Lista e arbëreshëve
Arbëreshët janë shqiptarë etnikë të vendosur në Italinë Jugore, ose pasardhës të tyre. Disa kanë arritur të dallohen në një larmi fushash, në Itali apo në vende të tjera.
Kryeministrat e Italisë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Francesco Crispi – Kryeministër i Italisë nga viti 1887 deri në 1891, ndër protagonistët kryesorë të Risorgimento -s italiane. [1] [2]
Politikë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Anthony Albanese - Kryeministër i Australisë.
- Giorgio Basta - Gjeneral i Perandorisë së Shenjtë Romake [3] [4] [5] [6] [7] [8]
- Antonio Gramsci – Filozof, shkrimtar, politikan dhe teoricien politik – anëtar themelues dhe udhëheqës i Partisë Komuniste të Italisë [9] [10]
- Juan Pedro Aladro Kastriota – fisnik spanjoll arbëresh, diplomat dhe pretendent i fronit të Shqipërisë
- Giuseppe Salvatore Bellusci – Politikan.
- Nicola Barbato – Doktor dhe politikan, ndër themeluesit e lëvizjes së Punëtorëve të Sicilisë Fasci
- Joseph J. DioGuardi - Ish Kongresmeni amerikan [11] [12]
- Victor Hugo Schiro - Kryetar bashkie me dy mandate (17 korrik 1961 - 2 maj 1970) i New Orleans, Luiziana
- Terenzio Tocci – Politikan [13]
- Sal Albanese – Politikan
- Mario Tanassi – politikan italian, disa herë ministër i Republikës Italiane
- Richard Caliguiri – Politikan
- Basilio Giordano – politikan dhe gazetar italian dhe kanadez
- Gennaro Placco - poet dhe aktivist i shquar i Risorgimento
.jpg)
.jpg)
Shkenca dhe akademi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Girolamo de Rada – Autor dhe figurë e rëndësishme e Rilindjes Kombëtare Shqiptare [14]
- Giulio Variboba – Poet
- Giuseppe Serembe – Poet lirik.
- Carmine Abate - Novelist dhe shkrimtar i tregimeve të shkurtra.
- Domenico Bellizzi i njohur ndryshe si Vorea Ujko – Prift dhe poet
- Mario Bellizzi – Poet
- Bernardo Bilotta – Prift, poet dhe folklorist [15]
- Demetrio Camarda – prift i ritit bizantin, studiues i gjuhës shqipe, historian dhe filolog
- Nicola Chetta – prift i ritit bizantin, etnografik, shkrimtar dhe poet
- Giuseppe Crispi – Prift dhe filolog, një nga figurat kryesore të komunitetit arbëresh të Siçilisë të kohës së tij [1] [2]
- Giuseppe Schirò – Poet, gjuhëtar, publicist, folklorist dhe patriot shqiptar, ndër figurat më përfaqësuese të letërsisë arbëreshe të shekullit XIX [16]
- Gabriele Dara – Politikane dhe poete, e cilësuar si një nga shkrimtarët e hershëm të Rilindjes Kombëtare Shqiptare.
- Leonardo Lala – shkrimtar italian
- Giuseppe Schirò Di Maggio – Poet, gazetar, eseist, dramaturg dhe shkrimtar, ndër eksponentët më me ndikim dhe prodhimtari të letërsisë bashkëkohore arbëreshe.
- Eleuterio Francesco Fortino – Prift i Kishës Italo-Shqiptare në Kalabri dhe shkrimtar i kulturës bizantine dhe shqiptare
- Angelo Masci – Shkrimtar
- Luca Matranga – prift rit bizantin, një nga shkrimtarët e parë shqip
- Francesco Antonio Santori – Shkrimtar, dramaturg dhe poet i Zgjimit Kombëtar Shqiptar
- Ferruccio Baffa Trasci – peshkop, teolog dhe filozof
- Vincenzo Dorsa – studiues, shkrimtar dhe përkthyes
- Tom Perrotta - romancier dhe skenarist amerikan
- Marco La Piana – studiues italian me origjinë arbëreshe
- Ernesto Sabato - romancier, eseist, piktor dhe fizikan argjentinas [17]
- Maria Antonia Braile – shkrimtare arbëreshe dhe e para shkrimtare shqiptare që botoi letërsi në gjuhën shqipe.
