Këpuca e Artë Evropiane

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Këpuca e Artë Evropiane (European Golden Shoe), më parë i njohur si Evropian Golden Boot, është një çmim futbollstik që jepet çdo sezon për golashënuesin më të mirë në ndeshjet e ligës nga kategoritë e para të ligave kombëtare evropiane. Në fillimin e tij në sezonin 1967-68, çmimi fillimisht është quajtur Soulier d'Or, e cila përkthehet nga frëngjisht si e Këpuca e Artë, dhe jepej nga revista L'Équipe për golashënuesin kryesor në të gjitha ligat Evropiane në atë sezon.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mes vitit 1968 dhe 1991, çmimi i është dhënë golashënuesit më të mirë në çdo ligë evropiane. Kjo ishtë pavarësisht nga niveli i ligës në të cilat golashënuesit më të mirë luanin dhe ndeshjeve në të cilat lojtari kishte marrë pjesë. Gjatë kësaj periudhe secili prej  Eusébio, Gerd Müller, Dudu Georgescu dhe Fernando Gomes, e fituan Këpucën e Artë nga dy herë.[1]

Pas një proteste nga Qipro FA, e cila deklaroi se një lojtar qipriot me 40 gola duhej të kishte marrë çmimin (edhe pse golashënuesit më të mirë për sezonit ishin listuar zyrtarisht dy me nga nga 19 gola), L'Équipe nuk dha çmim nga viti 1991 deri në vitin 1996.

Që në sezonin 1996-97, European Sports Media kanë dhënë çmimin Këpuca e Artë, duke u të bazuar në një sistem pikësh që lejon lojtarët në ligat më të forta të fitojnë edhe nëse ato shënojnë më pak gola se një lojtar i një lige më të dobët. Fortësia ose koeficientet janë përcaktuar nga renditja e ligave sipas koeficientit të UEFA-s, e cila në anën tjetër varet nga rezultatet e çdo klubi të ligës në garat evropiane për pesë sezonet e mëparshme. Golat e shënuar në pesë ligat sipas listës të koeficienteve të UEFA-s janë shumëzohen me një faktor 2, golat e shënuar në ligat e renditura prej 6-21 shumëzohen me një faktor prej 1.5 dhe golat e shënuar në ligat që renditen nga 22 dhe më poshtë janë shumëzuar me një faktor prej 1.[2] Kështu, golat të shënuar në ligat e renditura më lartë do të vlejnë më shumë se ata që shënohen në ligat më të dobëta.[3]

