Limburg (Belgjikë)

Limburgu Limbourg
Provincë e Belgjikës
Flamuri Stema
Popullsia
• Gjithsej	880,397
Faqja zyrtare	www.limburg.be

Limburgu (holandisht: Limburg, frëngjisht: Limbourg) është një provincë në Belgjikë. Është më lindorja nga pesë provincat që flasin holandisht që së bashku formojnë rajonin e Flandrisë, një nga tre nënndarjet kryesore politike dhe kulturore të Belgjikës moderne.

Limburgu ndodhet në perëndim të Meuse (holandisht: Maas), mbi të cilën kufizohet me provincën holandeze të quajtur Limburg. Kufizohet gjithashtu me provincën belge frëngjisht-folëse Liège në jug, me të cilën gjithashtu ka lidhje historike. Në veri dhe perëndim janë territoret e vjetra të Dukatit të Brabantit. Sot këto janë provincat flamane të Brabantit Flamand dhe Antwerp në perëndim, dhe provinca holandeze e Brabantit të Veriut në veri.

Provinca e Limburgut ka një sipërfaqe prej 2,422 km² e cila përfshin tre zona (arrondissementen në holandisht) që përmbajnë 44 bashki. Midis këtyre komunave janë kryeqyteti aktual Hasselt, Sint-Truiden, Genk dhe Tongeren, i vetmi qytet romak në provincë, dhe konsiderohet si qyteti më i vjetër i Belgjikës. Që nga janari 2021, Limburg ka një popullsi prej 880.397.

Komuna e Voerenit është e shkëputur gjeografikisht nga Limburgu dhe pjesa tjetër e Flandrisë, me Holandën në veri dhe provincën e Valonisë të Liège në jug. Kjo komunë u krijua nga reforma komunale e vitit 1977 dhe më 1 janar 2008 me gjashtë fshatrat e saj kishte një popullsi totale prej 4,207. Sipërfaqja e saj e përgjithshme është 50.63 km².

Gjeografia

Qendra e Limburgut belg përshkohet nga lindja në perëndim nga lumi Demer dhe Kanali Albert, të cilët kalojnë shtigje të ngjashme. Pellgu kullues i lumit Demer mbulon pjesën më të madhe të pjesës qendrore dhe jugore të krahinës, përveç këndit juglindor, ku Jeker (në frëngjisht: (le) Geer) kalon pranë Tongeren dhe në lumin Meuse (në holandisht: Maas) në Maastricht.

Kufiri lindor i krahinës korrespondon me bregun perëndimor të Maas, i cili e ka origjinën në Francë. Pellgu i tij i kullimit përfshin jo vetëm Jekerin, por pjesën më të madhe të pjesës veriore të Limburgut belg.

Në jug të krahinës është pjesa veriore e rajonit Hesbaye (në holandisht: Haspengouw), me toka pjellore, bujqësi dhe fruta-rritje, dhe historikisht dendësia më e madhe e popullsisë. Lartësia rritet në juglindje, duke përfshirë pjesën e shkëputur të Voerenit të Limburgut.

Në veri të lumit Demer dhe Kanalit të Albertit është pjesë e rajonit Campine (në holandisht: (de) Kempen), me toka ranore, zona të nxehta dhe pyje. Kjo zonë ishte relativisht më pak e populluar, derisa minierat e qymyrit filluan në shekullin 19, duke tërhequr emigracion nga zona të tjera, përfshirë vendet mesdhetare.

Gjuha

Artikulli kryesor: Gjuha limburge

Ashtu si në të gjitha krahinat flamande, gjuha zyrtare është holandishtja, por dy komunat, Herstappe dhe Voeren, u lejohet në një masë të caktuar të përdorin frëngjishten për të komunikuar me qytetarët e tyre. Ato janë dy nga komunat me mjedise gjuhësore në Belgjikë.

Disa variante të limburgishtes ende përdoren në mënyrë aktive, këto janë një grup i larmishëm dialektesh të cilat ndajnë karakteristika të përbashkëta me gjermanishten dhe holandishten. Limburg mijn Vaderland është himni zyrtar i Limburgut belg dhe atij holandez, dhe ka versione në dialekte të ndryshme të limburgishtes, duke ndryshuar nga thekset më afër holandishtes standarde në perëndim, deri në dialekte më dalluese pranë Maas. Jashtë dy dialekteve ose gjuhëve të lidhura me Limburgët gjenden të shtrirë drejt rajonit të afërt të luginës Ruhr të Gjermanisë. Dhe ka edhe dialekte të lidhura rreth Aachen në Gjermani, si dhe në verilindje ekstreme të krahinës kryesisht frëngjishtfolëse të Liège.

Ashtu si në pjesën tjetër të Flandrës, një nivel i lartë i shumëgjuhësisë gjendet në popullatë.

Limburgu është afër Gjermanisë dhe Valonisë, dhe për shkak të lidhjeve natyrore politike, kulturore dhe ekonomike, frëngjishtja dhe gjermanishtja kanë qenë prej kohësh gjuhë të dyta të rëndësishme në zonë.

Anglishtja tani është bërë një gjuhë që kuptohet dhe përdoret gjerësisht në biznes dhe aktivitete kulturore, dhe po zëvendëson frëngjishten në këtë drejtim.

Veldeke, prona mesjetare e familjes së Hendrik van Veldeke, ishte pranë Hasselt, përgjatë lumit Demer, në perëndim të Kuringen.

Sportet

Ashtu si pjesa tjetër e Belgjikës, futbolli dhe çiklizmi, përfshirë ciklokrosin, janë sporte dominuese dhe tenisi ka fituar një rëndësi të madhe. Limburgu është gjithashtu shtëpia e Limburg United, një nga ekipet më të mira profesionale të basketbollit në vend. Skuadra luan ndeshjet e saj në shtëpi në Sporthal Alverberg.