Jump to content

Gjergj Balshaj I

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Stema e vëllezërit Balsha (1368)

Gjergj Balsha I ose Gjuragj Balshiq (serbisht: Ђурађ I Балшић Đurađ Balšić I),[1] ishte Zoti i Zetës midis 1362 dhe 13 janar 1378. Ai ishte më i madhi nga tre djemtë e Balshës I dhe i përkiste familjes Balshaj.

Jeta

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjergji ishte djali i madh i Balshës, një fisnik i vogël që kishte një fshat gjatë sundimit të perandorit Stefan Dushan (r. 1331–1355) dhe thuhej se ishte "i afërm me Nemanjën". Familja filloi të merrte Zetën e Poshtme diku pas vdekjes së Dushanit në 1355. Në vitin 1362 vëllezërit vranë Gjurash Ilijiçin që kishte mbajtur Zetën e Epërme dhe më pas u njohën si oblastni gospodari (zotët provincialë) të Zetës në statutet e Stefan Uroshi V (r. 1355–1371).

Në vitin 1363, Gjergji i shpalli luftë Topiajve, një familje fisnike shqiptare që kontrollonte Shqipërinë e Veriut. Matrëngat, një familje fisnike shqiptare që kontrollonte Shqipërinë e Jugut, ishin aleatë me Balshajt si rezultat i një grindjeje me Topiajt në jug. Në pranverën e vitit 1364, Karlo Topia mori rob Gjergjin për shkak të një përleshjeje, duke i dhënë fund përfshirjes së Zetas në luftë. Gjergji u mbajt rob deri në vitin 1366 kur Republika e Raguzës ndërmjetësoi paqen dhe siguroi lirimin e tij. Në vitin 1367, Gjergji përmendet si "baroni i Serbisë detare".

Në janar 1368, një dokument Raguzan raportonte se tre vëllezërit Balsha: Strazimir, Gjergji dhe Balsha II, po përgatiteshin për një fushatë kundër Karl Topias. Ata kishin pushuar në lumin Mat, në jug të të cilit shtriheshin tokat e Karlit. Luftimet ishin me sa duket në shkallë të vogël pasi dy muaj më vonë, Karli nuk e kishte të vështirë të merrte Durrësin nga Anzhuinët.[2]

Për të siguruar sundimin e tyre, vëllezërit Balsha (veçanërisht Gjergji dhe Balsha II) ishin gati në vitin 1369 të konvertoheshin nga ortodoksia në katolicizëm.[3] Sipas Fine (1994), vëllezërit u konvertuan për të çuar më tej ambiciet e tyre bregdetare në 1368 ose në fillim të 1369. [4] Ata u konvertuan zyrtarisht në 1369. [5]

Duke shpresuar për të fituar sundimin mbi qytetin, Gjergji kishte zhvilluar luftë kundër Kotorrit në 1368. Kotorri, si pasojë e luftës, ishte duke pësuar rënie ekonomike. Pranimi i sundimit Zetan nuk do ta ndihmonte ekonomikisht Kotorrin. Kotorri i rezistoi sulmit të Gjergjit pasi pa qytetin e Tivarit duke paguar haraç vjetor prej 2,000 dukatësh për Gjergjin, duke paguar më parë 100 perper nën sundimin Perandorak Serb, duke pritur të njëjtin fat për Kotorrin. Kotorri kërkoi ndihmë nga Nikola Altomanovic, por pas humbjes së tij të madhe në Kosovë, ai mundi të jepte pak ndihmë. Kotorri kërkoi ndihmë nga i dobëti Stefan Uroshi V dhe Venediku. Asnjëri nuk dha shumë ndihmë pasi Venediku ishte i shqetësuar se vetëm anijet e tyre luftarake ishin në Adriatik. Në fakt, Venediku i shkroi Uroshit V në vitin 1368, duke u ankuar se anijet e armatosura të Serbisë ndodheshin në Adriatik, duke përmendur që ato i kishte Tivari, Budva dhe Ulqini. Ata gjithashtu deklaruan se kjo ishte gjithashtu një shkelje e traktatit veneto-serb dhe kërcënuan se do t'i trajtonin anijet si anije pirate. Megjithatë, Uroshi V iu përgjigj asaj letre, duke thënë se ato anije për të cilat po ankohej Venediku i përkisnin Gjergj Balshës I, zotit të Zetës.