Fituesit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Cristiano Ronaldo është i vetmi lojtar që ka fituar Këpucën e Artë Evropiane katër herë.
Lionel Messi ishte i pari që fitoi tri herë Këpucën e Artë.
Gerd Müller ishte lojtari i parë që e fituoi çmimin dy herë, në vitin 1970 dhe 1972.
Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane
Sezoni Kombësia Lojtari Klubi Liga Gola Pikë
Fitues të shpërblyer nga L'Équipe
1967–68 flamuri Portugalia Eusébio Benfica Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000043.00000043
1968–69  Bulgaria Zhekov, PetarPetar Zhekov CSKA Sofia Flag of Bulgaria.svg A PFG Bullgare &0000000000000036.00000036
1969–70 Gjermania Gjermania Müller, GerdGerd Müller Bayern Munich Flag of Germany.svg Bundesliga Gjermane &0000000000000038.00000038
1970–71 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Jugosllavia Skoblar, JosipJosip Skoblar Marseille Flag of France.svg Ligue 1 Franceze &0000000000000044.00000044
1971–72 Gjermania Gjermania Müller, GerdGerd Müller Bayern Munich Flag of Germany.svg Bundesliga Gjermane &0000000000000040.00000040
1972–73 flamuri Portugalia Eusébio Benfica Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000040.00000040
1973–74 Argjentina Argjentina Yazalde, HéctorHéctor Yazalde Sporting CP Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000046.00000046
1974–75  Romania Georgescu, DuduDudu Georgescu Dinamo Bucharest Flag of Romania.svg Divizia A Rumune &0000000000000033.00000033
1975–76 Qipro Qipro Kaiafas, SotirisSotiris Kaiafas Omonia Nicosia Flag of Cyprus.svg Liga e Parë Qipriote &0000000000000039.00000039
1976–77  Romania Georgescu, DuduDudu Georgescu Dinamo Bucharest Flag of Romania.svg Divizia A Rumune &0000000000000037.00000037
1977–78 Austria Austria Krankl, HansHans Krankl Rapid Vienna Flag of Austria.svg Bundesliga Austriake &0000000000000041.00000041
1978–79 Holanda Holanda Kist, KeesKees Kist AZ Alkmaar Flag of the Netherlands.svg Eredivisie Holandeze &0000000000000034.00000034
1979–80 Belgjika Belgjika Vandenbergh, ErwinErwin Vandenbergh Lierse Flag of Belgium.svg Belgian League &0000000000000039.00000039
1980–81  Bulgaria Slavkov, GeorgiGeorgi Slavkov Botev Plovdiv Flag of Bulgaria.svg A PFG Bullgare &0000000000000031.00000031
1981–82 Holanda Holanda Kieft, WimWim Kieft Ajax Flag of the Netherlands.svg Eredivisie Holandeze &0000000000000032.00000032
1982–83 flamuri Portugalia Gomes, FernandoFernando Gomes Porto Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000036.00000036
1983–84 Flag of Wales (1959).svg Uellsi Rush, IanIan Rush Liverpool Flag of England.svg Liga e Parë Angleze &0000000000000032.00000032
1984–85 flamuri Portugalia Gomes, FernandoFernando Gomes Porto Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000039.00000039
1985–86 Holanda Holanda van Basten, MarcoMarco van Basten Ajax Flag of the Netherlands.svg Eredivisie Holandeze &0000000000000037.00000037
1986–87  Romania Rodion Cămătaru Dinamo Bucharest Flag of Romania.svg Divizia A Rumune &0000000000000044.00000044
1987–88 Turqia Turqia Çolak, TanjuTanju Çolak Galatasaray Flag of Turkey.svg Süper Lig Turke &0000000000000039.00000039
1988–89  Romania Mateuţ, DorinDorin Mateuţ Dinamo Bucharest Flag of Romania.svg Divizia A Rumune &0000000000000043.00000043
1989–90 Flag of Mexico.svg Meksika Sánchez, HugoHugo Sánchez Real Madrid Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000038.00000038
 Bulgaria Stoichkov, HristoHristo Stoichkov CSKA Sofia Flag of Bulgaria.svg A PFG Bullgare
1990–91 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Jugosllavia Pančev, DarkoDarko Pančev Red Star Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Liga e Parë Jugosllave &0000000000000034.00000034
Fituesit nuk u shpërblyen
1991–92 Skocia Skocia McCoist, AllyAlly McCoist Rangers Flag of Scotland.svg Premier Liga Skoceze &0000000000000034.00000034
1992–93 Skocia Skocia McCoist, AllyAlly McCoist Rangers Flag of Scotland.svg Premier Liga Skoceze &0000000000000034.00000034
1993–94 Flag of Wales (1959).svg Uellsi Taylor, DavidDavid Taylor Porthmadog Flag of Wales.svg Liga e Uellsit &0000000000000043.00000043
1994–95 Armenia Armenia Avetisyan, ArsenArsen Avetisyan Homenetmen Flag of Armenia.svg Premier Liga Armene &0000000000000039.00000039
1995–96  Georgia Endeladze, ZviadZviad Endeladze Margveti Flag of Georgia.svg Umaglesi Liga Gjeorgjiane &0000000000000040.00000040
Fitues të shpërblyer nga European Sports Media
1996–97 Flag of Brazil.svg Brazili Ronaldo Barcelona Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1997–98 Greqia Greqia Machlas, NikosNikos Machlas Vitesse Flag of the Netherlands.svg Eredivisie Holandeze &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
1998–99 Flag of Brazil.svg Brazili Jardel, MárioMário Jardel Porto Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000036.00000036 &0000000000000072.00000072
1999–2000 Britania e Madhe Anglia Phillips, KevinKevin Phillips Sunderland Flag of England.svg Premier Liga Angleze &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2000–01 Suedia Suedia Larsson, HenrikHenrik Larsson Celtic Flag of Scotland.svg Premier Liga Skoceze &0000000000000035.00000035 &0000000000000052.50000052,5
2001–02 Flag of Brazil.svg Brazili Jardel, MárioMário Jardel Sporting CP Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze &0000000000000042.00000042 &0000000000000084.00000084
2002–03 Holanda Holanda Makaay, RoyRoy Makaay Deportivo La Coruña Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000029.00000029 &0000000000000058.00000058
2003–04 Franca Franca Henry, ThierryThierry Henry Arsenal Flag of England.svg Premier Liga Angleze &0000000000000030.00000030 &0000000000000060.00000060
2004–05 Franca Franca Henry, ThierryThierry Henry Arsenal Flag of England.svg Premier Liga Angleze &0000000000000025.00000025 &0000000000000050.00000050
Flag of Uruguay.svg Uruguaji Forlán, DiegoDiego Forlán Villarreal Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle
2005–06 Italia Italia Toni, LucaLuca Toni Fiorentina Flag of Italy.svg Serie A Italiane &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2006–07 Italia Italia Totti, FrancescoFrancesco Totti Roma Flag of Italy.svg Serie A Italiane &0000000000000026.00000026 &0000000000000052.00000052
2007–08 flamuri Portugalia Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo Manchester United Flag of England.svg Premier Liga Angleze &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
2008–09 Flag of Uruguay.svg Uruguaji Forlán, DiegoDiego Forlán Atlético Madrid Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000032.00000032 &0000000000000064.00000064
2009–10 Argjentina Argjentina Messi, LionelLionel Messi Barcelona Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000034.00000034 &0000000000000068.00000068
2010–11 flamuri Portugalia Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo Real Madrid Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000040.00000040 &0000000000000080.00000080
2011–12 Argjentina Argjentina Messi, LionelLionel Messi Barcelona Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000050.00000050 &0000000000000100.000000100
2012–13 Argjentina Argjentina Messi, LionelLionel Messi Barcelona Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000046.00000046 &0000000000000092.00000092
2013–14 Flag of Uruguay.svg Uruguaji Suárez, LuisLuis Suárez Liverpool Flag of England.svg Premier Liga Angleze &0000000000000031.00000031 &0000000000000062.00000062
flamuri Portugalia Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo Real Madrid Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle
2014–15 flamuri Portugalia Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo Real Madrid Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle &0000000000000048.00000048 &0000000000000096.00000096

