Riza Kryeziu
Riza Begu i njohur edhe si Riza bej Gjakova-Kryeziu (Gjakovë, 1847 - Shkodër, 1917) i njohur nga bashkëkohësit si Riza begi, ishte pinjoll i bejlerëve të Gjakovës, prijës popullor tradicional, pjesëmarrës në lëvizjet e parapavarësisë si në fundshekullin e XIX ashtu edhe ne fillimshekulllin XX dhe adjutant nderi i Sulltan Abdyl-Hamidit.[1]
Jeta
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Leu në oxhakun e Kryezinjve të Gjakovës, u shqua me ndodhitë e Lidhjes së Prizrenit në cilat përkrahte krijimin e një vilajeti shqiptar. Për këtë u internua në Urfe dhe më pas në Dijarbekir.
Riza bej Kryeziu u përfshi në kryengritjet e viteve 1910, 1912. Në kryengritjen e Kosovës të vitit 1912 ai u shqua si organizator, luftëtar dhe prijës popullor. Në korrik zhvilloi luftime të ashpra në Llap e Boletin. Zëri i tij u dëgjua bashkë me Hasan Prishtinën në betejën e Klinës, ku u thyen keqas forcat osmane. Në gusht të vitit 1912 ishte i pranishëm në kuvendin e Ferizajt si përfaqësues i parisë së Gjakovës. Nga Ferizaj, drejt Shkupit, sipas kronikave të shtypit, kryengritësit shqiptarë udhëhiqeshin prej Riza beg Gjakovës dhe Bajram Currit. Në nëntor 1912 Riza Bej Gjakova u zgjodh delegat në Kongresin e Vlorës për Shpalljen e Pavarësisë Kombëtare. Riza bej Gjakova mori pjesë në protestat që u organizuan në Vlorë kundër barbarizmave serbe e greke në trojet shqiptare”. Riza bej Gjakova ka pasur rol vendimtar në shpalljen e pavarësisë në Vlorë i cili mbrojti qeverinë e Vlorës dhe si bashkëkomandant i policisë popullore me Isa Boletinin, i plagosur nga luftërat me serbo-malazezet u përlesh me falangat e vorioepirotëve të Spiro Milos në Himarë e zona tjera shqiptare. Qeveria e Vlorës-struktura udhëheqëse e saj dhe ministritë renditen emrat e ministrave me në krye kryeministrin Ismail Qemali dhe nën numrin 11. Komandantë të Policisë Popullore u zgjodhën Isa Boletini dhe Riza Bej Gjakova[1].
Begë dihet që të ketë qenë ekonomikisht në gjendje të mirë dhe kishte apirata për marrjen e qeverisjes së qytetit në dorë. Kundërshtarë kryesor duket të ketë qenë Bajram Aga i cili si duket në bashkëpunim me formacionet osmane të stacionuara në qytet i kishte shkatërruar Kullën Riza Begut në vitin 1898.
Familja
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Riza bej Kryeziu u martua tri herë, me gruan e parë Hajrien e Ryshit bej Mahmutbegollit të Pejës pati dy djem, Aliun dhe Radin. Me gruan e dytë Gjylshanen e Osman begut nga Gjakova pati Hysenin, Hasanin, Ganiun, Saidin dhe vajzën Gjylizaren. Me gruan e tretë nuk patën fëmijë.[2]
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ a b Brisku B., Riza Bej Gjakova jeta dhe vepra Arkivuar 21 tetor 2018 tek Wayback Machine, Bota Press, 1 janar 2014.
- ^ Begolli, Mit'hat (2012). Kryezinjtë e Gjakovës. lulu.com. fq. 35. ISBN 9781105811401.
| Selia |  | |
|---|---|---|
| Dokumente | ||
| Kuvende | ||
| Këshilli | ||
| Pjesëmarrësit | Abdullah pashë Dreni • Abdyl Frashëri • Ahmet Korenica • Ahmet Delia • Ali Pashë Gucia • Ali Bej Tirana • Ali Ibër Nezaj • Binak Alia • Baca Kurti • Çelë Shabani • Çun Mula • Ded Gjo Luli • Filip Çeka Suma • Hasan pashë Tetova • Shaban bej Prizreni • Haxhi Zeka • Idriz Seferi • Iljaz pashë Çoku • Isa Boletini • Jakup Ferri • Jashar bej Shkupi • Kadri Bajri • Mal Dula • Mehmet Ali pashë Vrioni • Mehmet pashë Deralla • Mic Sokoli • Pashko Vasa • Riza Kryeziu • Sali Jaha • Sefë Kosharja • Smajl Martini Ivezaj • Sulejman Vokshi • Ymer efendi Prizreni • Zija Prishtina • Zhuj Selmani | |
| Betejat | ||
| Trashëgimia | ||