Ingvar Carlsson
Ingvar Carlsson | |
|---|---|
 Carlsson in 2006. | |
| Kryeministri i Suedisë | |
| Në detyrë 7 tetor 1994 – 22 mars 1996 | |
| Monarku | Carl XVI Gustaf |
| Zëvendës | Mona Sahlin Lena Hjelm-Wallén |
| Paraprirë nga | Carl Bildt |
| Pasuar nga | Göran Persson |
| Në detyrë 13 mars 1986 – 4 tetor 1991 | |
| Monarku | Carl XVI Gustaf |
| Zëvendës | Svante Lundkvist Kjell-Olof Feldt Lena Hjelm-Wallén Odd Engström |
| Paraprirë nga | Olof Palme |
| Pasuar nga | Carl Bildt |
| Kryetar i Partisë Social Demokrate Suedeze | |
| Në detyrë 3 mars 1986 – 15 mars 1996 | |
| Paraprirë nga | Olof Palme |
| Pasuar nga | Göran Persson |
| Të dhëna vetjake | |
| U lind më | Gösta Ingvar Carlsson 9 nëntor 1934 Borås, Qarku Älvsborg, Suedi |
| Partia politike | Socialdemokrat |
| Bashkëshortja/et | Ingrid Carlsson |
| Vendbanimi | Tyresö, Suedi |
| Shkollimi | Universiteti i Lundit |
| Punësimi | Ekonomist i biznesit |
| Nënshkrimi |  |
| Shërbimi ushtarak | |
| Aleanca |  Suedia |
| Dega/shërbimi |  Ushtria suedeze |
Ingvar Carlsson (lindi më 9 nëntor 1934) është një politikan suedez që shërbeu dy herë si kryeministër i Suedisë, së pari nga viti 1986 deri më 1991 dhe përsëri nga viti 1994 deri më 1996.[1].< Ai ishte kryetar i Partisë Social Demokrate Suedeze nga viti 1986 deri më 1996.[2][3] Ai është i njohur më së shumti për udhëheqjen e Suedisë në Bashkimin Evropian.
Carlsson ishte një anëtar në parlamentin suedez nga viti 1965 deri më 1996 që përfaqësonte zonën elektorale të Qarkut të Stokholmit (deri në vitin 1970 në dhomën e ulët). Ai shërbeu si Ministër i Arsimit nga viti 1969 deri më 1973, si Ministër i Strehimit në vitin 1973 dhe përsëri nga vitin 1974 deri më 1976, dhe si Ministër i Punëve të Mjedisit nga viti 1985 deri më 1986. Ai shërbeu si zëvendës kryeministër nga viti 1982 deri më 1986, dhe mori detyrën si Kryeministri i Suedisë mbi vrasjen e kryeministrit Olof Palme në vitin 1986.
Jeta e hershme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ingvar Carlsson është djali i punëtorit të magazinës Olof Karlsson (1888–1947) dhe punëtores së tekstilit Ida Johansson (1893–1976) dhe është më i vogli nga tre vëllezërit. Carlsson u rrit në Borås dhe u bë anëtar i SSU. Angazhimi i tij politik u ngjall nga fakti që ai e konsideronte sistemin shkollor të kohës të pabarabartë në varësi të prejardhjes së klasës.[4] Pavarësisht burimeve të vogla financiare në familje, ai ishte në gjendje të studionte në një nivel më të lartë dhe të merrte një diplomë të shkollës së mesme. Pasi u diplomua për një administratë biznesi në vitin 1955, ai vazhdoi me studime universitare në Universitetin e Lundit, ku morri një master më 1958.
Karriera politike[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas mbarimit të studimeve Carlsson u punësua në stafin e Erlander. Në vitin 1965, pasi përfundoi studimet e mëtejshme në Northwestern University në Illinois në Shtetet e Bashkuara, ai u zgjodh anëtar i parlamentit suedez. Në të njëjtin vit, ai gjithashtu u bë kryetar i Lidhjes Rinore Social Demokrate Suedeze.
Ai ishte, së bashku me Olof Palme, i njohur si një nga "djemtë e Erlanderit".