Statistikat[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesit e shumfishtë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Cristiano Ronaldo është lojtari i vetëm që ka fituar Këpucën e Artë Evropiane katër herë, mes viteve 2008 dhe 2015, duke e fituar një herë me Manchester United dhe tri herë me Real Madridin. Lionel Messi i Barcelonës ishte lojtari i parë që e fitoi për herë të parë tri herë Këpucën e Artë, mes viteve 2010 dhe 2013, dhe mban rekordin për më shumë gola në një sezon, me 50 golat e shënuara në sezonin 2011-12. Lojtari i Bayern Munich,  Gerd Müller ishte lojtari i parë që e fitoi çmimin dy herë, në sezonin 1969-70 dhe 1971-72, nga gjithsej tetë fituesit e dyfishtë. Vetëm Aleat McCoist (1991-92, 1992-93), Thierry Henry (2003-04, 2004-05), Lionel Messi (2011-12, 2012-13), dhe Cristiano Ronaldo (2013-14, 2014-15) e fituan çmimin në vite radhazi. Diego Forlán (Villarreal, Atlético Madrid), Mário Jardel (Porto, Sportive CP), dhe Cristiano Ronaldo janë lojtarët e vetëm që e kanë fituar çmimin me dy klube të ndryshme, nga të cilët Cristiano Ronaldo është i vetmi lojtar që e ka fituar në dy liga të ndryshme.

Fituesit e shumëfishtë të Këpucës së Artë Evropiane
Lojtari No. Sezonet
Flag of Portugal.svg Ronaldo, CristianoCristiano Ronaldo &0000000000000004.0000004 2007–08, 2010–11, 2013–14, 2014–15
Flag of Argentina.svg Messi, LionelLionel Messi &0000000000000003.0000003 2009–10, 2011–12, 2012–13
Flag of Portugal.svg Eusébio &0000000000000002.0000002 1967–68, 1972–73
Flag of Germany.svg Müller, GerdGerd Müller &0000000000000002.0000002 1969–70, 1971–72
Flag of Romania.svg Georgescu, DuduDudu Georgescu &0000000000000002.0000002 1974–75, 1976–77
Flag of Portugal.svg Gomes, FernandoFernando Gomes &0000000000000002.0000002 1982–83, 1984–85
Flag of Scotland.svg McCoist, AllyAlly McCoist &0000000000000002.0000002 1991–92, 1992–93
Flag of Brazil.svg Jardel, MárioMário Jardel &0000000000000002.0000002 1998–99, 2001–02
Flag of France.svg Henry, ThierryThierry Henry &0000000000000002.0000002 2003–04, 2004–05
Flag of Uruguay.svg Forlán, DiegoDiego Forlán &0000000000000002.0000002 2004–05, 2008–09

