Jump to content

Këpuca e Artë Evropiane

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga European Golden Shoe)

Këpuca e Artë Evropiane (European Golden Shoe), më parë i njohur si Evropian Golden Boot, është një çmim futbollstik që jepet çdo sezon për golashënuesin më të mirë në ndeshjet e ligës nga kategoritë e para të ligave kombëtare evropiane. Në fillimin e tij në sezonin 1967-68, çmimi fillimisht është quajtur Soulier d'Or, e cila përkthehet nga frëngjisht si e Këpuca e Artë, dhe jepej nga revista L'Équipe për golashënuesin kryesor në të gjitha ligat Evropiane në atë sezon.

Mes vitit 1968 dhe 1991, çmimi i është dhënë golashënuesit më të mirë në çdo ligë evropiane. Kjo ishtë pavarësisht nga niveli i ligës në të cilat golashënuesit më të mirë luanin dhe ndeshjeve në të cilat lojtari kishte marrë pjesë. Gjatë kësaj periudhe secili prej  Eusébio, Gerd Müller, Dudu Georgescu dhe Fernando Gomes, e fituan Këpucën e Artë nga dy herë.[1]

Pas një proteste nga Qipro FA, e cila deklaroi se një lojtar qipriot me 40 gola duhej të kishte marrë çmimin (edhe pse golashënuesit më të mirë për sezonit ishin listuar zyrtarisht dy me nga nga 19 gola), L'Équipe nuk dha çmim nga viti 1991 deri në vitin 1996.

Që në sezonin 1996-97, European Sports Media kanë dhënë çmimin Këpuca e Artë, duke u të bazuar në një sistem pikësh që lejon lojtarët në ligat më të forta të fitojnë edhe nëse ato shënojnë më pak gola se një lojtar i një lige më të dobët. Fortësia ose koeficientet janë përcaktuar nga renditja e ligave sipas koeficientit të UEFA-s, e cila në anën tjetër varet nga rezultatet e çdo klubi të ligës në garat evropiane për pesë sezonet e mëparshme. Golat e shënuar në pesë ligat sipas listës të koeficienteve të UEFA-s janë shumëzohen me një faktor 2, golat e shënuar në ligat e renditura prej 6-21 shumëzohen me një faktor prej 1.5 dhe golat e shënuar në ligat që renditen nga 22 dhe më poshtë janë shumëzuar me një faktor prej 1.[2] Kështu, golat të shënuar në ligat e renditura më lartë do të vlejnë më shumë se ata që shënohen në ligat më të dobëta.[3]

