Universiteti i Gracit

Universiteti i Gracit (gjermanisht: Karl-Franzens-Universität Graz), është një universitet publik në Graz, Austri. Universiteti i Gracit është universiteti më i madh dhe më i vjetër në rajonin Styria, si dhe universiteti i dytë më i madh dhe më i vjetër në Austri.

Historiku

Universiteti i Gracit u themelua në vitin 1585 nga arkiduka Charles II i Austrisë. Më 1 janar 1586 themelimi i tij u zyrtarizua edhe nga Papa Sixtus V. vendim ky që u botua më 15 prill 1586 ^[1] Për pjesën më të madhe të ekzistencës së tij mbikëqyrej nga Kisha Katolike për tu mbyllur në vitin 1782 nga Perandori Jozef II në një përpjekje për të fituar kontrollin shtetëror mbi institucionet arsimore. Jozefi II e shndërroi atë në një lice, ku trajnoheshin nëpunësit civilë dhe personeli mjekësor. Në vitin 1827 u rihap si universitet nga Perandori Françesku I, duke fituar kështu emrin Karl-Franzens-Universität, që do të thotë Universiteti Charles Francis. Mbi 30,000 studentë janë aktualisht të regjistruar në universitet.

Nobelistë

Walther Nernst, 1920 në kimi - studioi në Graz në 1886
Fritz Pregl, 1923 në kimi - në Graz 1913-1930
Julius Wagner von Jauregg, 1927 në mjekësi - në Graz 1889-1893
Erwin Schrödinger, 1933 në fizikë - në Graz 1936-1938
Otto Loewi, 1936 në mjekësi - në Graz 1909-1938
Victor Franz Hess, 1936 në fizikë - studioi në Graz 1893-1906 dhe dha mësim 1919-1931 si dhe 1937-1938
Gerty Cori, 1947 në mjekësi - në Graz para 1922
Ivo Andriq, 1961 në letërsi – doktoroi në Graz më 1924.
Karl von Frisch, 1973 në mjekësi - në Graz 1946-1950
Peter Handke, 2019 në letërsi – studiuar në Graz 1961-1965

Profesor të shquar

Hermann Beitzke, patolog, profesor në Graz (1922–1941)
Leopold Biwald, profesor i fizikës, fundi i shekullit të 18-të
Ludwig Boltzmann, profesor i Fizikës Matematikore (1869-1873) dhe i Fizikës (1876-1890)
Ludwig Gumplowicz, mësoi administratën (1897-1909)
Rudolf von Jaksch, dha mësim në pediatri (1887-1899)
Ernst Mach, dha mësim matematikën dhe fizikën (1864–67)
Ernst Mally, filozof, themelues i logjikës Deontike (1925-1942)
Alexius Meinong (1853-1920), filozof, themelues i Shkollës së Gracit të psikologjisë fenomenologjike pas 1894
Gustav Meyer, gjuhëtar dhe i konsideruar si një nga themeluesit e albanologjisë, si disiplinë studimi, profesor që nga viti 1881.
Rudolf von Scherer, profesor i së drejtës fetare (1875–1899)
Ludwig Karl Schmarda, themeluesi i Muzeut Zoologjik të shkollës (rreth 1851)
Roland Scholl, kimist, profesor në universitet për disa kohë midis 1907 dhe 1914
Joseph Schumpeter, ekonomist, më vonë dha mësim në Universitetin e Harvardit, në Graz (1912–1914)
Anton Wassmuth, profesor i fizikës teorike (1893-1914)
Alfred Wegener, babai i teorisë së lëvizjes kontinentale, profesor i gjeofizikës (1924-1930)
Gustava Aigner (1906–1987, martuar: Gustava Kahler), gjeolog dhe paleontolog austriak.

Studentë të shquar

Ivo Andriq, shkrimtar jugosllav dhe laureat i çmimit Nobel
Lasgush Poradeci, filolog, poet dhe shkrimtar shqiptar
Gabriel Anton, neurolog dhe psikiatër austriak
Konti Anton Alexander von Auersperg, poet dhe politikan austriak
Milko Brezigar, ekonomist jugosllav
Safet Butka, politikan shqiptar
Izidor Cankar, historian slloven i artit dhe diplomat jugosllav
Etbin Henrik Costa, politikan slloven
Monika Fludernik, studiuese letrare austriake
Karl Gurakuqi, gjuhëtar dhe folklorist shqiptar
Juraj Habdeliq, shkrimtar kroat
Emil Johann Lambert Heinricher, botanist austriak
Kryepeshkopi i Athinës Ieronymos II, Kryepeshkopi i Athinës
Ernst Kaltenbrunner, zyrtar i lartë SS i Gjermanisë naziste me origjinë austriake, i ekzekutuar për krime lufte
Janko Kersnik, shkrimtar slloven
Ferdinand Konščak, misionar dhe hartograf jezuit kroat
Karel Lavrič, politikan slloven
Leo Leixner, korrespondent i luftës
Franz Miklosich, gjuhëtar austro-slloven
Heinz Oberhummer, fizikan austriak
Vladimir Šubic, arkitekt slloven
Nikola Tesla, shpikës, fizikant, inxhinier elektrik, inxhinier mekanik dhe futurist i shquar (nuk mori një diplomë dhe nuk vazhdoi përtej semestrit të parë të vitit të tretë, gjatë të cilit ai ndërpreu leksionet)
Lovro Toman, politikan slloven
Petina Gappah, autore dhe avokate ndërkombëtare
Franz Unger, paleontolog austriak
Leopold von Sacher-Masoch, gazetar austro-ukrainas dhe shkrimtar i mazokizmit
Gregory Weeks, jurist dhe historian
Milan Zver, sociolog dhe politikan slloven
Heinrich Harrer, alpinist austriak, sportist, gjeograf dhe autor.

Shih edhe

Literatura

Höflechner, Walter; Wagner, Ingrid Maria (2006). Geschichte der Karl-Franzens-Universität Graz: von den Anfängen bis in das Jahr 2005 (në gjermanisht). Grazer Universitätsverlag. ISBN 3-7011-0058-6.

Referime

^ "University of Graz" (në anglisht). Catholic Encyclopedia (New Advent). 1909. Marrë më 7 janar 2017.

[1] "University of Graz" (në anglisht). Catholic Encyclopedia (New Advent). 1909. Marrë më 7 janar 2017.

[1]