Osmani I

Osman Gazi
عثمان غازى
Osman Gazi; عثمان غازى
Gaziu ; Bej
	Përshkrim i Osmanit i shekullit të 19-të, nga Konstantin Kapıdağlı
Uç Bej i Sulltanatit të Rumit
Mbretërimi	rr. 1280 – rr. 1299
Paraardhës	Ertuğrul
Pasardhës	Zyra e shpërbërë
Mbretërimi	rr. 1299 – 1323/4
Paraardhës	Zyra u themelua
Pasardhës	Orhani I
Bashkëshorte	Malhun Hatun; Rabia Bala Hatun
Dinastia	Shtëpia e Osmanët
I ati	Ertuğrul
E ëma	E e panjohur
U lind	Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp; عثمان بن ارطغرل بن گندز الپ; ose; Osman bin Ertuğrul bin Suleyman Shah; عثمان بن ارطغرل بن سلیمان شاہ ; 1258 ; Sulltanati i Rumit
Vdiq	1323/4 ; Bursa, Bejliku Osman
Varrimi	Varri i Osman Gaziut, Osmangazi, Provinca Bursa, Turqi

Osman Gaziu (turqishtja osmane: عثمان غازى‎ përkthyesi ʿOsmān Ġāzī; turqisht: Birinci Osman ose Osman Gazi; vdiq 1323/4) ndonjëherë transliteruar arkaikisht si Othman ishte udhëheqësi i fisit Kayı dhe themeluesi i dinastisë osmane. Ai dhe dinastia që mbajnë emrin e tij më vonë vendosën dhe sunduan Perandorinë Osmane të sapolindur (të njohur më pas si Bejlik Osman ose Emirat). Shteti, ndonëse vetëm një principatë e vogël gjatë jetës së Osmanit, u shndërrua në një perandori botërore në shekujt pas vdekjes së tij. Ai ekzistonte deri pak pas përfundimit të Luftës së Parë Botërore. Historianët zakonisht shënojnë datën e përfundimit në heqjen e sulltanatit në vitin 1922, shpalljen e Republikës së Turqisë në vitin 1923, ose heqjen e hilafetit në vitin 1924.

Prejardhja

Ai vinte nga fiset turko-oguze. Ishte djali i vogël i Ertugrulit dhe Halimesë, edhe pse disa historianë osmanë thonë se nëna e Osmanit I është e panjohur.^[1] Fisi i tyre quhej fisi Kaji dhe merreshin me përpunimin e leshit dhe mbarështrimin e bagëtive. Ishin selxhukë. Babai i tij, Ertugrul beu, duke përfituar nga dobësia e Bizantit, arriti të merrte disa nga kalatë lindore të perandorisë Bizantine. Kjo vazhdoi derisa Bizanti u shemb në 1453, kur sulltan Mehmeti mori Kostandinopojën.

Themelimi i dinastisë

Në fund të shekullit të XIII, në Anadoll u krijua një boshllëk pushteti. Perandoria Bizantine, në rënie kishte humbur të gjitha pasuritë e tyre në Anadolli pas Betejës së Manzikert të 1071. Si rrjedhojë, rajoni u nda në shumë fise luftëtarësh mes vete dhe me Kostandinopojën, me të cilën kufiri ishte jashtëzakonisht të prekshëm.

Rreth vitit 1290, një Osman i caktuar fitues mbi kontrollin e tokave të caktuara në veri-perëndim të Anadollit, vetëm në jug të Bursës. Kjo ishte pika kryesore të fërkimit me kufirin bizantin, duke u përpjekur për të shtypur pak mbretërinë barbare, por pas luftimeve të ashpra ka arritur epërsi rajonale të Osmanit, i cili ishte themelues i një shteti të vogël por të fuqishëm. Osmani i treguar shumë i aftë në konsolidimin e pushtetit bazë krijuar nga masa e myslimanëve që u grumbulluan në mbretërinë Anadollak e tij iknin pushtimit mongol në tokat lindore.

Osmani kishte shpalli pavarësinë e mbretërisë së tijë të vogël nga turqit Selxhuk në 1299.

Fillimi i Perandorisë Osmane

Në fund të shekullit të XIII, në Anadoll u krijua një boshllëk pushteti. Perandoria Bizantine, në rënie kishte humbur të gjitha pasuritë e saj në Anadoll pas Betejës së Manzikert të 1071. Si rrjedhojë, rajoni u nda në shumë fise luftëtarësh, te cilet luftonin mes vetes dhe me Kostandinopojën, per kete arsye kufiri bizantit ishte jashtëzakonisht i prekshëm. Rreth vitit 1290 princ Osmani ishte dominues dhe vendosi kontrollin e tokave të caktuara në veri-perëndim të Anadollit, vetëm në jug të Bursës. Kjo ishte pika kryesore të fërkimit me kufirin bizantin. Ne perpjekje per te shtypur keto fise barbare (sipas bizantit), e pas shumeluftimeve të ashpra Osmani arriti nje epersi territoriale dhe behet themelues i një shteti të vogël por të fuqishëm. Osmani u tregua shumë i aftë në konsolidimin e pushtetit bazë. Keshtu krijohet ne 1299 nje shtet i voge osman por i forte. Ai baze kishte fiset oguz e turqit Selxhuk si dhe nga popullsia myslimane qe largohej nga vendet qe mbreteria Mongole pushtoj. Kjo ishte një perandori e themeluar në fund të shekullit XIII në Azinë e Vogël veriperëndimore, gjëgjësisht në rrethinën e Bilexhikut dhe Sëgytit, nga kreu fisnor oguz turk Osmani.

Referime

^ ^a ^b Lowry, Heath W. (2003). The Nature of the Early Ottoman State (në anglisht). Albany: SUNY Press. fq. 153. ISBN 978-0-7914-8726-6.
^ Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said (2011). Ottoman History - Misperceptions and Truths (në anglisht). IUR Press. fq. 35. ISBN 978-90-90-26108-9. Marrë më 28 dhjetor 2019.
^ Kafadar, Cemal (1995). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State (në anglisht). fq. 16. By the time of Osman's death (1323 or 1324)...

[Lowry-1] Lowry, Heath W. (2003). The Nature of the Early Ottoman State (në anglisht). Albany: SUNY Press. fq. 153. ISBN 978-0-7914-8726-6.

[2] Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said (2011). Ottoman History - Misperceptions and Truths (në anglisht). IUR Press. fq. 35. ISBN 978-90-90-26108-9. Marrë më 28 dhjetor 2019.

[death-3] Kafadar, Cemal (1995). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State (në anglisht). fq. 16. By the time of Osman's death (1323 or 1324)...

[1]

[2]

[3]