Jump to content

Shqiptarët në Zelandën e Re

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Shqiptarë nga Zelanda e Re)

Shqiptarët në Zelandën e Re janë banorë të Zelandës së Re që janë me origjinë ose prejardhje shqiptare, shpesh nga Kosova, me numër më të vogël nga Shqipëria si dhe nga Maqedonia e Veriut . [1] [2] Shqiptarët e Zelandës së Re janë të përqendruar kryesisht në qytetin e Auckland . [3] [2] Komuniteti shqiptar ka qenë i pranishëm në Zelandën e Re që nga mesi i shekullit të njëzetë dhe është pjesë e integruar e shoqërisë së saj. [4] [5]

Historia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Faza e parë: Refugjatët dhe emigrantët e pasluftës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Faza e parë e migrimit të shqiptarëve në Zelandën e Re ndodhi pas Luftës së Dytë Botërore . [5] [6] [7] Në maj të vitit 1951, myslimanët shqiptarë formuan një grup të vogël (mbi 60 individë) midis numrit të madh të refugjatëve të Evropës Lindore që erdhën në Zelandën e Re me anijen MS Goya me mbështetjen e Organizatës Ndërkombëtare të Refugjatëve (IRO) të OKB-së. [6] [7] [2] Këta shqiptarë vinin kryesisht nga Shqipëria dhe pjesa tjetër nga Kosova dhe Maqedonia jugosllave. [1] [2] Duke zbritur në Wellington, refugjatët u përpunuan për 6 javë në një kamp në Pahiatua dhe më vonë iu dhanë vende pune në të gjithë Zelandën e Re. [7] [2] Deri në vitin 1953, shumica e refugjatëve MS Goya ishin zhvendosur në Auckland duke përfshirë shqiptarët për arsye ekonomike, ku u themelua edhe një komuniteti i tyre i vogël. [3] [2] Shqiptarët që jetonin në afërsi në atë kohë themeluan një organizatë Lidhjen e Qytetarëve Shqiptarë në Zelandë të Re (Lidhja e Qytetarëve Shqiptarë në Zelandën e Re ose 'Lidhja Qytetare Shqiptare') me Mazhar Krasniqin si udhëheqësin e saj prej kohësh. [8] [2] Në Auckland 1954, komuniteti shqiptar festoi Ditën e Pavarësisë së Shqipërisë (Ditën e Flamurit). [7] Festat si Dita e Flamurit apo mbledhjet në fundjavë u bënë ngjarje ku komuniteti shqiptar mund të shoqërohej me njëri-tjetrin. [2] Me kalimin e kohës, Lidhja Qytetare Shqiptare ndihmoi komunitetin shqiptar të Zelandës së Re për të mbajtur lidhjet me grupe dhe figura të shquara të diasporës shqiptare dhe për të përqendruar vëmendjen e publikut në çështjet shqiptare si Kosova ose Maqedonia. [9] [2] Fokusi u përqëndrua edhe në ruajtjen e gjuhës dhe zakoneve shqipe në komunitet. [2]

Mazhar Krasniqi, biznesmen dhe udhëheqës i komunitetit

.

Islami i praktikuar dhe i sjellë nga shqiptarët në Zelandën e Re u ndikua nga epoka osmane së bashku me sekularizmin evropian dhe ato tipare u pasqyruan në organizatat e hershme myslimane të Zelandës së Re në të cilat ata u angazhuan dhe kontribuan në themelimin e tyre. [10] Në mesin e viteve 1950, shqiptarët shërbyen në komitetin ekzekutiv të organizatës së parë lokale myslimane, Shoqatës Myslimane të Zelandës së Re (NZMA) që më vonë ngriti xhaminë e parë në Auckland dhe ndikoi në zhvillimin e tyre kulturor. [11] Nazmi Mehmeti siguroi parcelën e parë të varrimit mysliman (1963) në Auckland. [12] Shqiptarët morën pjesë në themelimin (1979) të Federatës së Shoqatave Islamike të Zelandës së Re (FIANZ) dhe përhapën praktikën e tyre të moderuara të Islamit në organizatë. [13] [14] Presidenti i parë i FIANZ ishte Mazhar Krasniqi dhe më vonë ai shërbeu edhe si udhëheqës i Shoqatës Myslimane të Zelandës së Re. [6] [15] Disa shqiptarë erdhën gjatë viteve 1970 dhe 1980. [16] [2] Pjesa më e madhe e komunitetit shqiptar të Zelandës së Re të pasluftës kishte lidhje minimale ose të dobëta me organizatat lokale myslimane. [16] Shqiptarët u integruan në Zelandën e Re për shkak të shoqërisë së saj multikulturore dhe aftësisë së tyre për të qenë kryesisht të padallueshëm nga popullata e gjerë. [4]

