Çmimi i madh i Australisë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga F1 Australia)
Australian Grand Prix
Melbourne Grand Prix Circuit
Xhiro 58
Gjatësia e qarkut 5.303 km (3.295 milje)
Gjatësia e garës 307.574 km (191.110 milje)
Pilot me më shumë fitore Australia Lex Davison (gara jo kampionale) (4)
Gjermania Michael Schumacher (4)
Ekip me më shumë fitore Italia Ferrari (10)
Britania e Madhe McLaren (10)
Sezoni i fundit (2008):
Piloti fitues Britania e Madhe Lewis Hamilton
Ekipi fitues McLaren-Mercedes
Koha e fituesit 1h 34m 50.616s (194.578 km/h)
Koha e pol pozitës 1:26.714
Pol - piloti Britania e Madhe Lewis Hamilton
Pol - ekipi McLaren-Mercedes
Xhiro më e shpejtë 1:27.418
Xhiro - piloti Finlanda Heikki Kovalainen
Xhiro - ekipi McLaren-Mercedes


Çmimi i Madh i Australisë është garë në Formula Një që është pjesë e kampionatit vjetorë në Formula Një. Gara mbahet në Melbourne Grand Prix CircuitAlbert ParkMelbourne. Gara është mbajtur çdo vit që nga viti 1928 për raste të ndryshme të Australisë dhe pastaj që nga viti 1985 u bë pjesë e kampionatit në Formula Një. Gjatë viteve 1985 - 1995 gara është mbajtur në Adelaide Street CircuitAdelaide, kurse që nga viti 1996 mbahet në Melburn.

Çmimi i Madh i Australisë është gara e parë e Kampionatit për çdo vit që nga kalimi i garës në Melburn, në përjashtim të vitit 2006. Gjatë kohës së mbajtur në Adelaide, Çmimi i Madh i Australisë ishte gara e fundit e kampionatit duke e zëvendësuar Çmimin e Madh të Portugalisë. Si garë e fundit e kampionatit Çmimi i Madhë mbajto shumë Çmime të Mëdha Memoriale, veçanërisht ajo e vitit 1986 dhe 1994.

Që nga koha e të qenit pjesë e Kampionatit Botërorë në Formula Një më të suksesëshëm janë piloti gjerman Michael Schumacher dhe ekipi italian Scuderia Ferrari. David Coulthard, Rubens Barrichello dhe Giancarlo Fisichella janë pilotët e vetëm që kanë filluar çdo garë në Melbourne.

Në nëntorë të vitit 2006 ING u bë sponzor i Çmimit të Madh të Australisë me një kontratë tri vjeçare.

Historiku[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Demostrimi i mbajtur në Melburn para fillimit të Çmimit të Madh të vitit 2005.

Çmimi i Madh i Australisë që nuk ishte pjese e Kampionatit Botërorë në Formula një filloi të mbajë garime të ndryshme automobilistike që nga vitit 1920 duke u bërë një nga garat më të vjetra që kanë mbijetuar deri tani. Sikur dhe Çmimi i Madh i Francës, në të shumtën e kohës gara u zhvendos nga një qark në një tjetër duke kaluar thuajse nëpër tërë Australinë. Gara u mbajt në katër herë , mes viteve 1938 dhe 1958, në qarkun e famshëm garues "Qarku në Mount Panorama". Në vitet e 1950ta Albert ParkMelbourne dy herë ishte nikoqir i garës. Në këtë periudhë Lex Davison fitoi garën katër herë, rekord i cili qëndroi gjer në vitin 2004 kur e arriti gjermani Michael Schumacher. Në vitet e '60-ta gara ishte pjesë përbërëse e Tasman Series që i tërhiqte ekipet udhëheqëse të Fromula Një të asaj kohe ku pilotë ishin Jack Brabham, Denny Hulme dhe Bruce McLaren. Gjatë viteve të '70-ta mbante garat në Formula 5000.

Formula 1[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Australia u bë pjesë e Kampionatit në Formula Një në vitin 1985 duke qenë gara e fundit e sezonit. Kjo garë u zhvillua në qarkun rrugorëAdelaide e që llogaritej si qarku rrugorë më i miri në botë.

