Budapesti: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{Qytete
{{Qytet
|qyteti = Budapest
|Qyteti = Budapesti
|Lloji i vëndbanimit = Qytet
|flamuri = Flag of Budapest.png
|emblema = Coat of arms of Budapest.png
|Nofka =
|vendndodhja = BudapestMap23.gif
|Moto =
|FIGURA-FLAMUR = Flag of Budapest.png
|sheshi = Budapest, Hungary, View from Gellert Hill Towards North, Panorama, February 2006.jpg
|FIGURA-FLAMUR-STRUKTURË = PO
|popullsia = 1,712,210 ([[2009]])
|dëndësia = 3260
|ARTIKUJ-FLAMUR = Flamuri i Budapestit
|sipërfaqja = 525,16
|FIGURA-EMBLEMA = Coat of arms of Budapest.png
|FIGURA-EMBLEMA-GJERËSIA = 90px
|cilishtet = Hungari
|cilirrethe = [[Pest]]
|ARTIKUJ-EMBLEMA = Emblema e Budapestit
|Pamje =BudapestMontage.jpg
|adresaekuvendit =
|numriipostes =
|Përshkrimi i pamjes =
<!--Administrimi territorial-->
|prefiksi =
|Shteti = {{flagicon|Hungary}} [[Hungaria]]
|faqezyrtareekuvendit = [http://www.budapest.hu/ budapest.hu]
|Konteja = Budapest, Kryeqyteti
|kryetarimomental = Gábor Demszky
|partiaudheheqese = [[SZDSZ]]
|Qarku =
|shënim =
|Komuna =
|Komuniteti Autonom =
|Provinca =
|Distrikti =
|Kantoni =
|Departamenti =
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja = 525.16
|Sipërfaqja Tokë =
|Sipërfaqja Ujë =
|Popullsia = 1,721,556
|Dendësia = 3,241.5
|Zona urbane = 2,524,697
|Zona metropolitane = 3,271,110
<!-- Të dhëna-->
|Lartësia =
|Vendasit =
|Themelimi = [[17 nëntor]] [[1873]], u bashkuan Buda,</br> Pesti dhe Óbuda
|Zona Kohore = [[CET]] ([[UTC+1]])
|Ora Verore =
|Kodi Postal =
|Prefiksi =
|Targa e automjeteve =
|Aeroporti =
|Kryetari i Bashkisë = István Tarlós
|Asambleja rajonale =
|Partia udhëheqëse = (Fidesz-KDNP)
|WebFaqja = [http://english.budapest.hu/ budapest.hu] [http://budapest.com/ budapest.com]
|Harta =
<!--Harta-->
|përshkrimi_harta =
|harta_gjerësi = 300
|harta =
|gjerësi = 47.471944
|gjatësi = 19.050278
}}
}}

'''Budapesti''' është kryeqyteti i [[Hungaria|Hungarisë]]. Si qyteti më i madh i Hungarisë, ai shërben si qendra kryesore politike, kulturore, tregëtare, industriale dhe e transportit. Në 2009, Budapesti kishte 1.712.210 banorë, një rënie nga kulmi që u arrit në mesin i viteve 1980 prej 2.1 milion. Si zonë metropolitane Budapesti ka 3.271.110 banorë. Qyteti mbulon një sipërfaqe prej 525 kilometra katrorë brenda kufijve të tij. Budapesti u bë një qytet i vetëm që përfshin të dy brigjet e lumit Danub pas bashkimit më [[17 nëntor]] [[1873]] të qyteteve Buda dhe Obuda të bregut të djathtë (perëndimor)të lumit [[Danub]], me qytetin Pest që ndodhet në bregun e majtë (lindor) të lumit.
'''Budapesti''' është kryeqyteti i [[Hungaria|Hungarisë]]. Si qyteti më i madh i Hungarisë, ai shërben si qendra kryesore politike, kulturore, tregëtare, industriale dhe e transportit. Në 2009, Budapesti kishte 1.712.210 banorë, një rënie nga kulmi që u arrit në mesin i viteve 1980 prej 2.1 milion. Si zonë metropolitane Budapesti ka 3.271.110 banorë. Qyteti mbulon një sipërfaqe prej 525 kilometra katrorë brenda kufijve të tij. Budapesti u bë një qytet i vetëm që përfshin të dy brigjet e lumit Danub pas bashkimit më [[17 nëntor]] [[1873]] të qyteteve Buda dhe Obuda të bregut të djathtë (perëndimor)të lumit [[Danub]], me qytetin Pest që ndodhet në bregun e majtë (lindor) të lumit.



