Jump to content

Enklavat serbe të Kosovës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Enklavat serbe në Kosovë)
Popullsia serbe e Kosovës më 2011

Enklava serbe janë vendbanime në Kosovë jashtë Kosovës së Veriut ("në jug të Ibrit") ku serbët përbëjnë shumicën. Pas daljes fillestare pas Luftës së Kosovës, gjendja e komuniteteve serbe të Kosovës është përmirësuar dhe sipas planit të Ahtisaarit janë promovuar të drejtat e pakicave.[1]

Rasti Entklavat është pjesë vazhduese e Doktrinës së shenjt serbe pas humbjes së forcave të armatosura serbe në luftën e viteve të fund shekullit XX dhe rramjes së interesit botërorë për mbështetjen e kësaj doktrine. Serbët shpesh kanë ndërtuar postblloqe dhe barrikada, për të parandaluar hyrjen e Policisë së Kosovës dhe doganierëve.[2] Marrëveshja e Brukselit e vitit 2013 mundësoi funksionimin e plotë të zyrtarëve të Policisë së Kosovës dhe doganave, ndërsa Asociacioni i Komunave Serbe planifikohet të krijohet brenda kornizës ligjore të Republikës së Kosovës.

Historia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 1991 në Jugosllavi, kishte pesë komuna me shumicë serbe në Krahinën Autonome të Kosovës dhe Metohisë. Ata ishin: Leposaviqi, Zveçani, Zubin Potoku, Shtërpca dhe Novobërda. Komunat e mbetura kishin një shumicë shqiptare, ndërsa pakicat e tjera të rëndësishme etnike (si myslimanët etnikë dhe romë) nuk përbënin shumicë në asnjë nga komunat.

Para Luftës së Kosovës më 1999, në territorin e Kosovës jetonin shumë më tepër serbë. Shumë prej tyre u larguan në vitin 1999, dhe disa të tjerë u larguan gjatë trazirave të vitit 2004, kur komuniteti serb dhe trashëgimia kulturore serbe u vunë në shënjestër, dhe si rezultat 35 kisha, duke përfshirë 18 monumente të kulturës, u shkatërruan, u dogjën ose u dëmtuan rëndë. Vlerësimet e numrit të serbëve të zhvendosur në këtë mënyrë variojnë nga 65,000 në 250,000.[3][4][5][6] Vetëm rreth 3,000 prej tyre janë kthyer që atëherë. Bazuar në ish-Ministrinë për Kosovën dhe Metohinë, 312 nga 437 qytete dhe fshatra në të cilat jetonin serbët u spastruan plotësisht etnikisht, dhe në dhunën që pasoi, më shumë se 1.000 serbë u vranë, ndërsa 841 u rrëmbyen dhe 960 u plagosën.[7][8]

Ndërmjet viteve 2000 dhe 2008, administrata e UNMIK-ut krijoi tetë komuna të reja në territorin e Kosovës, tre prej të cilave kanë shumicë etnike serbe: Graçanica, Kllokot-Vërboc dhe Ranillugu. Në vitin 2008, Kuvendi i Komunitetit të Kosovës dhe Metohisë u krijua për të koordinuar përpjekjet e pakicës serbe në Kosovë. Ka rreth 120,000 serbë në Kosovë, prej të cilëve rreth një e treta janë në veri. Ata besojnë se nëse zyrtarët e qeverisë së Republikës së Kosovës vendosen në kufi, Kosova përfundimisht do të marrë kontrollin e veriut, i cili tani është de facto pjesë e Serbisë. Serbët e Kosovës, veçanërisht në veri, e kundërshtojnë pavarësinë e saj.

Demografia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komunat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas regjistrimit të vitit 2011, i cili u bojkotua në Veri të Kosovës dhe u bojkotua pjesërisht nga serbët në Kosovën jugore, komunat e Graçanicës, Parteshit dhe Ranillugut (enklava, jashtë Kosovës veriore) kanë një shumicë serbe, ndërsa serbët përbëjnë rreth 45%. nga popullsia e përgjithshme e Novobërdës, Shtërpcës dhe Kllokotit.