Në vitin 1993 biznismeni Ron Walker AC CBE filloi të bashkëpunojë me qeverisësit e Melburnit për të bërë qytetin nikoqir të garës gjë që dhe ia arriti. Gara kaloi në Melburn në vitin 1996. Megjithatë jo të gjithë ishin mirë pritës të garës. Disa protesta u mbajtën nga grupi "Save Albert Park" të cilët deklaronin se gara e bënte parkun publik në një pronë private çdo vit nga një javë.

Pista në Melburn

thumb|250px|Nick Heidfeld dhe Nico Rosberg në kthesën e gjashtë në Qarkun në Albert Park, Melbourne

Bernie Ecclestone, presidenti i menaxhmetit të Formula Një një herë tha se duheshin 10 minuta të bëhej marrëveshje me Melburnin që të bëhej gara e parë e Kampionatit Botërorë në Formula Një që nga viti 1996.

Në garën e parë në Melburn u paraqit fjalia promovuese "Melburni - Sa vend i mirë për Garë" ( en: “Melbourne – What a Great Place for the Race”). Në përcjellje të kësaj gare morën pjesë rreth 401,000 spektatorë që akoma është numër rekord për këtë garë.


Gara në Melburn

Çmime të Mëdha të veçuara[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1986
Nigel Mansell dhe Nelson PiquetWilliams-Honda dhe Alain ProstMcLaren, garonin për titullin e kampionit. Mansell kishte nevojë vetëm për pozitën e tretë për të garantuar titullin, kurse Prost dhe Piquet duhej të fitonin dhe Mansell të përfundonte në pozitë më të dobët se e treta që të fitonin titullin. Duke qenë ndër tre të parët në tre xhirot e fundit vetura e Manselit pati dëmtim mekanik. Pas largimit të Manselit dhe pasi Piquet u paraqit tek mekanikët, Prost mori pozitën e parë dhe fitoi garën dhe kampionatin. Edhe prost ishte gati për të dështuar pasiqë vetura e tijë në xhiron e fundit kishte mbetur pa derivat.
1994
Pas fitores së tijë në Çmimin e Madh të Japonisë, Damon Hill tani ishte vetëm një pikë pas udhëheqësit kampional, gjermanit Michael Schumacher. Nigel Mansell ishte në pozitën e parë të nisjes, por me fillimin e tijë të dobët mundësoi që dy rivalët e kampionatit Hill dhe Shumaher të luftonin për të marrë pozitën e parë. Në xhiron e 36-të Shumaher rrëshqiti nga pista duke i mundësuar që Hill t'i afrohej dhe përmes fijës së brendshme të pistës të tentojë të e tejkalojë. Megjithatë gjermani u kthye drejt veturës së Hillit, nuk dihet ishte me qëllim apo aksident, që e beri që vetura Benetton të ngrihej në dy rrota dhe të shkojë drejt mbrojtësve të pistës. Kjo bëri që Shuhaher të largohej nga gara, Hill gjithashtu pati dëmtime të cilat e shtytën të paraqitej tek mekanikët ku edhe ai u largua nga gara. Nigel Mansell fitori garën duke u bërë gjermani më i vjetër fitues i një Çmimi të Madh pas Jack Brabham i cili kishte fituar në vitin 1970.
2001
Në pistë Michael Schumacher u paraqit si i pari dhe fitoi garën, kurse tre pilotët tjerë Fernando Alonso, Kimi Räikkönen dhe Juan Pablo Montoya debituan në Formula Një. Gara përfundoi me një tragjedi ku në ndeshjen mes një veture të ekipit Williams të cilën e pilotonte Ralf Schumacher dhe një të ekipit BAR's të cilën e pilotonte Jacques Villeneuve u shkëput një gomë e cila shkoi drejt barierave dhe la të vdekur marshallin vullnetarë të pistës, 52 vjeçarin Graham Beveridge.
2002
Në këtë garë e bëri paraqitjen më të mirë piloti nikoqir Mark Webber, i cili pilotonte veturën jo aq garuese Minardi, por arriti të radhitej në pozitën e pestë dhe u bë figurë e njohur në publikun australian. Garën e fitoi Shumaher.
2006
Tradicionalisht në Melburn gara mbahej (dhe mbahet) si e para e kampionatit për katës, por në këtë vit gara u mbajt si e treta. Garën e fitoi piloti spanjoll Fernando Alonso i cili në start u nis si i treti.
2007
Lewis Hamilton udhëhoqi garën e parë të tijë në Formula Një, por përfundoi si i treti. Kimi Räikkönen ishte prijës i garës thuajse tërë garën. Räikkönen u bë piloti i parë i Ferrarit i cili fitoi në debutim që kur këtë e arriti Nigel Mansell në vitin 1989. Kimi Räikkönen kishte arritje të trefishtë në këtë garë duke shënuar pozitë të parë të nisjes, xhiro më të shpejtë dhe fitore.

