Libertarianizmi

Ky artikull ose seksion me prioritet të lartë duhet përmirësuar sipas udhëzimeve të Wikipedisë.
Ju lutemi: ndihmoni dhe ju në përmirësimin e këtij artikulli këtu.

Libertarianizmi është një filozofi politike që i shikon themelet e një shoqërie të mirë tek respekti për zgjedhjen dhe lirinë individuale, kësisoj përpiqet të minimizojë apo reduktojë aksionet e dhunshme të Shtetit, meqë ai është enditeti që më së shumti identifikohet si një forcë e dhunshme në shoqërinë njerëzore.^[1]^[2] Duke folur në terma të përgjithshme, libertarianizmi fokusohet në të drejtën e individit për të vepruar në dakordësi të plotë me vlerat e veta subjektive, dhe argumenton se veprimet e dhunshme të Shtetit janë shpesh (ose gjithnjë) një pengesë për realizimin e efektshëm të dëshirave dhe vlerave njerëzore.^[2]

Origjinat e termit

Përdorimi politik

Filozofia libertariane

Një nga principet themelore të libertarianizmit është Principi i Jo-Agresionit, i cili thotë se qeveria duhet të ekzistojë vetëm për të mbrojtur jetën, lirinë dhe pronësinë individuale nga dhuna dhe mashtrimi.^[1]^[3] Libertarianizmi është ngushtësisht i lidhur me liberalizmin, kuptuar liberalizmi sipas domethënies të tij origjinale të liberalizmit klasik. Libertarianët mbështesin zgjerimin e lirive personale duke i parë ato si bazat themelore të zhvillimit të një shoqërie në prosperitet.^[2] Ata priren ta përkuzifojnë lirinë si të drejtën për të bërë çfarëdo gjëje dëshiron deri në pikën kur sjellja e një individi ndërhyn në lirinë apo pronën e një tjetër individi nëpërmjet mënyrash të dhunshme. Në këtë pikë, çdo kah i nënshtrohet disa principeve minimale që zgjidhin mosmarrëveshjet mes individëve. Këto principe themelore që rregullojnë ndërveprimin mes njerëzve janë intrinseke tek shoqëria dhe zhvillohet vetiu, si kode komunikimi duke u pranuar në mënyrë vullnetare nga individët anëtarë të një grupimi të caktuar – në të njëjtën mënyrë sikundër një shoqëri vetiu krijon një gjuhë apo të folme të gjithëpranuar, pa ndërhyrjen e dhunshme të një organizmi shtetëror.^[2]

Pikëpamje libertariane

Lëvizjet libertariane aktuale

Europë

Vendet e Commonwealthit

Shtetet e Bashkuara të Amerikës

Amerika Latine

Shiko dhe

Portali: Filozofi

Ravijëzim i libertarianizmit

Portali: Ekonomi

Referimet

^ ^a ^b Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. p. 16. ISBN 9781551116297. for the very nature of the libertarian attitude—its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment
^ ^a ^b ^c ^d "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2014-05-20. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value
^ Hussain, Syed B. (2004). Encyclopedia of Capitalism. Vol. II : H-R. New York: Facts on File Inc. p. 492. ISBN 0816052247. In the modern world, political ideologies are largely defined by their attitude towards capitalism. Marxists want to overthrow it, liberals to curtail it extensively, conservatives to curtail it moderately. Those who maintain that capitalism is a excellent economic system, unfairly maligned, with little or no need for corrective government policy, are generally known as libertarians.

Lidhje të jashtme

Websites

Literaturë

"What Libertarianism Is" Arkivuar 28 gusht 2014 tek Wayback Machine nga Stephan Kinsella
“What Libertarianism is Not” nga Jonathan M.F. Catalán
Left and Right: The Prospects for Liberty nga Murray Rothbard
Are Libertarians "Anarchists"? Arkivuar 30 prill 2009 tek Wayback Machine artikull nga Murray N. Rothbard
"The Philosophy of Liberty" nga International Society for Individual Liberty
Mises Review: Libertarianism Today nga David Gordon, 2010
What Are We For? nga Michael Munger, 2013

[:0-1] Woodcock, George (2004). Anarchism: A History Of Libertarian Ideas And Movements. Peterborough, Ont.: Broadview Press. p. 16. ISBN 9781551116297. for the very nature of the libertarian attitude—its rejection of dogma, its deliberate avoidance of rigidly systematic theory, and, above all, its stress on extreme freedom of choice and on the primacy of the individual judgment

[:1-2] "Libertarianism". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2014-05-20. libertarianism, political philosophy that takes individual liberty to be the primary political value

[3] Hussain, Syed B. (2004). Encyclopedia of Capitalism. Vol. II : H-R. New York: Facts on File Inc. p. 492. ISBN 0816052247. In the modern world, political ideologies are largely defined by their attitude towards capitalism. Marxists want to overthrow it, liberals to curtail it extensively, conservatives to curtail it moderately. Those who maintain that capitalism is a excellent economic system, unfairly maligned, with little or no need for corrective government policy, are generally known as libertarians.

[1]

[2]

[3]

v t e Kapitalizmi
Koncepte të përgjithshme	Tregu i lirë • Rendi i vetvetishëm • Dora e padukshme • Decentralizmi • Konkurrenca • Merita • Zhvillimi ekonomik • Sipërmarrja • Globalizimi • Revolucioni industrial • Shpikja • Privatizimi • E drejta e pronës	Skeda:Kapitalizëmc.png
Ideologji	Demokracia • Individualizmi • Laissez-faire • Liberalizmi • Libertarianizmi • Minarkizmi • Objektivizmi
Aspekte shoqërore dhe kulturore	Mirëqenia • Liria politike • Liria ekonomike • Prosperiteti • Liria e fjalës • Liria e asocimit
Eksponentë të famshëm	Adam Smith • John Stuart Mill • David Ricardo • Jean-Baptiste Say • Frédéric Bastiat • Milton Friedman • Friedrich Hayek • Ludwig von Mises • Murray Rothbard • George Stigler • Robert P. Murphy • George Reisman
Vepra të rëndësishme	Pasuria e kombeve • The Law (Ligji) • Human Action • Man, Economy and State • For a New Liberty: The Libertarian Manifesto • Capitalism: A Treatise on Economics