Versioni i datës 16 mars 2011 16:59

Stampa:Qytet Budapesti është kryeqyteti i Hungarisë. Si qyteti më i madh i Hungarisë, ai shërben si qendra kryesore politike, kulturore, tregëtare, industriale dhe e transportit. Në 2009, Budapesti kishte 1.712.210 banorë, një rënie nga kulmi që u arrit në mesin i viteve 1980 prej 2.1 milion. Si zonë metropolitane Budapesti ka 3.271.110 banorë. Qyteti mbulon një sipërfaqe prej 525 kilometra katrorë brenda kufijve të tij. Budapesti u bë një qytet i vetëm që përfshin të dy brigjet e lumit Danub pas bashkimit më 17 nëntor 1873 të qyteteve Buda dhe Obuda të bregut të djathtë (perëndimor)të lumit Danub, me qytetin Pest që ndodhet në bregun e majtë (lindor) të lumit.

Aquincum, fillimisht një vendbanim Celtic, ishte paraardhësi i drejtpërdrejtë i Budapestit, duke u bërë kryeqytet i provincës romake të Panonias së Poshtme. Hungarezët arritën në këto territore në shekullin e 9-të. Vendbanimi i tyre i parë u e rrëmbye nga Mongolët në 1241-42. Qyteti i rithemeluar u bë një nga qendrat e kulturës së Rilindjes humaniste në shekullin e 15-të. Pas Betejës së Moháçit (Mohács) dhe gati 150 vjet të sundimit osman, zhvillimi i rajonit hyri në një fazë të re të prosperitetit në shekujt e 18 dhe 19, dhe Budapesti u bë një qytet global pas bashkimit në vitin 1873. Ai gjithashtu u bë kryeqytet i dytë i Austro-Hungarisë, një fuqi e madhe që u shpërbë në 1918. Budapesti ishte pika qendrore e Revolucionit hungarez të 1848, Republikës Sovjetike Hungareze të 1919-ës, Operacionit Panzerfaust më 1944, Betejës së Budapestit të vitit 1945, dhe Revolucionit Hungarez të 1956-ës.

Budapesti konsiderohet si një nga qytetet më të bukura në Evropë. Pjesa e përcaktuar nga UNESCO si Trashëgimi Botërore përfshin brigjet e Danubit, Lagjen Kalaja e Budës, Bulevardin Andrássy, Sheshin e Heronjve dhe hekurudhën nëntokësore Millenium, e dyta më e vjetër në botë. Të tjera përfshijnë një total prej 80 burime gjeotermale, sistemi i ujërave termike shpellore më i madh në botë, sinagoga e dytë më e madhe, dhe godina e Parlamentit e treta më e madhe.

Budapesti konsiderohet si një qendër e rëndësishme në Europën Qëndrore. Ai renditet i treti (nga 65 qytete) në Indeksin e Tregjeve të Mastercard (2008), dhe renditet si qyteti më i përshtatshëm për të jetuar i Europës Qendrore / Lindore në indeksin e cilësisë së jetës së EIU (Economist Intelligence Unit) për vitet 2009 dhe 2010. Budapesti është renditur gjithashtu si "vendin i shtatë më idilik i Europës për të jetuar" nga "Forbes". Ai tërheq rreth 20 milionë vizitorë në vit. Selia e Institutit Europian të Novacionit dhe Teknologjisë (EIIT) dhe zyra e parë e CIPA (China Investment Promotion Agency) ndodhen në Budapest.

Pak histori

Ekonomia

Demografia

Kultura

Politika

Shiko edhe këtë

Lidhje të jashtme