Sponzorë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Mitsubishi Çmimi i Madh i Australisë 1985
  • Fosters Çmimi i Madh i Australisë 1986-1993, 2002-2006
  • EDS Çmimi i Madh i Australisë 1995
  • Transurban Çmimi i Madh i Australisë 1996
  • Qantas Çmimi i Madh i Australisë 1997-2001
  • ING Çmimi i Madh i Australisë 2007-2009
  • Nuk kishte sponzor për vitin in 1994.

Statistikat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Top pilotët fitues[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fitore Piloti Vitet e fitoreve
4 Australia Lex Davison 1954, 1957, 1958, 1961
Gjermania Michael Schumacher 2000, 2001, 2002, 2004
3 Australia Bill Thompson 1930, 1932, 1933
Australia Doug Whiteford 1950, 1952, 1953
Australia Jack Brabham 1955, 1963, 1964
New Zealand Graham McRae 1972, 1973, 1978
Brazil Roberto Moreno 1981, 1983, 1984
Franca Alain Prost 1982, 1986, 1988
2 Australia Les Murphy 1935, 1937
New Zealand Bruce McLaren 1962, 1965
Australia Frank Matich 1970, 1971
Australia Max Stewart 1974, 1975
Austria Gerhard Berger 1987, 1992
Brazil Ayrton Senna 1991, 1993
Britania e Madhe Damon Hill 1995, 1996
Britania e Madhe David Coulthard 1997, 2003

Top ekipet fituese[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fitore Ekipi Vitet e fitoreve
10 Italia Ferrari 1957, 1958, 1969, 1987, 1999, 2000, 2001, 2002, 2004, 2007
Britania e Madhe McLaren 1970, 1986, 1988, 1991, 1992, 1993, 1997, 1998, 2003, 2008
6 Britania e Madhe Williams 1980, 1985, 1989, 1994, 1995, 1996
5 Britania e Madhe Cooper 1955, 1960, 1961, 1962, 1965
4 Franca Bugatti 1929, 1930, 1931, 1932
Britania e Madhe MG 1935, 1937, 1939, 1947
Britania e Madhe Lola 1974, 1975, 1977, 1979
Britania e Madhe Ralt 1981, 1982, 1983, 1984
2 Franca Talbot-Lago 1952, 1953
Italia Maserati 1956, 1959
Britania e Madhe Brabham 1963, 1964
Britania e Madhe BRM 1966, 1967
Australia Matich 1971, 1976
New Zealand McRae 1973, 1978
Franca Renault 2005, 2006