Faza e dytë: Refugjatët e Kosovës

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Gjatë viteve 1990, disa shqiptarë të arratisur nga persekutimi dhe dhuna në Kosovë filluan të mbërrijnë në Zelandën e Re. [2] Faza e dytë e migrimit të shqiptarëve në Zelandën e Re ndodhi gjatë krizës së Kosovës (1999). [7] Refugjatët shqiptarë ikën nga konflikti dhe disa zgjedhin Zelandën e Re si një destinacion ku kishin familje dhe e shihnin shtetin në mënyrë të favorshme për demokracinë, modernitetin dhe mundësitë e tij. [17] Qeveria e Zelandës së Re pranoi përgjithmonë 400 shqiptarë në vend përmes programit të saj të posaçëm emergjent për refugjatët. [18] [19] [20] Ata erdhën në maj të vitit 1999 [2] me avion dhe në mbërritje u pritën nga anëtarë të komunitetit vendas shqiptar, media dhe politikanë të Zelandës së Re. [19] [21] [22] Lidhja Qytetare Shqiptare udhëhoqi përpjekjet për të ndihmuar refugjatët dhe u mbulua shumë në mediat lokale. [23] Fokusi i gjerë mediatik rezultoi në dhënien e donacioneve dhe ndihmës për grupet e para të refugjatëve nga organizatat, bizneset dhe qytetarët privatë të Zelandës së Re. [24]

Të gjithë refugjatët kishin anëtarë të familjes të vendosur në vend, shumë prej tyre vinin nga një sfond shumë i arsimuar dhe kishin një origjinë evropiane me shumicën e njerëzve të Zelandës së Re. [25] [26] [2] Ndryshe nga refugjatët e tjerë të marrë me kuota, atyre iu kërkua të sponsorizoheshin nga anëtarët e familjes së Zelandës së Re, të cilët ishin kryesisht të vendosur në Auckland dhe përbënin komunitetin e vogël kosovar. [27] [2] Refugjatët u përballën me çështje integrimi lidhur me aksesin në të gjitha mundësitë e bazuara në qytetarë në lidhje me shërbimet shëndetësore dhe sociale të qeverisë. [25] [28] Kishte një intolerancë ndaj tyre nga një pjesë e popullsisë së Zelandës së Re në lidhje me punësimin për dallimet si thekset e tyre ose të qenit të huaj. [25] [29] Ndryshimi i ekonomisë së Zelandës së Re ndikoi në aftësinë e refugjatëve për t'u përshtatur me rrethanat ekonomike dhe kulturore. [30] Familjarët ndihmuan refugjatët për t'u vendosur dhe për t'u njohur me kulturën dhe normat lokale. [21] [2] Refugjatëve të rritur iu dhanë kurse të gjuhës angleze dhe rikualifikim në punë, ndërsa të rinjtë u përgatitën dhe filluan shkollimin e tyre. [17] [2] Në vitin 2000, katër familje të tjera erdhën nga Kosova, megjithëse nuk kishin të afërm në Zelandën e Re. [2]

Përfundimisht, faktorët që i lejuan kosovarët në Zelandën e Re të bënin mirë ishin të paturit e një komuniteti paraekzistues dhe që vinin nga një kulturë evropiane. [31] Në fillim të shekullit të njëzetë, shqiptarët në Auckland zotërojnë biznese të ndryshme, disa në industrinë ushqimore, të tjerë punojnë në tregtinë e punës dhe të rinjtë janë fokusuar në profesionet e fituara nga arsimimi universitar. [2] Në vitet 2010, myslimanët shqiptarë përbëjnë një grup të vogël myslimanësh evropianë midis komunitetit më të madh multikulturor mysliman të Zelandës së Re. [32] Shqiptarët e Zelandës së Re janë dygjuhësh. [4]

