Jump to content

Ndarja administrative e Shqipërisë

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Ndarja administrative e Republikës së Shqipërisë

     Tiranë                        Durrës
     Elbasan                     Shkodër
     Vlorë                          Fier
     Korçë                         Lezhë
     Dibër                          Berat
     Kukës                        Gjirokastër

Numri12 qarqe; 61 bashki
PopullsiaGjithsej: 3,038,594[1]
SipërfaqjaGjithsej: 28,748 km2 (11,100 sq mi)

Sipas ligjit të miratuar më 31 Korrik të vitit 2014, qeverisja lokale e Shqipërisë bëhet përmes ndarjes së saj në tre nivel. Shqipëria sipas këtij ligji ndahet në 12 qarqe të cilat janë njësi administrative të nivelit më të lartë, 61 bashki dhe njësi administrative[2].[3][4][5]


Historia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1913 – 1944

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, me anë të ligjit "Kanuni i Përshtatshëm i Administratës Civile të Shqipërisë" të shpallur më 22 nëntor 1913, vendi u nda në 8 prefektura, me në krye prefektin. Prefekturat ishin: Berati, Dibra, Durrësi, Elbasani, Gjirokastra, Korça, Shkodra dhe Vlora.[6] Më tej prefekturat ishin të ndara në nënprefektura, të drejtuara nga nënprefekti, dhe krahina, të drejtuara nga krahinori.[6]

Sipas "Ligjit organik të bashkisë" të miratuar më 11 mars 1921 dhë më pas, me "Kodin Civil" të miratuar më 24 shkurt 1928 si njësi fillestare u caktua fshati që drejtohej nga kryeplaku, ndërsa si njësi tjetër u caktua bashkia, e cila ngrihej në qytete ose qendra rurale banimi me mbi 200 familje.[6] Bashkia drejtohej nga kryetari i zgjedhur nga populli dhe kishte në krye këshillin bashkiak të zgjedhur nga populli për çdo tre vjet.[7]

Në vitin 1927 Shqipëria kishte 10 prefektura, 39 nënprefektura, dhe 69 krahina me 2351 fshatra.[7] Në vitin 1928 u shtua edhe komuna.[6] Ajo përfshinte disa fshatra dhe drejtohej nga kryetari, i cili kishe në varësi këshillin e komunës, të përbërë nga kryepleqtë e fshatrave.[7] Në vitin 1934 kishte 10 prefektura, 30 nënprefektura, 160 komuna me 2351 fshatra, ndërsa në vitin 1940 kishtë 10 prefektura, 30 nënprefektura, 23 bashki, 136 komuna dhë 2551 fshatra:]

Mbretëria e Shqipërisë 1941
Mbretëria e Shqipërisë 1943

1945 – 1992

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Në vitin 1945 u ruajt ndarja administrative me 10 prefektura dhe 61 nënprefektura, por u suprimuan komunat dhe bashkitë, ndërsa në vitin 1946 u bë ndarja e re administrative me 10 prefektura, 39 nënprefektura dhe u fut në mënyrë të pjesshme lokaliteti. Në vitin 1947 lokaliteti mori përparësi duke zëvendësuar komunën. Kështu, ndarja përbëhej nga prefektura, rrethi, lokaliteti me fshatra e qytete.[6]

Më 13 shtator 1953 qarku zëvendësoi prefekturën.[7] Kjo ndarje e re përfshinte 10 qarqe: Shkodër, Tiranë, Durrës, Elbasan, Vlorë, Berat, Korçë, Gjirokastër, Dibër dhe Kukës. Ligji parashikoi zgjedhjen e Këshillit Popullor të Qarkut. Brenda qarqeve u caktuan 26 rrethe dhe çdo rreth kishte tre ose më shumë lokalitete.[6]