Qytetet dhe fshatrat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ndarja administrative e dhënë aty përfaqëson vendbanimet brenda komunave të tyre të mëparshme. Nga viti 2009 deri në vitin 2010, komunat e reja u formuan nga vendbanimet me shumicë etnike serbe, me qëllim të themelimit të Asociacionit të Komunave Serbe në Kosovë. Këto komuna janë: Gračanica/Graçanicë, Klokot/Kllokot, Ranilug/Ranillugë, Parteš/Parteshi dhe Novo Brdo/Artana.

Një rrugë në Graçanicë, 2008.

Ish-ndarja administrative e komunave me vendbanime serbe:

Komunitete më të vogla serbe janë të pranishme edhe në Prizren, Gjilan dhe Kastriot (Obiliq).

Rasti Entklavat

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas marrëveshjes teknike në mes të gjeneralëve të armatës së ish-Jugosllavisë dhe gjeneralit Majkël Xhekson, Serbia duhej që të gjitha forcat e armatosura të i tërhiqte nga territori i Kosovës. Kjo duhej të bëhej brenda tri ditëve. Kjo ishte edhe humbja e armës së zjarret nga dora e doktrinës. Në rrethana të reja të krijuara doktrina vendosi që të krijojë enklavat serbe në Kosovë që siç do të shihet më vonë[13] ato do të zhvilloheshin në armë të luftës speciale të doktrinës.

Suksesi i parë i dukshëm operativ deri më tani është asimilimi i malazezëve në Kosovës dhe Sanxhak. Ky sukses, më i madhi i dukshëm i doktrinës u arrit nën moton "Enklavat serbe" duke përjashtuar malazezët të cilët janë të pa aftë të ngrejn zërin e tyre. Qëllimet tjera të asimilimit të Goranëve si duket kanë dështuar, sikur që ka dështuar përvetësimi i romëve, egjiptasve dhe pakicave tjera brenda Kosovës. Disa pjesëtarë të këtyre pakicave në diasporë janë caku dhe objekt i doktrinës, mirëpo ndikimi i tyre nuk çon peshë.

Krijimi i enklavave dhe përdorimi i tyre në aksione taktike të koordinuara me Kishën Serbe, në krahasim me të kallurën nuk ka pasur suksesë. Kjo vije falë njohjes së doktrinës serbe e cila më parë në botë maskohej nën shërbimin sekret Jugosllav apo politikat e saja (shih: Atentati Gërvalla, Atentati Zenelaj, Atentati Ibrahimi). Si do që të jetë prezenca e madhe e spiunëve të ndryshëm në Kosovë dhe përvojat (Rasti Martinoviq) e kanë bërë të tejdukshme veprimin e doktrinës.

Përpos përdorimit të enklavave për qëllime operative ato përdoren edhe për qëllime taktike siç është Rasti Graqanica e rate të tjera për të cilat ende mundojnë të dhënat.

Këto rebelime ndodhin sa herë Beogradi ka interes që në Kosovë të shkaktohen trazira.

Vrasjet, plagosjet dhe problemet tjera që ndodhin në enklavat serbe (të inskenuara apo jo), gjithnjë janë shkas që të prejudikohet fajtori. Pa pritur asnjë prononcim të organeve zyrtare të sigurimit për rastet e ndodhura, si në kohën e Millosheviqit, në këto raste fajtorët kujdestarë janë shqiptarët.

Shumë nga vrasjet e sërbëve në Kosovën e pas luftës janë kryer për arsye të pa njohura, nga vetë vrasësit serbë. Edhe krimet ordinere mes tyre, shfrytëzohen për qëllime dhe interesa të politikës serbe.

E vërteta për këto raste, zakonisht vonohet për aq kohë sa mendohet se është konsumuar mjaft nga pala serbe për arritjen e qëllimeve politike.