- Francesco Altimari – studiues italian në fushën e albanologjisë
- Pasquale Scutari – gjuhëtar dhe albanolog italian
- Giuseppe Schirò (i ri) – studiues dhe historian i letërsisë italiane
Letërsi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Daniela Gioseffi – poete, romanciere, kritike letrare, eseiste dhe interpretuese
- Pema Browne - artiste abstrakte amerikane
- Kristina Gentile Mandala – shkrimtare shqiptare [18] [19] [20]
Ushtarakë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Mercurio Bua – Condottiero (kapiten Stratioti) i famshëm dhe komandant i ushtrisë veneciane
- Theodore Bua – kapiten shqiptar i regjimenteve stradiotë të Republikës së Venedikut
- Demetrio Reres - fisnik kalabrez
- Khoja Zufar - Kapiten, guvernator, tregtar dhe gjeneral
- Demetrio Capuzzimati – Kapiten i Stradiotit në Pulia
- Joseph N. Macaluso Sr. – veteran i Luftës së Dytë Botërore [21] [22] [ referencë rrethore ]
_from_1798.jpg)
Biznesi dhe shoqëria civile
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Enrico Cuccia – Bankier, themelues i Mediobanca dhe figurë e rëndësishme në rindërtimin industrial italian të pasluftës.
- James J. Schiro – biznesmen amerikan
- Nicolas Berggruen – Filantrop dhe investitor
- Anselmo Lorecchio – avokat, gazetar, politikan, poet dhe shkrimtar italian
- Luigi Giura – Inxhinier dhe arkitekt.
- Ercole Lupinacci – Ipeshkëv i Kishës Italo-Shqiptare të Eparkisë Lungro .
- Ofelia Giudicissi Curci – poete dhe arkeologe italiane
- Vëllezërit Vaccaro – biznesmenë italo-amerikanë
- Andrew Kaczynski - Gazetar dhe redaktor për CNN. [23]
Fetarë
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Sotir Ferrara – Ipeshkëv i Kishës Italo-Shqiptare të Eparkisë së Piana degli Albanesi .
- Papa Klementi XI Papa i Italisë në fillim të viteve 1700
- Giovanni Mele - Peshkopi i Eparkisë së Lungro-s, një dizezë e Kishës Katolike Italo-Shqiptare në Kalabri, Itali
- Donato Oliverio – Peshkopi i Eparkisë së Lungro, një dioqezë e Kishës Katolike Italo-Shqiptare në Kalabri, Itali [24]
- Giorgio Demetrio Gallaro – Peshkopi i Eparkisë së Piana degli Albanesi, një dioqezë e Kishës Katolike Italo-Shqiptare në Siçili, Itali
- Nikollë Filja – prift i ritit bizantin arbëreshë dhe shkrimtar i shek
- Antonio Ciliberti - kryepeshkop katolik romak
- Gian Girolamo Albani – kardinal katolik italian italian
- Giuseppe Schirò (kryepeshkop) – shkrimtar arbëreshë i shekullit të 18-të
- Ferruccio Baffa Trasci - peshkop, teolog dhe filozof italian
- Eleuterio Francesco Fortino – prift italian i Kishës Katolike Italo-Shqiptare
- Pietro Parente - Teolog afatgjatë në Zyrën e Shenjtë të Kishës Katolike Romake
- Raffaele Castielli – peshkop italian
- Famullia Arbëria – famulli e krishterë ortodokse lindore
Kinema
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Regis Philbin - personalitet i medias amerikane dhe aktor dhe këngëtar i rastësishëm
- Aleksandër Moisiu – aktor austriak i skenës
- Bettina Moissi - aktore gjermane e skenës dhe filmit
- Gedeon Burkhard - aktor gjerman i filmit dhe televizionit
- Nick Mancuso - aktor dhe dramaturg kanadez me origjinë italiane
- Alan Barillaro - regjisor, animator dhe shkrimtar kanadez
- J.J. Philbin - producent dhe skenarist amerikan
- Aroldo Tieri – aktor italian
- Mario Sábato - regjisor dhe skenarist argjentinas
- Mike Bongiorno – prezantues i televizionit italo-amerikan [25]
- Mitchel Musso - aktor, muzikant dhe këngëtar amerikan
- Tracee Chimo – aktore
- Greg Cipes - aktor amerikan, aktor zëri, këngëtar, muzikant dhe sërfist profesionist
- Antonio Albanese – komedian, aktor, regjisor dhe shkrimtar italian
Arte dhe argëtim
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Ernesto Baffa - muzikant argjentinas i tangos
- Marco Basaiti – piktor i Rilindjes
- Michael Bellusci - Muzikant dhe baterist
- Olivier Berggruen – historian arti dhe kurator gjermano-amerikan
- Bino - perkusionist dhe aktor amerikan i rrokut