Cristiano Ronaldo është i vetmi lojtar që ka fituar Këpucën e Artë Evropiane katër herë.
Lionel Messi ishte i pari që fitoi tri herë Këpucën e Artë.
Gerd Müller ishte lojtari i parë që e fituoi çmimin dy herë, në vitin 1970 dhe 1972.
Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane
Sezoni Kombësia Lojtari Klubi Liga Gola Pikë
Fitues të shpërblyer nga L'Équipe
1967–68 flamuri Portugalia Eusébio Benfica Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000043.00000043
1968–69  Bulgaria Petar Zhekov CSKA Sofia Bullgaria A PFG Bullgare &0000000000000036.00000036
1969–70 Gjermania Gjermania Gerd Müller Bayern Munich Gjermania Bundesliga Gjermane &0000000000000038.00000038
1970–71  Jugosllavia Josip Skoblar Marseille Franca Ligue 1 Franceze &0000000000000044.00000044
1971–72 Gjermania Gjermania Gerd Müller Bayern Munich Gjermania Bundesliga Gjermane &0000000000000040.00000040
1972–73 flamuri Portugalia Eusébio Benfica Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000040.00000040
1973–74 Argjentina Argjentina Héctor Yazalde Sporting CP Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000046.00000046
1974–75  Romania Dudu Georgescu Dinamo Bucharest Rumania Divizia A Rumune &0000000000000033.00000033
1975–76 Qipro Qipro Sotiris Kaiafas Omonia Nicosia Qiproja Liga e Parë Qipriote &0000000000000039.00000039
1976–77  Romania Dudu Georgescu Dinamo Bucharest Rumania Divizia A Rumune &0000000000000037.00000037
1977–78 Austria Austria Hans Krankl Rapid Vienna Austria Bundesliga Austriake &0000000000000041.00000041
1978–79 Holanda Holanda Kees Kist AZ Alkmaar Holanda Eredivisie Holandeze &0000000000000034.00000034
1979–80 Belgjika Belgjika Erwin Vandenbergh Lierse Belgjika Belgian League &0000000000000039.00000039
1980–81  Bulgaria Georgi Slavkov Botev Plovdiv Bullgaria A PFG Bullgare &0000000000000031.00000031
1981–82 Holanda Holanda Wim Kieft Ajax Holanda Eredivisie Holandeze &0000000000000032.00000032
1982–83 flamuri Portugalia Fernando Gomes Porto Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000036.00000036
1983–84  Uellsi Ian Rush Liverpool Anglia Liga e Parë Angleze &0000000000000032.00000032
1984–85 flamuri Portugalia Fernando Gomes Porto Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000039.00000039
1985–86 Holanda Holanda Marco van Basten Ajax Holanda Eredivisie Holandeze &0000000000000037.00000037
1986–87  Romania Rodion Cămătaru Dinamo Bucharest Rumania Divizia A Rumune &0000000000000044.00000044
1987–88 Turqia Turqia Tanju Çolak Galatasaray Turqia Süper Lig Turke &0000000000000039.00000039
1988–89  Romania Dorin Mateuţ Dinamo Bucharest Rumania Divizia A Rumune &0000000000000043.00000043
1989–90  Meksika Hugo Sánchez Real Madrid Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000038.00000038
 Bulgaria Hristo Stoichkov CSKA Sofia Bullgaria A PFG Bullgare
1990–91  Jugosllavia Darko Pančev Red Star Jugosllavia Liga e Parë Jugosllave &0000000000000034.00000034
Fituesit nuk u shpërblyen
1991–92 Skocia Skocia Ally McCoist Rangers Skocia Premier Liga Skoceze &0000000000000034.00000034
1992–93 Skocia Skocia Ally McCoist Rangers Skocia Premier Liga Skoceze &0000000000000034.00000034
1993–94  Uellsi David Taylor Porthmadog Uellsi Liga e Uellsit &0000000000000043.00000043
1994–95 Armenia Armenia Arsen Avetisyan Homenetmen Armenia Premier Liga Armene &0000000000000039.00000039
1995–96  Georgia Zviad Endeladze Margveti Gjeorgjia Umaglesi Liga Gjeorgjiane &0000000000000040.00000040
Fitues të shpërblyer nga European Sports Media
1996–97  Brazili Ronaldo Barcelona Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1997–98 Greqia Greqia Nikos Machlas Vitesse Holanda Eredivisie Holandeze &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1998–99  Brazili Mário Jardel Porto Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
1999–2000 Britania e Madhe Anglia Kevin Phillips Sunderland Anglia Premier Liga Angleze &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2000–01 Suedia Suedia Henrik Larsson Celtic Skocia Premier Liga Skoceze &0000000000000035.00000035 &0000000000000052.50000052,5
2001–02  Brazili Mário Jardel Sporting CP Portugalia Primeira Liga Portugeze &0000000000000042.00000042 &0000000000000084.00000084
2002–03 Holanda Holanda Roy Makaay Deportivo La Coruña Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000029.00000029 &0000000000000058.00000058
2003–04  Franca Thierry Henry Arsenal Anglia Premier Liga Angleze &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2004–05  Franca Thierry Henry Arsenal Anglia Premier Liga Angleze &0000000000000025.00000025 &0000000000000050.00000050
Uruguaji Uruguaji Diego Forlán Villarreal Spanja La Liga Spanjolle
2005–06 Italia Italia Luca Toni Fiorentina Italia Serie A Italiane &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2006–07 Italia Italia Francesco Totti Roma Italia Serie A Italiane &0000000000000026.00000026 &0000000000000052.00000052
2007–08 flamuri Portugalia Cristiano Ronaldo Manchester United Anglia Premier Liga Angleze &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2008–09 Uruguaji Uruguaji Diego Forlán Atlético Madrid Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000032.00000032 &0000000000000064.00000064
2009–10 Argjentina Argjentina Lionel Messi Barcelona Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
2010–11 flamuri Portugalia Cristiano Ronaldo Real Madrid Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000040.00000040 &0000000000000080.00000080
2011–12 Argjentina Argjentina Lionel Messi Barcelona Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000050.00000050 &0000000000000100.000000100
2012–13 Argjentina Argjentina Lionel Messi Barcelona Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000046.00000046 &0000000000000092.00000092
2013–14 Uruguaji Uruguaji Luis Suárez Liverpool Anglia Premier Liga Angleze &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
flamuri Portugalia Cristiano Ronaldo Real Madrid Spanja La Liga Spanjolle
2014–15 flamuri Portugalia Cristiano Ronaldo Real Madrid Spanja La Liga Spanjolle &0000000000000048.00000048 &0000000000000096.00000096