Në këtë interval kohor zhvillohet propagandë shumë agresive ndaj shqiptarëve dhe bëhen denoncime tek faktori ndërkombëtar, duke u munduar të paraqitet jeta e pamundshme me shqiptarët e Kosovës.

Aktivitet i tillë propagandistik zhvillohet edhe në mediat serbe brenda Serbisë duke manipuluar me të pa vërtetat, duke nxitur opinionin serb në frymën nacionaliste antishqiptare. Edhe pse, pas një kohe zbulohen kryesit e veprave, demantet dhe prezantimi i së vërtetës gjithnjë mungojnë. Kjo është politika serbe për shqiptarët në Kosovë, e cila është e bazuar gjithnjë në shpifje dhe gënjeshtra.

Populli serb, e ka pranuar shumë afër zemrës porosinë e babait të tyre të kombit, Dobrica Qosiq, i cili preferon me mburrje gënjeshtrën si metodë të punës në interes të çështjes kombëtare serbe.

Në periudhën kur Millosheviqi synonte okupimin e Kosovës, çdo ditë lansohej nga një gënjeshtër për kinse presione të shqiptarëve ndaj serbëve, dhunime të plakave serbe, dëmtime të varrezave serbe, metodë kjo shumë e njohur që nga lufta e dytë botërore kur nazistët akuzonin hebrenjtë për të gjitha te këqijat.

Populli shqiptarë në Kosovë, në këto çaste vendimtare për fatin e vetë, është shumë i ndërgjegjshëm për veprimet e veta. Janë të kota trumpetimët e serbëve për kinse trysnin që bëjnë shqiptarët ndaj tyre. E vërteta është shumë e njohur për ndodhitë në Kosovë, jo vetëm nga populli i sajë, por edhe nga shumë agjenci informative dhe kundër informative që veprojnë nga pas lufta në Kosovë. Çdo trillim propagandistik i plasuar për interesa politike paguhet shtrenjtë për palën që e lanson. Tendencat dhe gënjeshtrat serbe që plasohen për anatemimin e popullit shqiptarë në Kosovë, do të kthehen si një bumerang për vetë ata.

Nëse dikush është i rrezikuar në Kosovë, atëherë ata janë shqiptarët, gjë që u dëshmua këto ditë në Graqanicë, kur u bllokua rruga dhe u sulmuan veturat dhe u plagosën shqiptarët e pa fajshëm.

Në emër të “ pakicës së rrezikuar” serbe manipulohet që moti, sidomos nga periudha e paraluftës, kjo dukuri përsëritet gjithnjë kur vie momenti të vendoset fati i Kosovës. Ajo “ pakicë e rrezikuar “ është e gatshme të terrorizojë mbarë Kosovën në çdo kohë.

Beogradi zyrtar, nuk ka interes të pres raportet zyrtare të organeve të zbulimit për “krimet“ ndaj pakicës serbe në Kosovë, por me nguti plason gënjeshtrat me ndihmën e përfaqësive diplomatike në tërë botën. Për fat të keq në këtë lojë të ndyer antishqiptare marrin pjesë edhe disa shtete tradicionalisht aleate të Serbisë.

E gjithë kjo bëhet më të vetmin qëllim që të anatemohët populli shqiptar në arenën ndërkombëtare si fajtori kryesor për destabilizimin e këtij rajoni.

Sipas informacioneve që arrijnë nga kanale të ndryshme informative dhe kundërinformative (ndërkombëtare dhe të vendit), pas trazirave të 17 marsit të vitit të kaluar në Kosovë, në enklavat serbe, në emër të ndihmave humanitare ka arritur sasi e madhe e paisjeve të sofistikuara ushtarake, së bashku me ta dhe ekspertë luftarak nga Serbia. Pra aty, perveq popullatës civile ka dhe “popullatë” tjetër serbe. E gjithë kjo bëhet në prag të definimit të statusit përfundimtar të Kosovës dhe minimit te përpjekjeve për stabilizimin e këtij rajoni.