Më 18 qershor 1955 u bë riorganizimi i ndarjes administrativo-territoriale në katër qarqe: Elbasan, Gjirokastër, Korçë, dhe Shkodër, me 3–4 rrethe në çdo qark.[7] Më 27 qershor 1955, Berati, Durrësi, Fieri, Kukësi, Kruja, Lushnja, Mati, Peshkopia, Skrapari, Tirana, Tropoja, Vlora dhe qyteti i Tiranës u shpallën rrethe.[7] Ndarja vazhdoni me lokalitetet, fshatrat dhe qytetet.[6]

Më 12 korrik 1958 u suprimua qarku dhe u krijuan 26 rrethe.[7] Qyteti i Tiranës ruajti nivelin e rrethit. Sipas kësaj ndarjë, kishte 26 rrethe, 203 lokalitete, 2655 fshatra, 39 qytete dhe 27 mëhalla (lagje).[6]

Pas vitit 1967 shfaqet emërtimi i ri fshati i bashkuar. Krahas fshatrave të bashkuara që kishin kompaktësi territoriale, u shfaqën fshatra të bashkuara me shkëputje territoriale. Kjo lidhej me organizimin ekonomik të ndërmarjeve bujqësore. Në vitin 1968 kishtë 26 rrethe, 437 fshatra të bashkuara, 2641 fshatra, 65 qytete dhë 178 lagje qytetesh.

Në vitin 1990 kishte 26 rrethe, 539 fshatra të bashkuara, 2848 fshatra, 67 qytete, 306 lagje qytetesh. Qyteti i Tiranës përbëhëj nga 3 rajone, të cilat përfshinin disa lagje.[6]

1992 – 2014

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 10 qershor 1992 u miratua ligji nr. 7572 “Për organizimin dhë funksionimin e pushtetit lokal” nga Këshilli i Ministrave, sipas të cilit Shqipëria ndahej në 36 rrethe, 44 bashki dhe 313 komuna.[7] Në nivel rrethi, bashkie dhe komune u ngritën këshillat lokalë me të zgjedhur nga populli dhe kryetarët e bashkive dhe komunave si organ ekzekutiv të zgjedhur drejtpërdrejt nga populli[6]. Më pas, në bazë të ligjit nr. 7608 “Për prefekturat” u krijuan 12 prefektura, si njësi që drejtohen nga prefekti i emëruar nga Këshilli i Ministrave. Çdo prefekturë përfshinte nga 2 deri në 4 rrethe.[6]

Nga viti 1992 deri në vitin 2000 janë bërë disa ndryshimë të pjesshme në ndarjen administrativo-territoriale pa ndryshime strukturore. Në vitin 2000, Shqipëria kishte 36 rrethe, 65 bashki dhe 309 komuna.[7]

Më 31 korrik 2000 u miratua ligji nr.8653 “Për ndarjen administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë”, me të cilin u suprimuan 36 rrethet si njësi administrative dhë u krijuan rishtas 12 qarqe, të ndarë në 65 bashki dhe 309 komuna.[6] Në vitin 2015, Shqipëria kishte 12 qarqe, 65 bashki dhe 308 komuna.[7]

36 rrethet e Shqipërisë1

2014 – sot

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 31 korrik 2014, Kuvendi i Shqipërisë miratoi ligjin 115/2014 “Për ndarjen administrativo-territoriale të njësive të qeverisjes vendore në Republikën e Shqipërisë”. Ndarja e re territoriale e ndanë Shqipëri dy nivele të njësive të qeverisjes vendore, në 12 qarqe të cilët ndahen më tej në 61 bashki. Vënia në funksion e kësaj ndarje do të bëhet pas konstituimit të organeve përfaqësuese dhe ekzekutive të njësive të qeverisjes vendore në zgjedhjet e vitit 2015.[8] 

Format e njësive të qeverisjes vendore

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Të tanishme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Bashkia është niveli i parë i njësive të qeverisjes vendore. Përbëhet nga disa njësi administrative.

Qarku është niveli i dytë i njësive të qeverisjes vendore. Përbëhet nga disa bashki.

Të mëparshme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Bashkitë ngrihen kryesisht në territoret e qyteteve. Tirana, kryeqyteti i Shqipërisë, ndahet në 11 njësi bashkiake (mini-bashki).