Fituesit e shumfishtë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Cristiano Ronaldo është lojtari i vetëm që ka fituar Këpucën e Artë Evropiane katër herë, mes viteve 2008 dhe 2015, duke e fituar një herë me Manchester United dhe tri herë me Real Madridin. Lionel Messi i Barcelonës ishte lojtari i parë që e fitoi për herë të parë tri herë Këpucën e Artë, mes viteve 2010 dhe 2013, dhe mban rekordin për më shumë gola në një sezon, me 50 golat e shënuara në sezonin 2011-12. Lojtari i Bayern Munich,  Gerd Müller ishte lojtari i parë që e fitoi çmimin dy herë, në sezonin 1969-70 dhe 1971-72, nga gjithsej tetë fituesit e dyfishtë. Vetëm Aleat McCoist (1991-92, 1992-93), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Lionel Messi (2011-12, 2012-13), dhe Cristiano Ronaldo (2013-14, 2014-15) e fituan çmimin në vite radhazi. Diego Forlán (Villarreal, Atlético Madrid), Mário Jardel (Porto, Sportive CP), dhe Cristiano Ronaldo janë lojtarët e vetëm që e kanë fituar çmimin me dy klube të ndryshme, nga të cilët Cristiano Ronaldo është i vetmi lojtar që e ka fituar në dy liga të ndryshme.

Fituesit e shumëfishtë të Këpucës së Artë Evropiane
Lojtari No. Sezonet
Portugalia Cristiano Ronaldo &0000000000000004.0000004 2007–08, 2010–11, 2013–14, 2014–15
Argjentina Lionel Messi &0000000000000003.0000003 2009–10, 2011–12, 2012–13
Portugalia Eusébio &0000000000000002.0000002 1967–68, 1972–73
Gjermania Gerd Müller &0000000000000002.0000002 1969–70, 1971–72
Rumania Dudu Georgescu &0000000000000002.0000002 1974–75, 1976–77
Portugalia Fernando Gomes &0000000000000002.0000002 1982–83, 1984–85
Skocia Ally McCoist &0000000000000002.0000002 1991–92, 1992–93
Brazil Mário Jardel &0000000000000002.0000002 1998–99, 2001–02
Franca Thierry Henry &0000000000000002.0000002 2003–04, 2004–05
Uruguaji Diego Forlán &0000000000000002.0000002 2004–05, 2008–09