Uroshi ishte i pakënaqur me veprimet e Gjergjit pasi ato drejtoheshin kundër Kotorrit, i cili ishte nën sundimin e Uroshit V. Duke përfunduar se Gjergji ishte një rebel, gjykata serbe nuk mori asnjë përgjegjësi për veprimet e Gjergjit që mund të shkelnin traktatin veneciano-serb.

Në vitin 1369, Gjergji rrethoi Kotorrin, i cili, duke mos pasur zgjidhje tjetër, iu drejtua Mbretërisë së Hungarisë për mbështetje dhe kërkoi sundimin hungarez. Hungaria dërgoi një fisnik nga Zara për të mbajtur Kotorrin. Ky veprim vetëm sa shtoi telashet e Kotorrit, pasi humbi privilegjet tregtare me Serbinë për një kohë, duke shkaktuar një trazirë më të madhe ekonomike për Kotorrin. Deri në pranverën e vitit 1370, ndoshta me ndërmjetësimin venecian, Gjergji kishte bërë paqe me Kotorrin. Mirëpo, në të njëjtin vit, Nikola Altomanovic sulmoi Kotorrin. [6]

Zeta në kohën e Strazimirit dhe Gjergj Balshës I (1372-1378). A) Territori i Balshës ; B) Pasuri të përkohshme

Në vitin 1371, Gjergji njoftoi në Republikën e Raguzës se ai, Vukashin Mrnjavçeviç dhe djali i tij, Marko, së bashku me ushtritë e tyre, ishin në Shkodër, duke përgatitur një sulm ndaj Nikola Altomanovic. Raguza e ndihmoi fushatën e tyre duke siguruar anije për të transportuar njerëz dhe furnizime, pasi fushata e tyre ishte në interes të Raguzës. Megjithatë, fushata nuk u zhvillua kurrë pasi Vukashini dhe Marko shkuan për të ndihmuar vëllain e Vukashinit, Jovan Ugljesha, në një fushatë kundër turqve, e cila përfundoi në katastrofë totale, Vukashini dhe Ugljesha dhe ushtria e tyre u zhdukën në Betejën e Maricës. Princi serb Lazar Hrebeljanović dhe Banu boshnjak Tvërtko I u bashkuan për të mposhtur Nikola Altomanovic. I dëshpëruar për një aleat të fortë, Altomanovic filloi negociatat me Gjergjin. Shumica e historianëve pajtohen se në përfundimin e negociatave, Gjergji fitoi qytetet Trebinje, Konavle dhe Draçevicë (Herceg Novi) nga Altomanovic, ndoshta një ryshfet për të qëndruar neutral brenda luftës. Historianë të tjerë, megjithatë, ndjekin rrëfimin e Mavro Orbinit dhe argumentojnë se Gjergji nuk e përfundoi kurrë një marrëveshje të tillë, përkundrazi pushtoi qytetet që fitoi nga marrëveshja vetë pasi Altomanovic u mund në 1373. [7]

Më 30 nëntor 1373 [8] vëllezërit Balsha nxorën një dekret në Republikën e Raguzës që konfirmonte ligjet e perandorit Stefan Urosh V dhe u jepte privilegje tregtarëve raguzanë, duke përfshirë taksat e vendosura. Ai gjithashtu përfshinte një klauzolë unike, duke njohur sovranitetin dhe integritetin territorial të Perandorisë Serbe, pavarësisht se ishte pa Perandor dhe çdo formë të autoritetit të fortë të centralizuar për vite me rradhë, një shënim që nëse dikush do të bëhej Perandori i ri sovran i serbëve dhe fisnikërisë serbe dhe tokave serbe, të gjitha pikat do t'i transferoheshin atij prej Balshajve. Dëshmitar ishte logoteti i Gjergjit I, Vitko, si dhe Dragash Kosaçiç.[9] [10]

Në vitin 1375, Lazar Hrebeljanoviq dhe Gjergji mblodhën kuvendin shtetëror (sabor) gjatë të cilit Jefremi u zgjodh si Patriark serb. [3]

