Jump to content

Trazirat e vitit 2000 në Kosovë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Ushtria e SHBA-s në Mitrovicë

Trazirat e vitit 2000 në Kosovë ishin rezultat i miratimit të Rezolutës 1244 më 10 qershor 1999 nga Administrata e Përkohshme e Kombeve të Bashkuara. Trazirat u zhvilluan midis Forcave të Kosovës (KFOR), shqiptarëve të Kosovës dhe serbëve të Kosovës. Ato zgjatën diku nga 16 shkurt - 6 qershor 2000.

Prapaskena

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rezoluta 1244 ishte e vendosur për të zgjidhur situatën e rëndë humanitare dhe për të siguruar që të gjithë refugjatët të mund të ktheheshin të sigurt. Ai dënoi dhunën kundër popullatës civile, si dhe aktet e terrorizmit, dhe rikujtoi juridiksionin dhe mandatin e Gjykatës Ndërkombëtare Penale për ish-Jugosllavinë (ICTY). Ai gjithashtu kujtoi sovranitetin dhe integritetin territorial të Republikës Federale të Jugosllavisë (RFJ), në të njëjtën kohë duke bërë thirrje për autonomi për Kosovën.[1] Rezoluta autorizoi një prani ndërkombëtare civile dhe të sigurisë në Kosovë. [2] Rezoluta pohoi nevojën për vendosjen e menjëhershme të pranive ndërkombëtare civile dhe të sigurisë dhe autorizoi krijimin e Forcës së Kosovës (KFOR). Përgjegjësitë e pranisë ndërkombëtare të sigurisë përfshinin parandalimin e armiqësive të reja, monitorimin e tërheqjes së Ushtrisë Jugosllave, demilitarizimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) dhe sigurimin e një mjedisi të sigurt në të cilin refugjatët mund të ktheheshin.

Mitrovica e Kosovës u nda de fakto, institucionet e pjesës veriore të qytetit të banuar nga serbët dhe Kosovës së Veriut financohen nga Serbia. [3] Përfaqësuesi Special i OKB-së Bernard Kouchner tha për ndarjen: "Duhet të mendoni për reagimin serb. I vetmi vend ku ata ndjehen të mbrojtur është në veri [4] ky është thjesht fakt" [5]. Trazira të dhunshme në tetor 1999 çuan në 184 të plagosur dhe 1 të vdekur pas rezistencës serbe për të kaluar shqiptarët përtej Urës së Ibrit. [5] UNMIK-u pranoi transformimin e UÇK-së në një forcë të sigurisë civile që numëronte 5000 pjesëtarë, Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK), në shtator 1999.[4]

Ngjarjet

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ura e lumit Ibër, e cila ndau qytetin, u bë vendi i përleshjeve të dhunshme ndërmjet KFOR-it, shqiptarëve dhe serbëve. [3] Një polic dhe një mjek jugosllav u vranë dhe tre oficerë dhe një mjek u plagosën në shkurt në Mitrovicë të Kosovës. [6] Një autobus i OKB-së që transportonte refugjatë serbë në Mitrovicë u godit nga një raketë antitank dhe një granatë u hodh në një kafene serbe në të njëjtin muaj. [3] Serbët bënë trazira dhe u vranë tetë persona (7 shqiptarë u vranë në një incident, siç u raportua më 5 shkurt [5]), automjetet e UNMIK-ut u dogjën dhe ushtarët francezë të KFOR-it u plagosën. [3] Midis 2 dhe 20 shkurtit, rreth 1,700 shqiptarë, turq dhe boshnjakë u larguan nga Mitrovica e Veriut. [5] Më 16 shkurt, shqiptarët sulmuan një kolonë autobusësh duke vrarë 12 serbë. [5] Një mjek i shquar serb u vra në Gjilan më 26 shkurt. [6] Një ushtar rus i KFOR-it vdiq nga plagët e marra në Sërbicë më 29 shkurt. [6] Pas trazirave të shkurtit, KFOR-i e rriti numrin e tij, i cili deri atëherë ishte 30,000. [4] Megjithatë, dhuna vazhdoi dhe UNMIK-u dhe KFOR-i u kritikuan për dështimin në mbrojtjen e serbëve. [4]