Kjo sqaron enigmën e thënjës “opsione sekrete rezervë“ që shpesh e përmendin zyrtarët serbë, në rast të zgjidhjes së disfavorshme të statusit të Kosovës për serbet.

Kush e parapëlqen destabilizimin e situatës në Kosovë në këtë periudhë historike, është shumë e qartë. Disa qarqe supervisore ndërkombëtare pro serbe, këtë fakt e dijnë shumë mirë dhe për arsye që ata e dijnë heshtin.

Serbët dhe disa shqipfolës të kolonës së pestë në Kosovë, gjithnjë kanë pasur instruksione dhe misione të caktuara nga “nëna Serbi”. Jo rastësisht, Millosheviqi pat zgjedhur Fushë Kosovën dhe popullin serbë aty që të bëjë promovimin e ideve të tijë, pikërisht aty filloj Jogurt Revolucioni, i cili më vonë përfshiu tërë Jugosllavinë deri në shkatërrim të plotë të saj.

Garnitura e re e udhëheqësve serbë, vazhdon të njëjtën rrugë (pa krye), me qëllim të ngritjes së “pazarit“ për grabitjen e tokave në Kosovë. Ata dhe gjithë të tjerët duhet ditur faktin se toka e Kosovës nuk është në licitim nga AKM-ja, kufijtë e saj janë të pa prekshëm.

Tash së fundi u plasua edhe një “margaritar“ diplomatik i zgjidhjës së çështjes së Kosovës nga ana e Kryeministrit çek Paroubek. Ai dëshiron që pjesën veriore të Kosovës të ja dhuroj Serbisë. Ky zyrtar çek, si duket ka harruar faktin se luftën në Kosovë e humbi Serbia agresore në formë shumë të turpshme në vitin 1999. Serbia si humbëse nuk ka të drejtë të uzurpoj asnjë pëllëmbë tokë në Kosovë. Kosova do të fitoj pavarësinë e plotë me territorin e sajë të pa cunguar.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Burimi i të dhënave

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Serb community in Kosovo" (PDF) (në anglisht). Helsinki Committee for Human Rights in Serbia. qershor 2012. fq. 11. Marrë më 23 shtator 2012.
  2. ^ "Serbia and Kosovo: On the border of conflict". The Economist (në anglisht). 21 nëntor 2011. Marrë më 23 shtator 2012.
  3. ^ European Stability Initiative (ESI): The Lausanne Principle: Multiethnicity, Territory and the Future of Kosovo's Serbs (.pdf) , 7 qershor 2004.
  4. ^ Coordinating Centre of Serbia for Kosovo-Metohija: Principles of the program for return of internally displaced persons from Kosovo and Metohija.
  5. ^ US Committee for Refugees and Immigrants (USCRI): Country report: Serbia and Montenegro 2006 Arkivuar 19 shkurt 2008 tek Wayback Machine.
  6. ^ International Relations and Security Network (ISN): Serbians return to Kosovo not impossible, says report (.pdf) , nga Tim Judah, 7 qershor 2004.
  7. ^ B92: Interesovanje za povratak na Kosovo (The Interest for Returning to Kosovo), 8 Jun 2009 (in Serbian)
  8. ^ "Raseljeni Srbi žele povratak na Kosovo". RTS (në serbisht). 8 qershor 2009. Marrë më 23 shtator 2012.
  9. ^ a b Blic:"Struja se mora plaćati", 15. 05. 2009. (in Serbian)
  10. ^ Glas Javnosti: Setva u okruženju Arkivuar 4 tetor 2012 tek Wayback Machine, (në serbisht)
  11. ^ B92: Sukob Srba i KPS-a na protestima, 10 maj 2009 (në serbisht)
  12. ^ B92: Zadušnice na Kosovu, 6 qershor 2009 (në serbisht)
  13. ^ RTK:Sulmohet me granate dore minibusi që transportonte shqiptarë në rrethinën e Leposaviqit
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Enklavat_serbe_të_Kosovës&oldid=2701742"