemal largohet nga Kirenaika dhe kthehet në Kostandinopojë. | |
| 25 nëntor | Emërohet drejtor i operacioneve të Forcave të Përbëra të Ngusticave. | |
| 1913 | 23 janar | CUP merr pushtetin (Grusht shteti osman 1913). |
| 24 mars | Adrianopoja (Edirne) bie në duart e bullgarëve. | |
| 29 qershor | Lufta e Dytë Ballkanike. | |
| 21 korrik | Osmanët ripushtojnë Edrenenë. | |
| 29 shtator | Traktati i Kostandinopojës rregullon kufirin turko-bullgar. | |
| 27 tetor | Mustafa Qemal emëroi attaché ushtarak në Sofje. | |
| 1914 | 1 mars | Mustafa Qemal gradoi nënkolonel. |
| 28 korrik | Austria i shpall luftë Serbisë; fillimi i Luftës së Parë Botërore. | |
| 2 gusht | Perandoria Osmane nënshkruan aleancën osmano-gjermane. | |
| 29 tetor | Pas Ndjekjes së Goeben dhe Breslau, marina osmane nën komandën gjermane granaton objektivat ruse.. | |
| 2 nëntor | Rusia i shpall luftë Perandorisë Osmane. | |
| 5 nëntor | Britania i shpall luftë Perandorisë Osmane. | |
| 5 nëntor | Franca i shpall luftë Perandorisë Osmane. | |
| 1915 | 20 janar | Mustafa Qemal largohet nga Sofja për të marrë detyrën si komandant i divizionit të 19-të për shërbim në Betejën e Galipolit. |
| 21 mars | Marina aleate nuk arrin të detyrojë ngushticat në Operacionet detare në fushatën e Dardaneleve. | |
| 27 prill | Trupat aleate që zbarkuan në Anzac Cove u përballën me Qemalin. | |
| 6 gusht | Përpjekjet përfundimtare të bëra nga britanikët në Betejën e Sari Bair u përballën me Qemalin. | |
| 1919 | 30 April | Emërohet inspektor i Trupat e Ushtrisë së Nëntë. |
| 19 May | Qemal zbarkon në Samsun. | |
| 8 July | Mustafa Qemal jep dorëheqjen nga posti i Inspektorit të Armatës së Tretë dhe nga ushtria. | |
| 23 July | Qemal u zgjodh Kryetar i Kongresit të Erzurumit. | |
| 1920 | 23 prill | Kemali hap Asamblenë e Madhe Kombëtare (BMM) në Angora (tani Ankara). |
| 11 maj | Kemali dënohet me vdekje nga qeveria në Kostandinopojë. | |
| 1921 | 5 gusht | Emëruar Komandant i Përgjithshëm nga Asambleja e Madhe Kombëtare. |
| 23 August | Beteja e Sakarias fillon me trupat turke të udhëhequra nga Mustafa Qemal. | |
| 19 September | Qemal merr gradën Marshall dhe titullin Gazi (veteran, luftëtar fitimtar). | |
| 1922 | 26 gusht | Gazi Mustafa Qemal fillon të udhëheqë ofensivën e madhe nga kodra e Kocatepe. |
| 30 gusht | Mustafa Qemal në Betejën e Dumlupınar. | |
| 10 shtator | Hyn në Izmir. | |
| 1 nëntor | Asambleja e Madhe Kombëtare shfuqizon Sulltanatin. | |
| 1923 | 14 janar | Zybejde Hanëm vdes në Smirnë (tani Izmir). |
| 29 janar | Mustafa Qemal dhe Latife Uşşakizade martohen në Izmir. | |
| 29 tetor | Shpallja e Republikës së Turqisë. | |
| 29 tetor | Zgjodhet presidenti i parë. | |
| 1928 | 9 gusht | Flet në Sarayburnu për alfabetin e ri turk. |
| 1932 | 12 korrik | Themelon Shoqërinë Gjuhësore Turke (tani Shoqata e Gjuhës Turke). |
| 1934 | 16 qershor | Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë miraton një ligj që i jep atij mbiemrin "ATATÜRK". |
| 1938 | 10 nëntor | Ai vdes. |