Ndërkohë, KFOR-i pa Ushtrinë Çlirimtare të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit (UCPMB), një organizatë ushtarake shqiptare në Serbinë jugore, duke u trajnuar në Zonën e Sigurisë Tokësore (GSZ).[7] Disa veteranë të UÇK-së ishin pjesë e UÇPMB-së.[7] UÇPMB-ja sulmoi policinë vendase, duke synuar t'i përfshijë në Kosovë zonat e banuara me shqiptarë. [7]

Më 8 mars, RFJ-ja u ankua për përshkallëzimin e dhunës në rajon, dëshmi që sipas tyre mbështeste se UÇK-ja ishte ende aktive. [6] Më 15 mars, një tjetër ankesë e RFJ-së protestonte për krijimin e një zone të zgjeruar të sigurisë nga KFOR-i në Mitrovicën e Veriut, gjatë së cilës 16 civilë serbë u plagosën nga granata trullosëse dhe gaz lotsjellës. [6] RFJ-ja i shihte veprimet e KFOR-it si mbështetje ndaj shqiptarëve, duke u bërë presion serbëve që të largoheshin nga Kosova dhe priste që ata të siguronin siguri minimale dhe jetesë normale në Mitrovicë, "streha e fundit serbe në Kosovë". [6] KFOR-i francez u përball me polemika, [8] masat e tyre për shmangien e rrezikut u quajtën "frikacake", duke tensionuar marrëdhëniet me trupat e tjera të KFOR-it dhe UNMIK-un; Ushtarët danezë u ankuan dhe policia e OKB-së u ndje e braktisur. [3] Një shembull i mosveprimit francez ishte një ngjarje në qershor 2000, kur një turmë serbe bllokoi një grup të vogël shqiptarësh dhe policësh amerikanë, më pas sulmoi një koleg amerikan duke u përpjekur t'i arrinte ata, 10 m larg një postblloku francez - trupat franceze. duke u tërhequr në automjetet e tyre. [3] Midis prillit dhe shtatorit, RFJ-ja lëshoi disa dokumente në Këshillin e Sigurimit të OKB-së për dhunën kundër serbëve dhe joshqiptarëve të tjerë. [6] Më 6 qershor, një granatë u hodh mbi një turmë të serbëve etnikë që prisnin një autobus në sheshin e qytetit të Graçanicës, duke plagosur tre persona, e cila u pasua nga disa trazira civile.[9]

Pasojat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 22 janar 2001, një grup shqiptarësh të armatosur sulmuan një stacion policor në Maqedoninë veriore afër kufirit me Kosovën, duke vrarë një polic dhe duke plagosur tre të tjerë, duke nisur kështu kryengritjen në Republikën e Maqedonisë.[10] UÇK-ja kryengritëse u organizua nga ish-luftëtarë të UÇK-së nga Kosova dhe Maqedonia, luftëtarë të UÇPMB-së, radikalë e nacionalistë të rinj shqiptarë nga Maqedonia dhe mercenarë të huaj. [11]

Në shkurt 2001, turmat e tërbuara shqiptare shpartalluan trupat franceze dhe dogjën automjetet e blinduara të KFOR-it pasi një fëmijë shqiptar ishte vrarë në Mitrovicën veriore, duke besuar se ishte një provokim nga serbët. [3] Viktima ishte një djalë 15-vjeçar i cili u vra në një sulm me granatë, ngjarje e cila në mes të refuzimit të serbëve për të lejuar kthimin e shqiptarëve në Mitrovicën e Veriut shkaktoi trazira disaditore. [5] Më 16 shkurt 2001, një kolonë serbe e shoqëruar nga KFOR-i u sulmua me një shpërthim të një bombe me telekomandë afër Podujevës, duke lënë 12 të vdekur dhe 40 të plagosur. [12] Një sulm me bombë në prill 2001 që synonte serbët në Prishtinë la një të vdekur dhe katër të plagosur (vullnetari i UÇK-së Roland Bartetzko u shpall më vonë fajtor). [13]

