Historia e futbollit shqiptar
Futbolli luhet në Shqipëri për më shumë se një shekull dhe sot është një nga sportet më të njohura në vend. Klubet vendase dhe një kampionat kombëtar, së bashku me një ekip kombëtar, u krijuan në vitet 1920 dhe 1930. Që nga gjysma e dytë e shekullit të 20-të, Shqipëria ka qenë një përbërës kyç i futbollit europian.
1946: Kampione e Ballkanit
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Vitet e hershme panë një Kupë Ballkanike dukshëm të suksesshme në fushatën e vitit 1946. Shqipëria fitoi kupën pasi mposhti Jugosllavinë me pikë të barabarta por me një golavarazh më të mirë. Ndeshja finale përfundoi me fitoren 1–0 kundër Rumanisë. Katër ditë më parë, Shqipëria tashmë kishte mundur Bullgarinë 3–1. Shqipëria nuk pritej të merrte pjesë, por tërheqja e Greqisë nga turneu i ofroi Shqipërisë një shans për t'u bashkuar në kupën e rivendosur të pasluftës.[1]
UEFA Euro 1964 mes 16 skuadrave më të mira në Evropë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në vitin 1964 Shqipëria mori pjesë në një kompeticion të Eurokupës dhe e vetmja herë që Shqipëria ishte mes 16 skuadrave më të mira të kontinentit, për shkak të dorëzimit të skuadrës së Greqisë dhe dhënies së fitores Shqipërisë. Në raundin e 16-të Shqipëria humbi 4–0 me Danimarkën në ndeshjen e parë dhe ndërsa fitoi 1–0 të dytën, nuk mundi të kalonte në çerekfinale. Shqipëria e mbylli këtë turne në renditjen e 9-të. Ky ishte suksesi më i madh i Kombëtares së Shqipërisë në historinë e tyre. Në përfundim të turneut Shqipëria u rendit e 9-ta në Europë. Shqipëria fitoi tre nga katër ndeshjet e saj. Kjo ishte fushata më e mirë e ndjekur nga kualifikimet e UEFA Euro 2016, ku ata fituan katër ndeshje dhe gjithashtu një në fazën e grupeve, si dhe mundën Rumaninë 0-1 në Lens.
2014–16: Sukses në Kampionatin Evropian
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Shorti kualifikues u zhvillua më 23 shkurt 2014. Shqipëria u hodh në Grupin I së bashku me Portugalinë, Danimarkën, Serbinë dhe Armeninë. Ndeshjet kualifikuese filluan në shtator 2014. Shqipëria i nisi kualifikueset me një rezultat historik, pasi mundi 1–0 favoritët e grupit Portugalinë, falë golit të Bekim Balajt.[2] Në ndeshjen e dytë kundër Danimarkës në të saporenovuarën Elbasan Arena, Shqipëria ishte në epërsi deri në minutën e 82-të ku Lasse Vibe barazoi me rezultatin 1–1. Në ndeshjen e radhës kundër Serbisë në stadiumin e Partizanit (Serbi), ndeshja u ndërpre në minutën e 42-të pas disa incidenteve brenda dhe jashtë fushës. Pavarësisht dhunës së huliganëve të Serbisë ndaj Shqipërisë në stadiumin e Partizanit, Serbisë iu dha fitorja 3–0 pas vendimit të UEFA-s.[3] Vendimi u apelua nga Serbia dhe Shqipëria,[4][5] por vendimi u la në fuqi nga UEFA.[6] Më pas, të dyja shoqatat paraqitën ankesa të mëtejshme në Gjykatën e Arbitrazhit Sportiv,[7] dhe më 10 korrik 2015, Gjykata e Arbitrazhit Sportiv hodhi poshtë ankesën e paraqitur nga Federata Serbe, dhe miratoi pjesërisht ankesën e paraqitur nga Federata Shqiptare, që do të thotë se ndeshja konsiderohet të jetë humbur nga Serbia me 0–3 dhe atyre iu hiqen tre pikë.[8]
Në ndeshjen e katërt kundër Armenisë në shtëpi, Shqipëria mbeti prapa nga minuta e 4-t pas autogolit të Mërgim Mavraj, por Mavraj barazoi në minutën e 77-të me një goditje të fuqishme me kokë. Katër minuta më vonë Shkëlzen Gashi shënoi golin e fitores, duke e vendosur Shqipërinë në vendin e dytë së bashku me Danimarkën me 10 pikë.[9] Ishte hera e parë që Shqipëria e mbylli pjesën e parë të kualifikueseve në vendin e dytë. Shqipëria bëri sërish histori duke mposhtur kampionët e dikurshëm të botës dhe organizuesit e UEFA Euro 2016, Francën në Elbasan Arena në ndeshjen miqësore të Grupit I.[10] Pas barazimit ndaj Danimarkës, Shqipëria fitoi të paktën një vend në play-off. Pavarësisht humbjes ndaj Portugalisë dhe Serbisë, Shqipëria mundi Armeninë 3–0 në Jerevan dhe u kualifikua në UEFA Euro 2016,[11] paraqitja e saj e dytë ndonjëherë në një turne të madh futbolli për meshkuj.[12] Për këtë arritje të gjithë ekipit iu dha Urdhri Nderi i Kombit nga Presidenti i Shqipërisë Bujar Nishani.[13] Krahas kualifikimit, Shqipëria arriti një rekord botëror për të mos pësuar asnjë gol si mysafir gjatë turneut, ndërsa shënoi shtatë gola si mysafir.[14]
Pas ndeshjes Serbi-Shqipëri, Kombëtares së Shqipërisë iu dhanë çmimet e nderit dhe njohja e qytetit nga qytetet e Tiranës, Vlorës, Kamëzit dhe Bajram Currit për mbrojtjen e simboleve kombëtare.[15]