Fituesit sipas viteve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Viti Piloti Ekipi Vendi F1 Australia
2008 Britania e Madhe Lewis Hamilton McLaren-Mercedes Melbourne 2008
2007 Finlanda Kimi Räikkönen Ferrari Melbourne 2007
2006 Spanja Fernando Alonso Renault Melbourne 2006
2005 Italia Giancarlo Fisichella Renault Melbourne 2005
2004 Gjermania Michael Schumacher Ferrari Melbourne 2004
2003 Britania e Madhe David Coulthard McLaren-Mercedes Melbourne 2003
2002 Gjermania Michael Schumacher Ferrari Melbourne 2002
2001 Gjermania Michael Schumacher Ferrari Melbourne 2001
2000 Gjermania Michael Schumacher Ferrari Melbourne 2000
1999 Britania e Madhe Eddie Irvine Ferrari Melbourne 1999
1998 Finlanda Mika Häkkinen McLaren-Mercedes Melbourne 1998
1997 Britania e Madhe David Coulthard McLaren-Mercedes Melbourne 1997
1996 Britania e Madhe Damon Hill Williams-Renault Melbourne 1996
1995 Britania e Madhe Damon Hill Williams-Renault Adelaide 1995
1994 Britania e Madhe Nigel Mansell Williams-Renault Adelaide 1994
1993 Brazil Ayrton Senna McLaren-Ford Adelaide 1993
1992 Austria Gerhard Berger McLaren-Honda Adelaide 1992
1991 Brazil Ayrton Senna McLaren-Honda Adelaide 1991
1990 Brazil Nelson Piquet Benetton-Ford Adelaide 1990
1989 Belgjika Thierry Boutsen Williams-Renault Adelaide 1989
1988 Franca Alain Prost McLaren-Honda Adelaide 1988
1987 Austria Gerhard Berger Ferrari Adelaide 1987
1986 Franca Alain Prost McLaren-TAG Adelaide 1986
1985 Finlanda Keke Rosberg Williams-Honda Adelaide 1985
Jo pjese e Kampionatit Botërorë
1984 Brazil Roberto Moreno Ralt-Cosworth Calder 1984
1983 Brazil Roberto Moreno Ralt-Cosworth Calder 1983
1982 Franca Alain Prost Ralt-Cosworth Calder 1982
1981 Brazil Roberto Moreno Ralt-Cosworth Calder 1981
1980 Australia Alan Jones Williams-Cosworth Calder 1980
1979 New Zealand Johnnie Walker Lola-Chevrolet Wanneroo 1979
1978 New Zealand Graham McRae McRae-Chevrolet Sandown Raceway 1978
1977 Australia Warwick Brown Lola-Chevrolet Oran Park Raceway 1977
1976 Australia John Goss Matich-Repco Sandown Raceway 1976
1975 Australia Max Stewart Lola-Chevrolet Surfers Paradise 1975
1974 Australia Max Stewart Lola-Chevrolet Oran Park Raceway 1974
1973 New Zealand Graham McRae McRae-Chevrolet Sandown Raceway 1973
1972 New Zealand Graham McRae Leda-Chevrolet Sandown Raceway 1972
1971 Australia Frank Matich Matich-Repco Warwick Farm 1971
1970 Australia Frank Matich McLaren-Repco Warwick Farm 1970
1969 New Zealand Chris Amon Ferrari Lakeside 1969
1968 Britania e Madhe Jim Clark Lotus-Cosworth Sandown Raceway 1968
1967 Britania e Madhe Jackie Stewart BRM Warwick Farm 1967
1966 Britania e Madhe Graham Hill BRM Lakeside 1966
1965 New Zealand Bruce McLaren Cooper-Climax Longford 1965
1964 Australia Jack Brabham Brabham-Climax Sandown Raceway 1964
1963 Australia Jack Brabham Brabham-Climax Warwick Farm 1963
1962 New Zealand Bruce McLaren Cooper-Climax Caversham 1962
1961 Australia Lex Davison Cooper-Climax Mallala 1961
1960 Australia Alec Mildren Cooper-Maserati Lowood 1960
1959 Australia Stan Jones Maserati Longford 1959
1958 Australia Lex Davison Ferrari Bathurst 1958
1957 Australia Lex Davison
Australia Bill Patterson
Ferrari Caversham 1957
1956 Britania e Madhe Stirling Moss Maserati Albert Park 1956
1955 Australia Jack Brabham Cooper-Bristol Port Wakefield 1955
1954 Australia Lex Davison HWM-Jaguar Southport 1954
1953 Australia Doug Whiteford Talbot-Lago Albert Park 1953
1952 Australia Doug Whiteford Talbot-Lago Bathurst 1952
1951 Australia Warwick Pratley George Reed Special Narrogin 1951
1950 Australia Doug Whiteford Ford Nuriootpa 1950
1949 Australia John Crouch Delahaye Leyburn 1949
1948 New Zealand Frank Pratt BMW Point Cook 1948
1947 Australia Bill Murray MG Bathurst 1947
1939 Australia Alan Tomlinson MG Lobethal 1939
1938 Britania e Madhe Peter Whitehead ERA Bathurst 1938
1937 Australia Les Murphy MG Victor Harbor 1937
1935 Australia Les Murphy MG Phillip Island 1935
1934 Australia Bob Lea-Wright Singer Phillip Island 1934
1933 Australia Bill Thompson Riley Phillip Island 1933
1932 Australia Bill Thompson Bugatti Phillip Island 1932
1931 Australia Carl Junker Bugatti Phillip Island 1931
1930 Australia Bill Thompson Bugatti Phillip Island 1930
1929 Australia Arthur Terdich Bugatti Phillip Island 1929
1928 Australia Arthur Waite Austin Phillip Island 1928

Referimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]