Demografia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në mesin e komunitetit shqiptar, ata vlerësojnë se popullsia e tyre shkon në 400-500. [2] Në regjistrimin e vitit 2018, 249 u deklaruan si shqiptarë me 72.3 për qind të identifikuar vetëm si shqiptarë dhe pjesa tjetër me prejardhje etnike shtesë. [33] Ka pasur një ndryshim në identifikimin fetar. Në vitin 2006, shumica e të anketuarve të regjistrimit u identifikuan si myslimanë (62.7 përqind), me një numër të vogël si të krishterë (12 përqind) dhe pa fe (15.7 përqind). [33] Regjistrimi i popullsisë në vitin 2018 konstatoi se 55.4 përqind e shqiptarëve në Zelandën e Re ishin jofetarë, identifikimi si myslimanë ra në 22.9 përqind dhe të krishterë në 15.2 përqind. [33]

Njerëz të shquar

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  • Abdyli, Sabit R. (2010). Bijtë e shqipes në tokën e reve të bardha [Albanian sons in the land of white clouds]. Universal Print & Management. ISBN 9780473168490. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ a b Drury 2020
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Abdyli, Sabit (20 korrik 2021). "Si u vendosën shqiptarët në Zelandën e Re" [How Albanians settled in New Zealand]. Diaspora Shqiptare. Arkivuar nga origjinali më 6 janar 2022. Marrë më 12 dhjetor 2021.
  3. ^ a b Drury 2020
  4. ^ a b c Drury 2020
  5. ^ a b Pratt, Douglas (2011). "Antipodean Ummah: Islam and Muslims in Australia and New Zealand". Religion Compass. 5 (12): 744. doi:10.1111/j.1749-8171.2011.00322.x. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!) "Albanians were also among some of the mid-20th century Muslim immigrants to New Zealand."
  6. ^ a b c Kolig 2010
  7. ^ a b c d e Drury 2020
  8. ^ Drury 2020
  9. ^ Drury 2020
  10. ^ Drury 2020
  11. ^ Drury 2020
  12. ^ Drury & Pratt 2021
  13. ^ Kolig 2010
  14. ^ Drury 2020
  15. ^ Drury & Pratt 2021
  16. ^ a b Drury 2020
  17. ^ a b Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  18. ^ Miller, Raymond (2006). New Zealand Government & Politics. Oxford University Press. fq. 653. ISBN 978-0-19-558492-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  19. ^ a b Drury, Abdullah; Pratt, Douglas (2021). "Islam in New Zealand – A Mixed Reception: Historical Overview and Contemporary Challenges". Journal of College of Sharia and Islamic Studies. 39 (1): 165. doi:10.29117/jcsis.2021.0290. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  21. ^ a b Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  22. ^ Drury 2020
  23. ^ Drury 2020
  24. ^ Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  25. ^ a b c Crépeau & Nakache 2006
  26. ^ Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  27. ^ Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  28. ^ Devere, McDermott & Verbitsky 2006
  29. ^ Devere, Heather; McDermott, Keryn; Verbitsky, Jane (2006). ""Just a refugee": Rights and Status of Refugees in New Zealand". përmbledhur nga Crépeau, François; Nakache, Delphine; Collyer, Michael; Goetz, Nathaniel H.; Hansen, Art (red.). Forced Migration and Global Processes: A View from Forced Migration Studies. Lexington Books. fq. 357, 359–360. ISBN 9780739155059. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  30. ^ Crépeau, François; Nakache, Delphine (2006). "Introduction". përmbledhur nga Crépeau, François; Nakache, Delphine; Collyer, Michael; Goetz, Nathaniel H.; Hansen, Art (red.). Forced Migration and Global Processes: A View from Forced Migration Studies. Lexington Books. fq. 11–12. ISBN 9780739155059. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  31. ^ Kolig, Erich (2010). New Zealand's Muslims and multiculturalism. Brill. fq. 25–26. ISBN 9789047440703. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  32. ^ Drury, Abdullah (2020). "Mazharbeg: An Albanian in Exile" (PDF). Waikato Islamic Studies Review. 6 (1): 5–6. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  33. ^ a b c "Albanian ethnic group". Stats NZ. Stats NZ. 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Shqiptarët_në_Zelandën_e_Re&oldid=2723719"