Shqipëria humbi 0–1 me Zvicrën dhe 0–2 me Francën organizuese. Ndërsa ata mundën Rumaninë 1–0 (fitorja e tyre e parë kundër Rumanisë që nga viti 1947), skuadra përfundoi e fundit midis skuadrave të vendit të tretë dhe nuk përparoi përtej fazës së grupeve.[16]
Titujt e fituar
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Fituesit e Kupës së VIII Ballkanike (Tiranë, tetor 1946)
- Fituesit e Turneut Ndërkombëtar të Futbollit Rothmans: 2000 (VIII) (Valeta, 4 shkurt - 10 shkurt 2000)[17]
Liga C:
- Fitues: 2020
Futbolli i brendshëm
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Një kampionat kombëtar u krijua për herë të parë në vitin 1930 dhe u kontestua nga gjashtë ekipe. KF Tirana ishte kampionia e parë dhe mbetet një nga klubet më të rëndësishme të vendit sot.[18]
Klubi i parë shqiptar që mori pjesë në futbollin evropian ishte Partizani Tirana, i cili zuri vendin e Shqipërisë në Kupën Evropiane (Liga e Kampionëve) në 1960. Pjesëmarrja e shqiptarëve në kompeticionet evropiane ishte e çrregullt gjatë epokës komuniste të vendit, me tërheqje të rregullta të motivuara politikisht nga ndeshjet nga klubet shqiptare që shpesh çuan në ndalime të gjata nga UEFA. Gjithsesi, pavarësisht këtyre problemeve të reja, skuadrat shqiptare vazhduan të shfaqen në mënyrë sporadike në Kupën e Europës.
Suksesi më i madh i futbollit vendas erdhi në vitet '80 kur klubet shqiptare arritën disa herë fazën e 16-të në garat e UEFA-s.
- ^ Besnik Dizdari (2007). Ballkaniada 1946: Shqipëria – kampione e Ballkanit ne startin e "Luftës së ftohtë" në Evropë. Rozafat. fq. 2–10. ISBN 978-99943-979-0-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ ""Bekim" kuqezi në Aveiro, Shqipëria shokon Portugalinë" [Red&black "blessing" in Aveiro, Albania shocks Portugal]. Panorama Sport. 7 shtator 2014. Marrë më 7 shtator 2014.
- ^ "Disciplinary decision on Serbia-Albania match". UEFA.com. 24 tetor 2014. Marrë më 27 tetor 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ AFP (24 tetor 2014). "Albania to appeal UEFA punishment over Serbia". Business Insider. Arkivuar nga origjinali më 29 qershor 2018. Marrë më 26 tetor 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Serbia to appeal UEFA decision". Goal.com. 24 tetor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Decisions upheld for Serbia-Albania match". UEFA.com. 2 dhjetor 2014.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "The football associations of Albania and Serbia file appeals at the Court of Arbitration for Sport (CAS)" (PDF). tas-cas.org. Court of Arbitration for Sport. Marrë më 8 janar 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "FOOTBALL: The CAS rejects the appeal filed by the Serbian FA, upholds in part the appeal filed by the Albanian FA: the match Serbia-Albania is deemed to have been forfeited by Serbia (0-3)". Tribunal Arbitral du Sport / Court of Arbitration for Sport. 10 korrik 2015. Arkivuar nga origjinali më 11 korrik 2015. Marrë më 10 korrik 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Albania head off Armenia threat". UEFA.com. 29 mars 2015. Marrë më 5 shtator 2015.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Kaçe free-kick gives Albania win against France". UEFA.com. 13 qershor 2015. Marrë më 5 shtator 2015.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Albania win in Armenia to confirm qualification for first major tournament". The Guardian. 11 tetor 2015. Marrë më 17 shtator 2020.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Smith, Sam (10 qershor 2016). "Albania 0-1 Switzerland: Early Schar goal edges out ten-man Albania". vavel.com. Marrë më 17 shtator 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Presidenti Nishani vlerëson arritjen historike të Kombëtares Shqiptare të Futbollit" [President Nishani praises the historic achievement of the Albanian National Football Team]. President.al. 12 tetor 2015. Marrë më 16 tetor 2019.
- ^ "Euro 2016 team-by-team guide". 11 dhjetor 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Gazeta Tema (23 tetor 2014). "Folklorizmi shkon deri ne ekstrem". Arkivuar nga origjinali më 2014-10-25. Marrë më 25 tetor 2014.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Albania out of Euro 2016 after Portugal draw with Hungary". Fourfourtwo.com. 22 qershor 2016. Marrë më 9 tetor 2016.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Rothmans Tournament 2000 match reports". Marrë më 19 qershor 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dunmore, Tom (2011). Historical Dictionary of Soccer. Lanham, Md.: Scarecrow Press. fq. 23. ISBN 9780810871885. OCLC 708648164.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)