Pas betejës së Maricës, Marko, i biri i Vukashin Mrnjavçeviçit, u kurorëzua mbret dhe fitoi tokat e të atit. Megjithatë, miqësia e tij me Balshajt u shkatërrua shpejt. Kjo ishte pasojë e Gjergjit, në vitin 1371, që dëboi gruan e tij të parë Oliverën, motrën e Markos, dhe marrjes së Prizrenit prej Markos. Lazar Hrebeljanoviq, princi i Serbisë Moraviane, pushtoi Prishtinën në të njëjtin vit. Gjergji mori Pejën një vit më vonë, duke hequr shumicën e tokave të Markos në veri të malit Sharr. [11]

Gjergji Vdiq më 13 janar 1378 në Shkodër. Megjithatë, studimet e fundit tani arrijnë në përfundimin se Gjergji vdiq në 1379 dhe jo në 1378. Sundimi i Zetës i kaloi vëllait të tij më të vogël, Balsha II. Vdekja e Gjergjit shkaktoi bujë mes fqinjëve të Zetës. Ban boshnjak Tvërtko I aneksoi territoret e Gjergjit në kufi me Dubrovnikun në 1377, së bashku me pjesën e mbetur të tokave bregdetare të Gjergjit midis Gjirit të Kotorrit dhe tokës së aneksuar më parë në 1377 në kohën e vdekjes së tij. Tvërtko i siguroi këto zotërime me vdekjen e Gjergjit, pa shqetësimin e ndonjë kundërsulmi.

Vuk Brankoviç e shfrytëzoi këtë rast për të fituar tokën e Gjergjit. Brankoviçi dërgoi forcat e tij në Metohi dhe pushtoi Prizrenin, së bashku me pjesën tjetër të pronave të Gjergjit në rajon.[12]

Titujt

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • gospodin (господин, "zot"). [13]
  • "Baroni Detar i Serbisë" (приморски барон Србије), 1367. [14]

Familja

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjergji I ka qenë i martuar me dy gra: Olivera Mrnjavčević (e bija e Vukashin Mrnjavçeviqit) para vitit 1364 dhe Teodora Dejanoviq (vajza e despotit Dejan) pas 1371. Fëmijët e tij ishin:

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Bulgarian historical review 2003, p. 167
  2. ^ Fine 1994
  3. ^ a b Istorija srpske državnosti. Vëll. 1. SANU. 2000. fq. 245. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Fine 1994.
  5. ^ Recueil des travaux de la Faculté de philosophie: Les sciences historiques. Vëll. 18. Univerzitet. 1994. fq. 159. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Fine 1994
  7. ^ Fine 1994, p. 377
  8. ^ Sima M. Ćirković (2004). Srbi među evropskim narodima. Equilibrium. ISBN 9788682937043. Балшићи су 1373. године преносећи на себе дубровачки годишњи трибут од 2.000 перпера обећавали да ће ослободити град те обавезе „ако ко буде цар, господин Србљем и зе- мљи српској". {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Nemirno doba srpskog srednjeg veka, Vlastela srpskih oblasnih gospodara. Marko Šuica, Belgrade, 2000.
  10. ^ Љубомир Максимовић; Историјски институт у Београду (2008). Византијски свет и Срби. Историјски институт. fq. 96. ISBN 9788677430726. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Fine 1994, p. 380
  12. ^ Fine 1994, p. 389
  13. ^ Slavko Gavrilović (1981). Istorija srpskog naroda. Vëll. 2. Srpska književna zadruga. fq. 34. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Miroslav Luketić (1966). Budva, Sv. Stefan, Petrovac. Turistički savez. fq. 54. За заповједника Будве са титулом „приморски барон Србије" јавља се 1367. године Ђурађ Балшић. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Gopčević, Spiridon (1914). Geschichte von Montenegro und Albanien (në gjermanisht). Gotha: F.A. Perthes. fq. 460. OCLC 9968504. Marrë më 29 mars 2012. Bezüglich der Strez herrscht Verwirrung. Hopf macht Ivo und Gojko BalSid zu Söhnen des Stefan Strez, welcher Vlajka Kastriota geheiratet hätte und Sohn des Gjuragj Balšić gewesen wäre, eines Bastards des Gjuragj I.
  16. ^ Musachi, John (1515). "Brief Chronicle on the Descendants of our Musachi Dynasty". Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2010. Marrë më 29 nëntor 2011. To the fourth sister, Lady Vlaica, who was married to Lord Balsha, was born John and Coico Balsha. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

 

Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Gjergj_Balshaj_I&oldid=2539184"