Fituesit sipas ekipit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas klubit
Ekipi Gjithsej Lojtarë
Flag of Romania.svg Dinamo București 4 3
Flag of Spain.svg Barcelona 4 2
Flag of Spain.svg Real Madrid 4 2
Flag of Portugal.svg Porto 3 2
Flag of Bulgaria.svg CSKA Sofia 2 2
Flag of England.svg Liverpool 2 2
Flag of the Netherlands.svg Ajax 2 2
Flag of Portugal.svg Sporting CP 2 2
Flag of England.svg Arsenal 2 1
Flag of Germany.svg Bayern Munich 2 1
Flag of Portugal.svg Benfica 2 1
Flag of Scotland.svg Rangers 2 1
Flag of Armenia.svg Homenetmen 1 1
Flag of Austria.svg Austria Wien 1 1
Flag of Austria.svg Rapid Wien 1 1
Flag of Belgium.svg Lierse 1 1
Flag of Bulgaria.svg Botev Plovdiv 1 1
Flag of Cyprus.svg Omonia Nicosia 1 1
Flag of England.svg Manchester United 1 1
Flag of England.svg Sunderland 1 1
Flag of France.svg Marseille 1 1
Flag of Georgia.svg Zestafoni 1 1
Flag of Italy.svg Fiorentina 1 1
Flag of Italy.svg Roma 1 1
Flag of the Netherlands.svg AZ 1 1
Flag of the Netherlands.svg Vitesse 1 1
Flag of Scotland.svg Celtic 1 1
Flag of Spain.svg Atlético Madrid 1 1
Flag of Spain.svg Deportivo La Coruña 1 1
Flag of Spain.svg Villarreal 1 1
Flag of Turkey.svg Galatasaray 1 1
Flag of Wales.svg Porthmadog 1 1
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Crvena Zvezda 1 1

Fituesit sipas kombësisë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas kombësisë
Kombësia Gjithsej Lojtar(ë)
flamuri Portugalia 8 3
Holanda Holanda 4 4
Rumania Rumania 4 3
Argjentina Argjentina 4 2
Bullgaria Bullgaria 3 3
Flag of Brazil.svg Brazili 3 2
Flag of Uruguay.svg Uruguaji 3 2
Austria Austria 2 2
Italia Italia 2 2
Flag of Wales (1959).svg Uellsi 2 2
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Jugosllavia 2 2
Franca Franca 2 1
Gjermania Gjermania 2 1
Skocia Skocia 2 1
Armenia Armenia 1 1
Belgjika Belgjika 1 1
Qipro Qipro 1 1
Britania e Madhe Anglia 1 1
Gjeorgjia Gjeorgjia 1 1
Greqia Greqia 1 1
Flag of Mexico.svg Meksika 1 1
Suedia Suedia 1 1
Turqia Turqia 1 1

Fituesit sipas ligave[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fituesit e Këpucës së Artë Evropiane sipas ligave
Liga Gjithsej Lojtar(ë)
Flag of Spain.svg La Liga Spanjolle 11 6
Flag of Portugal.svg Primeira Liga Portugeze 7 4
Flag of England.svg Premier Liga Angleze 5 4
Flag of the Netherlands.svg Eredivisie Holandeze 4 4
Flag of Romania.svg Divizia A Rumune 4 3
Flag of Bulgaria.svg A PFG Bullgare 3 3
Flag of Scotland.svg Premier Liga Skoceze 2 1
Flag of Italy.svg Serie A Italiane 2 2
Flag of Germany.svg Bundesliga Gjermane 2 1
Flag of France.svg Ligue 1 Franceze 1 1
Flag of England.svg Liga e Parë Angleze 1 1
Flag of Belgium.svg Belgian League 1 1
Flag of Turkey.svg Süper Lig Turke 1 1
Flag of Scotland.svg Premier Liga Skoceze 1 1
Flag of Austria.svg Bundesliga Austriake 2 2
Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Liga e Parë Jugosllave 1 1
Flag of Wales.svg Liga e Uellsit 1 1
Flag of Armenia.svg Premier Liga Armene 1 1
Flag of Georgia.svg Umaglesi Liga Gjeorgjiane 1 1
Flag of Cyprus.svg Liga e Parë Qipriote 1 1

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të përgjithshme
  • Arotaritei, Sorin; Di Maggio, Roberto; Stokkermans, Karel (29 shkurt 2012). "Golden Boot ("Soulier d'Or") Awards". Rec. Sport. Soccer Statistics Foundation. Marrë më 23 shkurt 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Të veçanta
  1. ^ "Golden Boot: The Quotients Decide It All". soccerphile.com. Marrë më 20 shkurt 2008. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "European Golden Shoe". European Sports Magazine. Marrë më 19 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ "Who will win the European Golden Shoe". FIFA. 13 mars 2012. Arkivuar nga origjinali më 4 maj 2015. Marrë më 19 qershor 2012. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]