Jeronimi

Jeronimi
Saint Jerome
Lindi	Stridon (Strido Dalmatiae, në kufi me Dalmatia dhePannonia)
Vdiq	Bethlehem, Palaestina Prima

Jeronimi (i njohur me emrin latin Sophronius Eusebius Hieronymus, lindi në vitin 347 në Stridon, Dalmaci, dhe vdiq më 30 shtator, 420 në Betlehem, të Judesë) ishte at i kishës, dhe teolog. U shpall mësues kishe nga Vatikani. Njihet më mire si përkthyesi i Biblës nga greqishtja dhe hebraishtja në latinisht. Vulgata e Shën Jeronimit është ende sot një tekst i rëndësishem i kishës katolike romake.

Në traditën artistike të kishës katolike romake paraqitet zakonisht si, mbrojtes i mësimit teologjik, si kardinal, përkrah Ipeshkvit Agostin, krye-ipeshkvit Ambrozit, dhe Papa Gregorit I. Edhe kur paraqitet si anahorit gjysmë-lakuriq, me kryq, kafkë, dhe Bibël si pajisjet e vetme te qelisë së tij, kapelja e kuqe ose disa tregues të tjerë të pozitës së tij kanë hyrë në pikturë si rregull i përshkrimit të figurës së tij.

Jeta

Jeronimi, nga Albreht Dyrer.

Pas një jete me mjaft avantura seksuale, më në fund besoi në Krishtin dhe u dha pas asketizmit. Prandaj kaloi në shkretëtirën e Sirisë, afër Antiokisë, për të bërë një jetë oshinari. Ndërkohë erdhi në përfundimin se e vetmja mënyrë për t’i mundur fantazitë seksuale, të cilat e mërzitnin, ishte mësimi i gjuhës hebraike! Më në fund u bë njohësi më i mirë i gjuhës hebraike në Perëndim, madje më i mirë se Origeni. Më vonë u gradua dhe erdhi në Romë, ku u bë dora e djathtë e papës Damas, i cili e ngarkoi atë me përkthimin e Dhiatës së vjetër (versioni i mëparshëm latin ishte përkthyer nga Septuaginta greke, dhe jo nga origjinali hebraik). Jeronimi përktheu nga origjinali në latinisht tërë Biblën duke përdorur edhe dorëshkrimet të vjetra latine si dhe Septuagintën. Ky përkthim njihet me emrin Vulgata. Ai shkroi gjithashtu një numër komentarësh profesional.

Ai bëri një pelegrinazh me nënën e perandorit Kostandin, në Jerusalem, duke u bërë kështu shembull për të tjerët. Atje u vendosën faltoret. Jeronimi u mahnit nga bukuria e këtij vendi, kështu që vendosi të shpërngulet dhe vendi i tij dhe të vendoset në Betlehem. Aty ai ndërtoi një manastir, i cili më vonë u dogj sigurisht nga ithtarët e Pelagut, armikut të teologjisë së Jeronimit. Jeronimi përjetoi ndarjen e Perandorisë romake dhe rënien e Romës. Gjatë jetës së tij, ai dallohej për temperamentin e tij të rrëmbyeshëm dhe për fjalët e tij të ashpra. Ai u ngatërrua në shumë konflikte; në konfliktin me arianët ishte në anën e konservatorëve. Në pamfletin e tij Kundër Jovinianit ai vë në dyshim institucionin e martesës. Në pamfletin Kundër Helvidiut flet rreth virgjërisë së përjetshme të Mërisë. Ai u bashkua me Agostinin në sulmet e kombinuara kundër Pelagut. Gjatë jetës së tij u kritikua për çështjet si vijon:

1. Për guximin për të përkthyer Biblën. Agostini e kritikoi ashpërisht për këtë.
2. Për mbështetjen e tepërt të beqarisë.
3. Për shtytjen e tepërt të disa praktikave orientale të jetës së murgjve.

Ai ndihmoi në zhvillimin e katolicizmit në mënyrat si vijon:

1. Ai ishte admirues i madh i Origenit, e vërtetë kjo, të cilën ai më vonë u përpoq ta mbulonte, si dhe mbështetës i madh i beqarisë dhe jetës në manastire. Ai e popullarizoi Pahominë.
2. Ai u ngatërrua në debatin rreth shën Marisë. Një person i njohur me emrin Helvediu, me qëllim që ta mbështeste martesën dhe ta hidhte poshtë qëndrimin negativ të Jeronimit, tha se pas lindjes së Jezusit, Jozefi kishte marrëdhënie të zakonshme seksuale me Marinë. Jeronimi u tërbua dhe e sulmoi atë në pamfletin e titulluar Kundër Helvediut. Në këtë pamflet ai mundohet të vërtetojë «virgjërinë e përjetshme të Marisë, nënës së Perëndisë». Për të vëllezërit e Jezusit ishin në të vërtetë nga martesa e mëparshme e Jozefit.
3. Ai lejoi shumë praktika «katolike», si pelegrinazhin, nderimin e mbeturinave të kufomës së murgjve dhe të shenjtorëve të tjerë, ndezjen e qirinjve në varret e tyre dhe kërkimin e ndërmjetësimit të tyre në lutje. Jeronimi e shkroi këtë në pamfletin Kundër Viligantiut, i cili u lexua nga një numër i madh njerëzish dhe u pranua i tëri nga kisha.

Lidhje të jashtme

• Enciklopedia katolike: Shën Jeronimi.