Fixhi
Republika e Fixhit फ़िजी गणराज् Matanitu Tugalala o Viti | |||||
---|---|---|---|---|---|
Parimi: Fixhianisht: "Rerevaka na Kalou ka Doka na Tui" (Kini frikë Zotin dhe nderoni Mbretëreshën) | |||||
Himni: "Zoti e bekoftë Fixhin" | |||||
Kryeqyteti dhe qyteti më i madh | Suva 18°10′S 178°27′E / 18.167°S 178.450°E | ||||
Gjuhët zyrtare | Fixhianisht Anglisht | ||||
Gjuhët minoritare | Gjuha rotuman | ||||
Grupet etnike (2016)[1] | 56.8% vendas Fixhian 37.5% Indo-Fixhian 1.2% Rotuman 4.5% të tjerë | ||||
Besimi |
| ||||
Nofka | Fixhian | ||||
Qeveria | |||||
Lloji i qeverisjes | Republikë kuvendore | ||||
Wiliame Katonivere | |||||
Frank Bainimarama | |||||
Kuvendi | Kuvend | ||||
Sipërfaqja | |||||
• Gjithsej | 18,274 km2 (7,056 sq mi) (151) | ||||
• Ujë (%) | e papërfillshme | ||||
Popullsia | |||||
• Përllogaritje 2018 | 926,276 (161) | ||||
• 2017 census | 884,887 | ||||
• Dendësia | 46.4/km2 (120.2/sq mi) | ||||
Ekonomia | |||||
PBB (PFB) | Përllogaritje 2022 | ||||
• Gjithsej | $12.370 miliard | ||||
• Për kokë banori | $13,598 | ||||
PBB (zyrtare) | Përllogaritje 2022 | ||||
• Gjithsej | $5.172 miliard | ||||
• Për kokë banori | $5,685 | ||||
Monedha | Dollari Fixhian (FJD) | ||||
Të dhëna të tjera | |||||
Gini (2013) | 36.4 i mesëm · 2013 | ||||
IZHNJ (2019) | 0.743[2] i lartë · 93 | ||||
Zona kohore | UTC+12 (FJT) | ||||
• Verës | UTC+13 (FJST) | ||||
Formati i datës | dd.mm.yyyy | ||||
Ana e drejtimit të makinës | majtas | ||||
Prefiksi telefonik | +679 | ||||
Kodi ISO 3166 | FJ | ||||
Kodi i internetit TLD | .fj | ||||
Faqja zyrtare fiji.gov.fj | |||||
|
Fixhi, emri zyrtar Republika e Ishujve Fixhi është një shtet ishullor në Oqeani.Fixhi përbëhet prej një mori ishujsh në Jug të Oqeanit Paqësor.Ka 322 ishuj dhe 522 ishujza.106 prej ishujve janë të pa banuar.87% i sipërfaqes së Fixhit përbëhet nga dy ishujt më të mëdha të vendit, në Viti Levu dhe Vanua Levu.
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Edhe para zbulimit të Ishujve Fixhi nga Evropianët në shekullin XVII, jetonin njerëzit në këtë vend. Në gjurmimet që janë bërë në Fixhi janë gjetur objekte si tas e tenxhere që datojnë 1000 vjet para lindjes së Krishtit. Deri në shekullin XIX evropianët kanë vazhduar kolonizimin e Fixhit. Në vitin 1874 Fixhi hyri në kontrollin Anglez. Nga ana e Anglezëve në Fixhi u sollën punëtorët Indian. Në vitin 1970 fitoi pavarsinë. Në vitin 1987 u ekzekutuan dy grusht shtetet e suksesshme, dhe qeverisja e përbashkët Indiano-Fixhi përfundoi. Indianët kërkuan të mbeten nën sovranitetin Anglez, ndërsa Fixhianët vendas përkrahnin pavarsinë. Pas kësaj shumica e Indianëce mërguan në Indi.
Politika
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fixhi është Republikë Parlamentare.Më 1 shtator 2009 është nxjerrë nga Komonvelti.[3]
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ishujt e arqipelagut i ngjajne nje patkoi kali, te rrethuar nga breza te shumte korali, qe lagen nga deti i Koros. Ishujt kryesore jane Viti Levu, Vanua Levu, Taveuni, Kandavu, Koro dhe Rotuma. Me origjine vullkanike, paraqesin depozita te bollshme kalkari dhe karakterizohen nga nje morfologji kryesisht malore e theksuar e cila, gjate bregdetit i le vendin nje fashe luginore. Pika me e larte e arqipelagut është mali Viktoria ose Tomaniivi (1.324 m), ne Viti Levu. Lumenjte jane pak; vetem Viti Levu pershkohet nga rrjedhje uji te rendesishme si Singatoka dhe Rewa. Klima është subtropikale, e ngrohte dhe e lagesht, me reshje te vazhdueshme sidomos midis nentorit dhe prillit te perqendruara sui pjeset lindore dhe juglindore. Mesatarja vjetore e temperatures është 25 °C, ajo e reshjeve rreth 2500 mm. Bimesia karakterizohet nga pyje te dendura dhe, ne zonat me te thata, nga trakte savane; neper ishuj jane te pranishme depozita ari dhe manganezi.
Ekonomia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fixhi është një shtet me pasuri të shumta minerale, me pyje dhe burime peshku.Është ndër shtetet me ekonomi më të zhvilluar në Ishujt e Paqësorit[3]. Çdo vit Fixhin e vizitojnë 300.000 turist.Turizmi dhe Industria e Sheqerit janë sektorët më fitimprurës.Ndërtesa më e lartë në Fixhi, është ndërtesa e Bankës Rezerve me 14 kate.
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fixhi ka një popullsi prej 849,000 banorë.51% janë Fixhianët, 44% Indianët, dhe 5% e përbëjnë Evropianët,popujt nga ishujt të tjerë të Paqësorit, dhe Kinezët.
Religjionet dominuese janë 52% Krishterë, 38% Hinduist, 8% Islam dhe 2% të tjera. Gjuhët që fliten në Fixhi janë : Anlishtja (Gjuhë Zyrtare), gjuha e Fixhianëve, dhe Hindishtja e Fixhit.
Kultura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Kultura e Shtetit
Të tjera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Telekomunikacioni
- Transporti
- Ushtria
- Pushime
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Finding Fiji Arkivuar 14 prill 2005 tek Wayback Machine
- Official Government of Fiji Arkivuar 8 dhjetor 2020 tek Wayback Machine
- Interactive maps of Fiji
- Official Website of the Parliament of Fiji
Burime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Libri i Fakteve Botërore. CIA. Marrë më 20 gusht 2020.
- ^ Raporti i Zhvillimit Njerëzor 2020 Kufiri tjetër: Zhvillimi Njerëzor dhe Antropoceni (PDF). Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim. 15 dhjetor 2020. fq. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Marrë më 16 dhjetor 2020.
- ^ a b http://tr.wikipedia.org/wiki/Fiji
- Pages using infobox country or infobox former country with the flag caption or type parameters
- Pages using infobox country or infobox former country with the symbol caption or type parameters
- Wikipedia articles with VIAF identifiers
- Wikipedia articles with LCCN identifiers
- Wikipedia articles with ISNI identifiers
- Wikipedia articles with GND identifiers
- Wikipedia articles with BNF identifiers
- Wikipedia articles with NLA identifiers
- Shtete
- Fixhi