Këpuca e Artë Evropiane
Këpuca e Artë Evropiane (European Golden Shoe), më parë i njohur si Evropian Golden Boot, është një çmim futbollstik që jepet çdo sezon për golashënuesin më të mirë në ndeshjet e ligës nga kategoritë e para të ligave kombëtare evropiane. Në fillimin e tij në sezonin 1967-68, çmimi fillimisht është quajtur Soulier d'Or, e cila përkthehet nga frëngjisht si e Këpuca e Artë, dhe jepej nga revista L'Équipe për golashënuesin kryesor në të gjitha ligat Evropiane në atë sezon.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Mes vitit 1968 dhe 1991, çmimi i është dhënë golashënuesit më të mirë në çdo ligë evropiane. Kjo ishtë pavarësisht nga niveli i ligës në të cilat golashënuesit më të mirë luanin dhe ndeshjeve në të cilat lojtari kishte marrë pjesë. Gjatë kësaj periudhe secili prej Eusébio, Gerd Müller, Dudu Georgescu dhe Fernando Gomes, e fituan Këpucën e Artë nga dy herë.[1]
Pas një proteste nga Qipro FA, e cila deklaroi se një lojtar qipriot me 40 gola duhej të kishte marrë çmimin (edhe pse golashënuesit më të mirë për sezonit ishin listuar zyrtarisht dy me nga nga 19 gola), L'Équipe nuk dha çmim nga viti 1991 deri në vitin 1996.
Që në sezonin 1996-97, European Sports Media kanë dhënë çmimin Këpuca e Artë, duke u të bazuar në një sistem pikësh që lejon lojtarët në ligat më të forta të fitojnë edhe nëse ato shënojnë më pak gola se një lojtar i një lige më të dobët. Fortësia ose koeficientet janë përcaktuar nga renditja e ligave sipas koeficientit të UEFA-s, e cila në anën tjetër varet nga rezultatet e çdo klubi të ligës në garat evropiane për pesë sezonet e mëparshme. Golat e shënuar në pesë ligat sipas listës të koeficienteve të UEFA-s janë shumëzohen me një faktor 2, golat e shënuar në ligat e renditura prej 6-21 shumëzohen me një faktor prej 1.5 dhe golat e shënuar në ligat që renditen nga 22 dhe më poshtë janë shumëzuar me një faktor prej 1.[2] Kështu, golat të shënuar në ligat e renditura më lartë do të vlejnë më shumë se ata që shënohen në ligat më të dobëta.[3]
Fituesit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
.jpg)
Statistikat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Fituesit e shumfishtë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Cristiano Ronaldo është lojtari i vetëm që ka fituar Këpucën e Artë Evropiane katër herë, mes viteve 2008 dhe 2015, duke e fituar një herë me Manchester United dhe tri herë me Real Madridin. Lionel Messi i Barcelonës ishte lojtari i parë që e fitoi për herë të parë tri herë Këpucën e Artë, mes viteve 2010 dhe 2013, dhe mban rekordin për më shumë gola në një sezon, me 50 golat e shënuara në sezonin 2011-12. Lojtari i Bayern Munich, Gerd Müller ishte lojtari i parë që e fitoi çmimin dy herë, në sezonin 1969-70 dhe 1971-72, nga gjithsej tetë fituesit e dyfishtë. Vetëm Aleat McCoist (1991-92, 1992-93), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Lionel Messi (2011-12, 2012-13), dhe Cristiano Ronaldo (2013-14, 2014-15) e fituan çmimin në vite radhazi. Diego Forlán (Villarreal, Atlético Madrid), Mário Jardel (Porto, Sportive CP), dhe Cristiano Ronaldo janë lojtarët e vetëm që e kanë fituar çmimin me dy klube të ndryshme, nga të cilët Cristiano Ronaldo është i vetmi lojtar që e ka fituar në dy liga të ndryshme.