Si kryeministër[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Pas vrasjes së Olof Palme në vitin 1986, Ingvar Carlsson u bë kryeministri i ri ose Statsminister dhe kryetar i partisë. Së bashku me Ministrin e Financave Kjell-Olof Feldt, qeveria ktheu një deficit buxhetor prej 90 miliardë krona suedeze në një suficit prej disa qindra miliardë krona suedeze, i cili fillimisht çoi në investime të mëdha dhe papunësi rekord të ulët. Masat neoliberale Social Demokrate të viteve 1980 - të tilla si depresionuese dhe rregullimi i monedhës për të mbështetur eksportet suedeze gjatë tranzicionit të ristrukturimit ekonomik, ulja e taksimit të korporatave dhe taksimi i fituesve me të ardhura të larta dhe kalimi nga politikat anti-papunësi në politikat anti-inflacioniste-u përkeqësuan nga recesioni ndërkombëtar, spekulimet e pakontrolluara të monedhës një qeveri e qendrës së djathtë e udhëhequr nga Carl Bildt (1991–1994), duke krijuar krizën fiskale të fillimit të viteve 1990.
Por ekonomia e Suedisë filloi të përkeqësohej në fillim të viteve 1990. Në vitin 1990 kabineti Carlsson dha dorëheqjen pasi nuk arriti të fitonte shumicën për agjendën e tij të politikës ekonomike, por u rivendos menjëherë me një axhendë pak të ndryshuar.
Socialdemokratët humbën zgjedhjet më 1991, por Carlsson u kthye në pushtet pas zgjedhjeve të vitit 1994. Kur Socialdemokratët u kthyen në pushtet më 1994, ata iu përgjigjën krizës fiskale duke stabilizuar monedhën - dhe duke ulur shtetin e mirëqenies dhe privatizimin e shërbimeve dhe të mirave publike, siç bënë qeveritë në shumë vende të ndikuara nga Milton Friedman, Shkollat e Çikagos për mendimin politik dhe ekonomik dhe lëvizjen neoliberale. Si kryeministër ai gjithashtu kreu një reformë gjithëpërfshirëse të sistemit të taksave.
Pas tre vjetësh në opozitë dhe një fitoreje zgjedhore në zgjedhjet e vitit 1994, Carlsson formoi një qeveri të re. Kjo qeveri rindërtoi fokusin e saj në pastrimin e financave të qeverisë suedeze dhe detyra iu caktua Ministrit të sapoemëruar të Financave Göran Persson. Periudha qeverisëse pasuese ishte e vështirë dhe u kritikua fuqimisht nga sindikatat dhe anëtarët e partisë për shkurtime të shërbimeve qeveritare dhe rritje të taksave që u krijuan. Më 19 dhjetor 1994, Carlsson njoftoi vendimin për të mos rimarrë rrënojat e MS Estonia, apo edhe trupat e viktimave të katastrofës.
Në gusht 1995, Ingvar Carlsson njoftoi se do të jepte dorëheqjen si kryetar i partisë dhe kryeministër. Pasardhësi i tij konsiderohej prej kohësh Ministri i atëhershëm i Barazisë dhe Zëvendës Kryeministri Mona Sahlin. Sidoqoftë, për shkak të të ashtuquajturës Çështje Toblerone, ajo ktheu kandidaturën e saj dhe gjithashtu më vonë dha dorëheqjen nga qeveria. Më 5 dhjetor 1995 komiteti emërues propozoi Ministrin e Financave, Göran Persson, si kandidatin e ri për udhëheqës të partisë. Ai u zgjodh më 15 mars 1996 në Kongresin e Partisë Social Demokrate si kryetar i partisë dhe më 22 mars 1996 u zgjodh kryeministër.
Jeta personale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Ai është i martuar me Ingrid Melander (lindur në vitin 1934), vajza e tregtarit me shumicë Sven H Melander dhe Gerda, mbiemri i vajzërisë e Eriksson. Ata kanë dy vajza.
Në vitin 1989, Carlsson mori një doktoraturë nderi nga Universiteti i Lundit dhe një doktoraturë nderi nga Universiteti Northwestern në vitin 1991.
Ingvar Carlsson është një mbështetës i madh i ekipeve të futbollit IF Elfsborg dhe Wolverhampton Wanderers F.C..
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ "Sveriges regeringar under 100 år" [Qeveritë e Suedisë për 100 vjet] (në suedisht). regeringen.se. Arkivuar nga origjinali më 12 qershor 2011. Marrë më 28 janar 2010.
- ^ "Ingvar Carlsson". Nationalencyklopedin (në suedisht). Marrë më 28 janar 2010.
- ^ "Ingvar Carlsson". Store norske leksikon (në norvegjisht). Marrë më 28 janar 2010.
- ^ "Ingvar Carlsson drar sig tillbaka" (në suedisht). Göteborgs-Posten. 8 nëntor 2014.