Fituesit sipas ekipit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas klubit
Ekipi Gjithsej Lojtarë
Rumania Dinamo București 4 3
Spanja Barcelona 4 2
Spanja Real Madrid 4 2
Portugalia Porto 3 2
Bullgaria CSKA Sofia 2 2
Anglia Liverpool 2 2
Holanda Ajax 2 2
Portugalia Sporting CP 2 2
Anglia Arsenal 2 1
Gjermania Bayern Munich 2 1
Portugalia Benfica 2 1
Skocia Rangers 2 1
Armenia Homenetmen 1 1
Austria Austria Wien 1 1
Austria Rapid Wien 1 1
Belgjika Lierse 1 1
Bullgaria Botev Plovdiv 1 1
Qiproja Omonia Nicosia 1 1
Anglia Manchester United 1 1
Anglia Sunderland 1 1
Franca Marseille 1 1
Gjeorgjia Zestafoni 1 1
Italia Fiorentina 1 1
Italia Roma 1 1
Holanda AZ 1 1
Holanda Vitesse 1 1
Skocia Celtic 1 1
Spanja Atlético Madrid 1 1
Spanja Deportivo La Coruña 1 1
Spanja Villarreal 1 1
Turqia Galatasaray 1 1
Uellsi Porthmadog 1 1
Jugosllavia Crvena Zvezda 1 1

Fituesit sipas kombësisë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas kombësisë
Kombësia Gjithsej Lojtar(ë)
flamuri Portugalia 8 3
Holanda Holanda 4 4
Rumania Rumania 4 3
Argjentina Argjentina 4 2
Bullgaria Bullgaria 3 3
 Brazili 3 2
Uruguaji Uruguaji 3 2
Austria Austria 2 2
Italia Italia 2 2
 Uellsi 2 2
 Jugosllavia 2 2
 Franca 2 1
Gjermania Gjermania 2 1
Skocia Skocia 2 1
Armenia Armenia 1 1
Belgjika Belgjika 1 1
Qipro Qipro 1 1
Britania e Madhe Anglia 1 1
Gjeorgjia Gjeorgjia 1 1
Greqia Greqia 1 1
 Meksika 1 1
Suedia Suedia 1 1
Turqia Turqia 1 1

Fituesit sipas ligave

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas ligave
Liga Gjithsej Lojtar(ë)
Spanja La Liga Spanjolle 11 6
Portugalia Primeira Liga Portugeze 7 4
Anglia Premier Liga Angleze 5 4
Holanda Eredivisie Holandeze 4 4
Rumania Divizia A Rumune 4 3
Bullgaria A PFG Bullgare 3 3
Skocia Premier Liga Skoceze 2 1
Italia Serie A Italiane 2 2
Gjermania Bundesliga Gjermane 2 1
Franca Ligue 1 Franceze 1 1
Anglia Liga e Parë Angleze 1 1
Belgjika Belgian League 1 1
Turqia Süper Lig Turke 1 1
Skocia Premier Liga Skoceze 1 1
Austria Bundesliga Austriake 2 2
Jugosllavia Liga e Parë Jugosllave 1 1
Uellsi Liga e Uellsit 1 1
Armenia Premier Liga Armene 1 1
Gjeorgjia Umaglesi Liga Gjeorgjiane 1 1
Qiproja Liga e Parë Qipriote 1 1
Të përgjithshme
  • Arotaritei, Sorin; Di Maggio, Roberto; Stokkermans, Karel (29 shkurt 2012). "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards". Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation. Marrë më 23 shkurt 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Të veçanta
  1. ^ "Golden Boot: The Quotients Decide It All". soccerphile.com. Marrë më 20 shkurt 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "European Golden Shoe". European Sports Magazine. Arkivuar nga origjinali më 14 shtator 2020. Marrë më 19 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Who will win the European Golden Shoe". FIFA. 13 mars 2012. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2015. Marrë më 19 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]