Më 8 prill 2002, serbët lokalë sulmuan dhe plagosën 26 policë të UNMIK-ut që kishin ngritur një pikë kontrolli në Mitrovicën e Veriut. [5] UNMIK-u themeloi administratën e tij në Mitrovicën veriore më 25 nëntor 2002. [3]

Megjithëse shkalla e krimit u ul në vitin 2003, dhuna dhe krimet kundër pakicave ishin shqetësuese. [14] Më 12 prill 2003, një bombë shpërtheu në një urë hekurudhore në veri të Kosovës, duke vrarë dy, duke përfshirë edhe mbjellësin, një oficer i TMK-së; përgjegjësinë e mori një organizatë ekstremiste shqiptare. [14] Më 17 prill, Përfaqësuesi Special e përcaktoi grupin si terrorist. [14] Më 19 maj një politikan serb i Kosovës nga Kllokoti u vra dhe dy serbë të moshuar u sulmuan. [14] Më 4 qershor tre serbë të Kosovës u vranë në Obiliq. [14] Në gusht 2003, mjetet shpërthyese të vendosura në enklavën serbe të Kllokotit shkatërruan pesë shtëpi serbe, me disa të lënduar, duke përfshirë dy ushtarë amerikanë të KFOR-it. [15] Më 13 gusht dy të rinj serbë u vranë dhe katër u plagosën në të shtënat në Gorazhdevac. [14] Më 18 gusht, një mashkull serb vdiq nga plagët e marra nga të shtënat më 11 gusht, dhe një tjetër u plagos rëndë nga të shtënat në një vend të kthimit afër Klinës. [14] Më 31 gusht, katër serbë u plagosën dhe një u vra në një sulm shpërthimi në Cernicë afër Gjilanit. [14] Incidentet e dhunshme e shtuan edhe më tej ndjenjën e pasigurisë në pakicën serbe, ndërsa policia e UNMIK-ut mori masa sigurie në zonat e minoritetit. [14] Krimi kundër UNMIK-ut u rrit, me një oficer policie të vrarë në veri me snajper më 3 gusht, ndërsa një oficer i TMK-së u vra afër Gjakovës më 6 shtator dhe një oficer tjetër i TMK-së u qëllua në Prishtinë më 10 shtator. [14] Niveli i dhunës u rrit në mënyrë të qëndrueshme që nga fundi i vitit 2003. [8] Më 17 mars 2004, në Kosovë shpërtheu një trazirë e dhunshme.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Mitra, Saumya (2001). Kosovo: economic and social reforms for peace and reconciliation. World Bank Publications. fq. 7. ISBN 978-0-8213-4942-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Miller, Judith (11 qershor 1999). "Security Council backs peace plan and NATO-led force". The New York Times. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b c d e f g h Janssens 2015.
  4. ^ a b c d Imogen Bell (2002). Central and South-Eastern Europe 2003. Psychology Press. fq. 633–. ISBN 978-1-85743-136-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ a b c d e f g Licklider & Bloom 2013.
  6. ^ a b c d e f g United Nations 2002.
  7. ^ a b c Yonah Alexander; Richard Prosen (15 gusht 2015). NATO: From Regional to Global Security Provider. Lexington Books. fq. 93–. ISBN 978-1-4985-0369-3. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ a b Ray Murphy (10 maj 2007). UN Peacekeeping in Lebanon, Somalia and Kosovo: Operational and Legal Issues in Practice. Cambridge University Press. fq. 196–. ISBN 978-1-139-46380-5. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Civil unrest in Gračanica". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Zidas Daskalovski (2004). The Macedonian Conflict Of 2001: Between Successful Diplomacy, Rhetoric And Terror (PDF). Centre for Post-Communist Studies, St. Francis Xavier University. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 2012-05-03. Marrë më 2016-02-27. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Kolstø 2009.
  12. ^ Boyle 2011.
  13. ^ "German guilty of Pristina bomb attack". BBC. 10 maj 2002. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ a b c d e f g h i j United Nations 2005.
  15. ^ Serbian Studies. Vëll. 18. North American Society for Serbian Studies. 2004. fq. 315. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Trazirat_e_vitit_2000_në_Kosovë&oldid=2696019"