Sulfuri
| Sulfuri | |
Sulfuri është një element kimik. Në trupin e njeriut paraqitet me një përqindje prej afro 0,25%, sasi e cila ndodhet e shpërndarë në proteina dhe një pjesë ndihmon në miksjen e gjakut. Është gjithashtu shkaktari i erës së keqe të gazrave trupore, vezëve të prishura apo pellgjeve me ujë të ndjenur.Sulfuri gjendet me shum se 30 modifikime alotropike po vetem dy janë më të rëndësishme sulfuri romboik dhe ai monoklinik.Squfurit është një element kimik në chalcogen familjes, simbol S dhe numrin atomik 16.
Ai është një element pa erë, pa shije dhe i bollshëm në koren e tokës, nuk tretet në ujë. Squfuri është i njohur mirë si kristalet e verdhë dhe të gjendet në shumë minerale (sulfide dhe sulfate) dhe madje edhe në formë të pastër, veçanërisht në rajonet vullkanike. Shumica e squfurit të përdorur, megjithatë, është me origjinë sedimentare. Në ditët e sotme, pothuaj gjithë squfuri prodhohet si derivat i ndotësve me bazë squfuri nga nafta dhe gazi natyror.
Squfuri është një element thelbësor për të gjitha krijesat e gjalla por gjithmonë në formën e përbërjeve organike ose sufideve të metaleve. Amino acidet dhe dy vitamina (biotina dhe tiamina) janë përbërje organosulfurike të pazëvendësueshme për jetën. Gjithashtu shumë kofaktorë gjithashtu përmbajnë squfur. Disulfidet, lidhjet S-S, i japin fortësi dhe patretshmëri proteinës së keratinës, e gjetur në lekurën e jashtme, flokë dhe pupla.
Në përfundim të kësaj hyrje, mund të themi se squfuri është një nga elementët thelbësorë për funksionet biokimike dhe është një makronutrient për të gjithë organizmat e gjallë.
Karakteristikat
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në k.n, atomet e squfurit formojnë molekula ciklike tetëatomike me formulë kimike .
Ajo është një organizatë jo-dritë metali aspekt të verdhë të cilat mund të kombinohen me hidrogjen të sulfide hidrogjeni është një gaz helmues që ka një erë karakteristike e vezëve kalbur. Ajo digjet me një flakë blu që lëshon një erë të veçantë mbytës (dioksid squfuri SO2). Squfurit është i patretshëm në ujë por është i tretshëm në (bi-) disulphide karboni (CS2). Gjendja e oksidimit të squfurit më të zakonshme janë -2, 2, 4 dhe 6.
Polimere të squfurit nitride pronave metalike edhe pse ato nuk përmbajnë atom metali, prona ky kompleks ka gjithashtu elektrike dhe optike të rralla.
Squfuri jokristalor ose "plastike" mund të prodhohen nga ftohje të shpejtë të squfurit kulluar. Studimet rreze tregojnë se forma jokristalor përbëhet nga një strukturë spiral me tetë atomet squfur për të kthehet.
Squfuri mund të merret në dy forma të kristaltë: octahedra orthorhombic, ose në prisms monoclinic, forma orthorhombic është më i qëndrueshëm në temperatura të zakonshëm. Gjindet i lire dhe i lidhur i lire gjindet ne afersi te vullkaneve kurse i lidhur gjindet ne forme te disa komponimeve a ato komponime jane ne forme te xeheve :
- Piriti
- Sfaleriti
- Galeniti
- Kripë gipsi ,
- Sulfati i bariumit
Sulfuri prej tokes nxirret me metoden e frashit me ane te gypit me piston .Ky ndryshe quhet lulja e sulfurit e pastër 99,6%.Gjindet ne tri forma alotropike :sulfuri rombik, sulfuri prizmatik, sulfuri gazamorf. Sulfuri eshte substance e ngurte me ngjyre te verdhe nuk tretet por mire tretet ne disulfurin e karbonit
Përdorimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Ai gjen përdorim kryesisht tek prodhimi i acidit sulfurik për plehrat kimike (fertilizuesit) me suflate dhe fosfate. Squfuri është përdorur kryesisht në:
- barut, laksativë dhe shkrepse
- insekt- dhe kërpudhëvrasës në industrinë bujqësore
- pigmentet natyrale për ngjyrim
- vullkanizimi i gomave
- përdorim mjekësor për përftimin e barnave