| Lojtari | No. | Sezonet |
|---|---|---|
 Cristiano Ronaldo
|
4 | 2007–08, 2010–11, 2013–14, 2014–15 |
 Lionel Messi
|
3 | 2009–10, 2011–12, 2012–13 |
| Eusébio
|
2 | 1967–68, 1972–73 |
 Gerd Müller
|
2 | 1969–70, 1971–72 |
 Dudu Georgescu
|
2 | 1974–75, 1976–77 |
| Fernando Gomes
|
2 | 1982–83, 1984–85 |
 Ally McCoist
|
2 | 1991–92, 1992–93 |
 Mário Jardel
|
2 | 1998–99, 2001–02 |
 Thierry Henry
|
2 | 2003–04, 2004–05 |
 Diego Forlán
|
2 | 2004–05, 2008–09 |
Fituesit sipas ekipit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Ekipi | Gjithsej | Lojtarë |
|---|---|---|
| Dinamo București
|
4 | 3 |
 Barcelona
|
4 | 2 |
| Real Madrid
|
4 | 2 |
| Porto
|
3 | 2 |
 CSKA Sofia
|
2 | 2 |
 Liverpool
|
2 | 2 |
 Ajax
|
2 | 2 |
| Sporting CP
|
2 | 2 |
| Arsenal
|
2 | 1 |
| Bayern Munich
|
2 | 1 |
| Benfica
|
2 | 1 |
| Rangers
|
2 | 1 |
 Homenetmen
|
1 | 1 |
 Austria Wien
|
1 | 1 |
| Rapid Wien
|
1 | 1 |
 Lierse
|
1 | 1 |
| Botev Plovdiv
|
1 | 1 |
 Omonia Nicosia
|
1 | 1 |
| Manchester United
|
1 | 1 |
| Sunderland
|
1 | 1 |
| Marseille
|
1 | 1 |
 Zestafoni
|
1 | 1 |
 Fiorentina
|
1 | 1 |
| Roma
|
1 | 1 |
| AZ
|
1 | 1 |
| Vitesse
|
1 | 1 |
| Celtic
|
1 | 1 |
| Atlético Madrid
|
1 | 1 |
| Deportivo La Coruña
|
1 | 1 |
| Villarreal
|
1 | 1 |
 Galatasaray
|
1 | 1 |
 Porthmadog
|
1 | 1 |
 Crvena Zvezda
|
1 | 1 |
Fituesit sipas kombësisë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Kombësia | Gjithsej | Lojtar(ë) |
|---|---|---|
 Portugalia
|
8 | 3 |
 Holanda
|
4 | 4 |
 Rumania
|
4 | 3 |
 Argjentina
|
4 | 2 |
 Bullgaria
|
3 | 3 |
 Brazili
|
3 | 2 |
| Uruguaji
|
3 | 2 |
 Austria
|
2 | 2 |
 Italia
|
2 | 2 |
.svg){kind=small} Uellsi
|
2 | 2 |
.svg){kind=small} Jugosllavia
|
2 | 2 |
| Franca
|
2 | 1 |
 Gjermania
|
2 | 1 |
 Skocia
|
2 | 1 |
 Armenia
|
1 | 1 |
.svg){kind=small} Belgjika
|
1 | 1 |
 Qipro
|
1 | 1 |
 Anglia
|
1 | 1 |
 Gjeorgjia
|
1 | 1 |
 Greqia
|
1 | 1 |
 Meksika
|
1 | 1 |
 Suedia
|
1 | 1 |
 Turqia
|
1 | 1 |
Fituesit sipas ligave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
| Liga | Gjithsej | Lojtar(ë) |
|---|---|---|
| La Liga Spanjolle
|
11 | 6 |
| Primeira Liga Portugeze
|
7 | 4 |
| Premier Liga Angleze
|
5 | 4 |
| Eredivisie Holandeze
|
4 | 4 |
 Divizia A Rumune
|
4 | 3 |
 A PFG Bullgare
|
3 | 3 |
| Premier Liga Skoceze
|
2 | 1 |
| Serie A Italiane
|
2 | 2 |
| Bundesliga Gjermane
|
2 | 1 |
| Ligue 1 Franceze
|
1 | 1 |
| Liga e Parë Angleze
|
1 | 1 |
| Belgian League
|
1 | 1 |
| Süper Lig Turke
|
1 | 1 |
| Premier Liga Skoceze
|
1 | 1 |
| Bundesliga Austriake
|
2 | 2 |
| Liga e Parë Jugosllave
|
1 | 1 |
| Liga e Uellsit
|
1 | 1 |
| Premier Liga Armene
|
1 | 1 |
 Umaglesi Liga Gjeorgjiane
|
1 | 1 |
| Liga e Parë Qipriote
|
1 | 1 |
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Të përgjithshme
- Arotaritei, Sorin; Di Maggio, Roberto; Stokkermans, Karel (29 shkurt 2012). "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards". Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation. Marrë më 23 shkurt 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Të veçanta
- ^ "Golden Boot: The Quotients Decide It All". soccerphile.com. Marrë më 20 shkurt 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "European Golden Shoe". European Sports Magazine. Arkivuar nga origjinali më 14 shtator 2020. Marrë më 19 qershor 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Who will win the European Golden Shoe". FIFA. 13 mars 2012. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2015. Marrë më 19 qershor 2012.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Faqja zyrtare e çmimit - European Sports Magazine Arkivuar 14 shtator 2020 tek Archive.today
- ESM Golden Shoe në WorldSoccer.com
- eurotopfoot.com - Statistikat aktuale