Komunat e Finlandës

Komunat (finlandisht: kunta; suedisht: kommun) përfaqësojnë nivelin vendor të administrimit në Finlandë dhe veprojnë si njësi administrative vetëqeverisëse fondamentale të vendit. I gjithë vendi është përfshirë në komuna dhe ligjërisht, të gjitha komunat janë të barabarta, edhe pse komuna të caktuara quhen qytete apo qyteza (finlandisht: kaupunki; suedisht: stad).

Qeverisja[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Komunat kanë si qeveri këshill-menaxhues, dmth ata qeverisen nga një këshill i zgjedhur (kunnanvaltuusto, kommunfullmäktige), i cila është ligjërisht autonom dhe i përgjigjet vetëm votuesve. Madhësia e këshillit është proporcionale me popullsinë, ekstremet qenë 9 në Sottunga dhe 85 në Helsinki. Një nënseksion i këshillit, bordi komunal ekzekutiv (kunnanhallitus), kontrollon qeverinë komunale dhe monitoron zbatimin e vendimeve të këshillit. Vendimet e tij duhet të përgatiten nga këshilli.

Tatimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Taksa komunale është një taksë e sheshtë mbi të ardhurat që aplikohet në nivele më të ulëta të të ardhurave se sa taksat e shtetit, të cilat në të kundërt janë taksa progresive. Taksa më të ulët prej 16% konstatohet në Kauniainen, ndërsa një taksë 20% është më e larta. Komunat gjithashtu marrin fonde direkt nga shteti (valtionapu). Komunat vënë një tatimi në pronë mbi pronën, e cila është relativisht e ulët. Ajo është më e lartë për shtëpizat verore apo pronave të tjera të destinuara për kohën e lirë.

Detyrat dhe shërbimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Finlanda ka një shtet me mirëqenie të mirë, dhe komunat janë përgjegjëse për pjesën më të madhe të shërbimeve për këtë qëllim. Detyrat e komunave janë si më poshtë:^[1]

Shëndetësi
- Shëndetësi parandaluese, themelore, dhe e specializuar
- Kujdesi dentar
Shërbimet sociale
- Kujdesi për fëmijët
- Kujdesi për të moshuarit
- Kujdesi për personat me aftësi të kufizuar
- Shërbimi mirëqenie sociale
  - Siguria e jetesës
  - Mbrojtja e fëmijëve
Edukimi dhe kultura
- Peruskoulu (arsimin fillor, klasat 1-9)
- Lukio (gjinazi)
- Ammattioppilaitos (shkolla të mesme profesionale)
- Ammattikorkeakoulu (shkolla profesionale terciare)
- Kansanopisto (shkolla e lartë folklorike)
- Bibliotekat publike
- Qendrat për të rinj
- Objektet publike për stërvitje (Garat publike, etj)
Infrastruktura dhe shfrytëzimi i tokës
- Ndarja e tokës
- Transport publik
- Mirëmbajtja e rrugëve lokale
- Uji
- Energjia
- Mbledhja e mbeturinave
- Mjedisi
Zhvillimi ekonomik
- Promovimi i ekonomisë lokale dhe punësimit
Zbatimi i ligjit
- Inspektim i sigurisë ushqimore
- Inspektimi i mirëqenies së kafshëve
- Inspektimi për mbrojtjen e mjedisit
- Zbatimi i parkimeve
- Zbatimi i pagesës së transportit publik

Statistika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas vitit 2018, në Finlandë ka 311 komuna, prej të cilave 107 janë qyete. Në vitin 2009, 19 komuna ishin një-gjuhësore (suedisht) (16 në autonomi të Åland dhe tre në Ostrobothnia). 43 komuna ishin dy-gjuhësore: 22 me shumicë popullsi suedeze si gjuhë kryesore (nga ato 5 në Ostrobothnia dhe Åboland) dhe 21 me shumicë të popullsisë që fliste finlandisht (prej tyre 5 në provincën historike Uusimaa).

Edhe pse ka përjashtime, vija në mes të një qytet dhe një qyteti të vogël (qytetze) apo komunë rurale mund të nxirren nga qytetin e Hamina i cili është me 21,016 banorë. Në renditjen e popullsisë, mbi Hamina ka vetëm qytetet (dhe zonat përreth tyre). Megjithatë, ka shumë qytete me popullsi shumë më të vogla se Hamina. Qytet më i vogël i Finlandës, Kaskinen, daton që nga viti 1785, por kishte një popullsi prej vetëm 1304 (30 qershor 2015).^[2]

Komunat sipas Rajoneve[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Harta[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vijat më të theksuara janë të rajoneve të Finlandës.

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

^ Tony Hagerlund verkkoviestintäpäällikkö. "Diaesitykset ja perustiedot kunnista". Kunnat.net. Marrë më 2013-08-02. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ "VÄESTÖTIETOJÄRJESTELMÄ REKISTERITILANNE 30.06.2015" (në finlandisht dhe samishte veriore). Population Register Center of Finland. Arkivuar nga origjinali më 11 korrik 2015. Marrë më 13 dhjetor 2015.

Lidhjet e jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Commons: Komunat e Finlandës – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

[1] Tony Hagerlund verkkoviestintäpäällikkö. "Diaesitykset ja perustiedot kunnista". Kunnat.net. Marrë më 2013-08-02. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[population_count-2] "VÄESTÖTIETOJÄRJESTELMÄ REKISTERITILANNE 30.06.2015" (në finlandisht dhe samishte veriore). Population Register Center of Finland. Arkivuar nga origjinali më 11 korrik 2015. Marrë më 13 dhjetor 2015.

[1]

[2]