- Gabriella Cilmi - kantautore australiane [26] [27]
- Drita D'Avanzo – personazh televiziv
- Kara DioGuardi - këngëtar-kompozitor amerikan, producent diskografik, botues muzikor, ekzekutiv A&R, kompozitor dhe personazh televiziv [11] [12]
- Salvatore Frega - kompozitor italian i muzikës bashkëkohore të kulturuar dhe muzikës eksperimentale [28]
- Joe Lala - perkusionist dhe aktor amerikan i rrokut
- Cosimo Damiano Lanza - pianist, klaviçel dhe kompozitor italian
- Soledad Onetto - prezantues televiziv kilian
- Steven Parrino - artist dhe muzikant amerikan i lidhur me nihilizmin energjik punk
- Michele Perniola - Këngëtarja italiane, e njohur më së shumti për përfaqësimin e San Marinos në Junior Eurovision Song Contest 2013
- Renzo Rubino - këngëtar italian i muzikës pop
- Bobbi Starr - aktore pornografike
- Tito Schipa – tenori italian [29]
- Tito Schipa Jr. – Kompozitor, këngëtar, kantautor, producent, shkrimtar dhe aktor italian me origjinë portugeze [29]
- Nik Spatari – piktor, skulptor, arkitekt dhe studiues i artit italian
Modele
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Cecilia Bolocco - Aktorja kiliane, prezantuesja e TV dhe mbretëresha e bukurisë e cila u kurorëzua Miss Universo Chile 1987 dhe Miss Universe 1987 [30]
- Diana Bolocco - Gazetare kiliane, e njohur si motra e Cecilia Bolocco, Miss Universe 1987 [30]
- Valeria Mazza – modele argjentinase
- Graciela Alfano – artiste, modele, aktore dhe vedete argjentinase
Sport
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Antonio Candreva – futbollist italian [31] [32] [33] [34]
- Tatiana Búa - teniste argjentinase
- Giuseppe Bellusci - futbollist italian
- Mateo Musacchio – futbollist argjentinas [35]
- Darío Benedetto – futbollist profesionist argjentinas që luan si sulmues për Boca Juniors
- Daniel Caligiuri - futbollist profesionist gjerman që luan si mesfushor për Schalke 04 në Bundesligë [36]
- Marco Caligiuri – futbollist gjerman [36]
- Tomás Guidara - futbollist profesionist argjentinas
- Andy Varipapa – Gjuajtës profesionist i mashtrimeve
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Wright, Conflict on the Nile, p. 61
- ^ a b Gilmour, The Pursuit of Italy
- ^ Hanlon, G. (2014). The Hero of Italy: Odoardo Farnese, Duke of Parma, His Soldiers, and His Subjects in the Thirty Years' War. OUP Oxford. ISBN 9780199687244.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Coetzee, D.; Eysturlid, L.W. (2013). Philosophers of War: The Evolution of History's Greatest Military Thinkers [2 Volumes]: The Evolution of History's Greatest Military Thinkers. ABC-CLIO. ISBN 9780313070334.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Murray, J.; BLEWITT, O.; PENTLAND, J.B. (1868). A Handbook for Travellers in Southern Italy ... Sixth edition [of the work originally written by Octavian Blewitt], revised and corrected on the spot. [The editor's preface signed: J. B. P., i.e. Joseph B. Pentland.].
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Hanlon, G.; Hanlon, U.R.P.G. (2008). The Twilight of a Military Tradition: Italian Aristocrats and European Conflicts, 1560-1800. Taylor & Francis. ISBN 9781135361433.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Lawrence, D.R. (2009). The Complete Soldier: Military Books and Military Culture in Early Stuart England, 1603-1645. Brill. ISBN 9789004170797.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Metamorphosis Transylvaniae. Taylor & Francis. 2014. ISBN 9781317856641.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "IGSN 9 – Nuove notizie sulla famiglia paterna di Gramsci". www.internationalgramscisociety.org. Marrë më 15 mars 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Italiani di origine albanese che si sono distinti nei secoli | Il Torinese | Quotidiano on line di Informazione Società Cultura". www.iltorinese.it (në italisht). 8 janar 2016. Marrë më 2018-05-05.
