Bashkëpunimi i shqiptarëve çamë me Boshtin
Gjatë pushtimit të Greqisë nga Boshti midis 1941 dhe 1944, pjesë të mëdha të shqiptarëve çamë në prefekturën e Thesprotisë në Epir, Greqinë veriperëndimore, të njohur si çamë (greqisht: Τσάμηδες, Tsamides) bashkëpunuan me forcat pushtuese.[1][2][3] Propaganda fashiste italiane si dhe ajo gjermane naziste premtuan se rajoni do t'i jepej Shqipërisë (atëherë në bashkim personal me Italinë) pas përfundimit të luftës. Si rezultat i kësaj qasjeje proshqiptare, shumë çamë myslimanë mbështetën në mënyrë aktive operacionet e Boshtit dhe kryen një sërë krimesh kundër popullsisë vendase si në Greqi ashtu edhe në Shqipëri. Përveç formimit të administratës lokale dhe batalioneve të armatosura të sigurisë, në rajon vepronin një organizatë paraushtarake me emrin Këshilla dhe një grup paraushtarak i rezistencës i quajtur Balli Kombětar Çam, i drejtuar nga çamë myslimanë vendas. Rezultatet ishin shkatërruese: shumë qytetarë grekë dhe shqiptarë humbën jetën dhe një numër i madh fshatrash u dogjën dhe u shkatërruan. Me tërheqjen e forcave të Boshtit nga Greqia në vitin 1944, pjesa më e madhe e popullsisë çame u largua në Shqipëri[4][5] dhe sulmet hakmarrëse ndaj çamëve të mbetur u kryen nga guerilët dhe fshatarët grekë.[6][7] Kur mbaroi lufta, gjykatat speciale në bashkëpunim dënuan me vdekje 2106 çamë në mungesë.[4] Megjithatë, krimet e luftës mbetën të pandëshkuara pasi kriminelët tashmë kishin ikur jashtë vendit. Sipas historianit gjerman Norbert Frei, pakica myslimane çam konsiderohet si "forca e katërt pushtuese" në Greqi për shkak të aktiviteteve kolaboracioniste dhe kriminale që kryen një pjesë e madhe e minoritetit.[8] Sipas nënkolonelit Palmer të Misionit Ushtarak Britanik në Shqipëri 2000–3000 bashkëpunuan në mënyrë të organizuar, ndërsa një raport i Komisionit EAM Pan-Epirotik përmend 3200 bashkëpunëtorë çamë që i përkisnin klanit Dino.[9] Kreu fetar çam si dhe shumë bejlerë e kundërshtuan bashkëpunimin.[2]
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Meyer 2008: 705 "The Albanian minority of the Chams collaborated in large parts with the Italians and the Germans".
- ^ a b Mazower, Mark. After The War Was Over: Reconstructing the Family, Nation and State in Greece, 1943–1960. Princeton University Press, 2000, ISBN 0-691-05842-3, pp. 25–26.
- ^ Victor Roudometof; Roland Robertson (2001). Nationalism, Globalization, and Orthodoxy: The Social Origins of Ethnic Conflict in the Balkans (në anglisht). Greenwood Publishing Group. fq. 190–. ISBN 978-0-313-31949-5. "During World War II, the majority of Chams sided with the Axis forces..."
- ^ a b "Examining policy responses to immigration in the light of interstate relations and foreign policy objectives: Greece and Albania". In King, Russell, & Stephanie Schwandner-Sievers (eds). The new Albanian migration. Sussex Academic. p. 16.
- ^ Steven Béla Várdy, red. (2003). Ethnic cleansing in twentieth-century Europe (në anglisht). Boulder, Colo.: Social Science Monographs. fq. 228. ISBN 9780880339957.
- ^ Baltsiotis. The Muslim Chams of Northwestern Greece. 2011.
- ^ Close, David H. (1995). The Origins of the Greek Civil War (në anglisht). fq. 248. ISBN 978-0-582-06471-3. Marrë më 2008-03-29.
- ^ Frei 2006: 483
- ^ Ethnologia Balkanica (në anglisht). Vëll. 6. 2002.
Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Meyer, Hermann Frank (2008). Blutiges Edelweiß: Die 1. Gebirgs-division im zweiten Weltkrieg [Bloodstained Edelweiss. The 1st Mountain-Division in WWII] (në gjermanisht). Ch. Links Verlag. ISBN 978-3-86153-447-1.
- Frei, Norbert (2006). Transnationale Vergangenheitspolitik: der Umgang mit deutschen Kriegsverbrechern in Europa nach dem Zweiten Weltkrieg [Politika e kaluar ndërkombëtare: shoqatat me krimet gjermane të luftës në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore] (në gjermanisht). Wallstein Verlag. ISBN 978-3-89244-940-9.