- ^ a b "The DioGuardi Family Story". Arkivuar nga origjinali më 9 qershor 2015. Marrë më 12 gusht 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "Kara DioGuardi". TV.com. CBS Interactive. Arkivuar nga origjinali më 5 maj 2009. Marrë më 12 gusht 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Marchianò, Francesco. "Terenzio Tocci: una vita per l'Albania". Nga Gajdhuret. Arkivuar nga origjinali më 2014-04-22. Marrë më 2014-04-21.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Robert Elsie (2010). Historical Dictionary of Albania (në anglisht). Rowman & Littlefield, 2010. fq. 106109. ISBN 9780810861886.
- ^ Mann, Stuart Edward (1955). Albanian literature: an outline of prose, poetry, and drama, by Stuart Edward Mann, p.111.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Di Marco & Musco, Aspetti della cultura bizantina ed albanese in Sicilia, p. 85
- ^ "Juana María Ferrari, de ascendencia italiana y albanesa. Francisco Sabato, de origen italiano"
- ^ Halla, Barbara (2019-02-20). "Barren Landscape: Who is Afraid of Albanian Women?". Asymptote (në anglisht). Marrë më 2021-03-17.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja) - ^ Shukriu, Edi (2016-08-17). "Kristina Gentile Mandala, one of the first Albanian writers". Gentlewomen (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 28 dhjetor 2019. Marrë më 2021-03-17.
- ^ Shukriu, Edi (2000). Gra të shquara shqiptare: I. Forumi i Gruas i LDS-së.
- ^ "Some Sicilian History-The Arberesh". genealogy (në anglisht). Marrë më 2020-02-11.
- ^ "Contessa Entellina". wikipedia (në anglisht). Marrë më 2020-02-11.
- ^ "Kopje e arkivuar". Arkivuar nga origjinali më 9 prill 2022. Marrë më 27 shtator 2022.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja) - ^ "Eparchia di Lungro degli Italo–Albanesi dell'Italia Continentale" (PDF). webdiocesi.chiesacattolica.it. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 17 dhjetor 2014. Marrë më 7 korrik 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Mike Bongiorno war vielleicht albanischer Herkunf". 2009-09-04. Marrë më 2018-11-06.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dalgarno, Paul (19 korrik 2008). "A PIECE OF MY MIND: Gabriella Cilmi, singer-songwriter". The Herald. Newsquest. Marrë më 18 tetor 2013.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Gabriella Cilmi: Meet the teen queen who is the sound of summer". The Independent. 19 korrik 2008. Arkivuar nga origjinali më 29 korrik 2008. Marrë më 18 tetor 2013.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Official Website". Marrë më 17 tetor 2020.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Schipa, Tito (2004). Tito Schipa. fq. 25. ISBN 9788882340407.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b "Bolocco family in Chile". Arkivuar nga origjinali më 2011-07-14. Marrë më 2010-02-25.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Çka e lidh Antonio Candrevan e Lazios me Skënderbeun? - Telegrafi". 8 dhjetor 2014. Arkivuar nga origjinali më 21 korrik 2015. Marrë më 19 korrik 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Lajmexpress.com". lajmexpress.com. Arkivuar nga origjinali më 22 korrik 2015. Marrë më 19 korrik 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Falconara Albanese accoglie l'Asso laziale Antonio Candreva". 10 korrik 2015.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Stracan, Aurora. "Il calciatore Antonio Candreva opsite a Falconara Albanese - Jemi - Il portale per gli arbëreshë". www.jemi.it.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Calciomercato Roma, Musacchio è il primo rinforzo" [Calciomercato Roma, Musacchio is first addition] (në italisht). Roma Today. 27 prill 2012. Arkivuar nga origjinali më 30 shtator 2015. Marrë më 1 shtator 2014.
- ^ a b "Lojtari i Schalkes me origjinë shqiptare, Panucci i bën ftesën" [Schalke player with Albanian origin, Panucci calls him up]. Jeta osh qef. 22 nëntor 2018. Arkivuar nga origjinali më 23 nëntor 2018. Marrë më 23 nëntor 2018.