Komunat ngrihen përgjithësisht në territoret e fshatrave, dhe fshatrat zakonisht përbëjnë nënndarje të komunës.

Prefekturat (ose Rajonet, Qarqet) përfaqësojnë njësi administrative e territoriale të përbëra nga disa komuna e bashki, që kanë lidhje gjeografike, tradite, ekonomike e sociale, si dhe interesa të përbashkët. Rrethet janë nënndarje të rajoneve. Organizmi dhe funksionimi i pushtetit vendor është i përbërë prej dy nivelesh.

Niveli i parë i pushtetit vendor përbëhet nga Komunat dhe Bashkitë. Kryetarët dhe këshillat e komunave dhe bashkive dalin nga zgjedhjet për pushtetin lokal cdo 4 vjet.

Niveli i dytë i pushtetit vendor janë Qarqet dhe Prefekturat. Këshilli i Qarkut, i cili përbëhet nga kryetarët e Bashkive dhe Komunave dhe nga këshilltarë të dalë proporcionalisht nga zgjedhjet vendore, zgjedh kryetarin e këshillit të qarkut, ndërsa Prefekti emërohet nga Qeveria (Keshilli i Ministrave).

Projekt-ligji i ri (Reforma Administrative) që po përgatitet për pushtetin lokal parashikon zvogëlimin kryesisht të numrit të komunave, por edhe të bashkive, duke krijuar komuna të reja nga bashkimi i komunave egzistuese ose bashkimin e ndonjë komune me ndonjë bashki, me qëllim që të rritet efikasiteti i shërbimeve të komunave ndaj komunitetit dhe të ulet kostoja e lartë funksionimit që kanë komunat e vogla me një numër të kufizuar banorësh.[9]

Paraqitja tabelare e të dhënave historike

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Vitet Njësitë administrative
Niveli i parë Niveli i dytë Niveli i tretë Niveli i katërt

dhe më tej

1927 10 prefektura 39 nënprefektura 69 krahina 2351 fshatra
1934 10 prefektura 30 nënprefektura 160 komuna 2351 fshatra
1940 10 prefektura 30 nënprefektura 136 komuna 2551 fshatra
23 bashki
1945 10 prefektura 61 nënprefektura
1946 10 prefektura 39 nënprefektura 22 lokalitete
1958 26 rrethe 203 lokalitete 2655 fshatra
39 qytete 26 mëhalla
1968 26 rrethe 437 fshatra të bashkuara
2641 fshatra
65 qytete 178 lagje qytetesh
1990 26 rrethe 539 fshatra të bashkuar
2848 fshatra
67 qytete 306 lagje qytetesh
1992 12 prefektura 36 rrethe 309 komuna
65 bashki
2000 12 qarqe 309 komuna
65 bashki
2003 12 qarqe 308 komuna
65 bashki
2015 12 qarqe 61 bashki

Qarqet

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qarqet në Shqipëri
Artikulli kryesor: Qarqet e Shqipërisë
  1. Qarku i Beratit
  2. Qarku i Dibrës
  3. Qarku i Durrësit
  4. Qarku i Elbasanit
  5. Qarku i Fierit
  6. Qarku i Gjirokastrës
  7. Qarku i Korçës
  8. Qarku i Kukësit
  9. Qarku i Lezhës
  10. Qarku i Shkodrës
  11. Qarku i Tiranës
  12. Qarku i Vlorës

Bashkitë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Artikulli kryesor: Bashkitë e Shqipërisë
Bashkitë e Shqipërisë
Nr. Bashkia Qarku Sipërfaqja

(km2)

Popullsia
Censusi 2011 Regjistri Civil
1. Belsh Elbasan 196.44 19,503 32,389
2. Berat Berat 379.98 60,031 98,875
3. Bulqizë Dibër 678.51 31,210 40,223
4. Cërrik Elbasan 189.65 27,445 46,652
5. Delvinë Vlorë 182.90 7,598 18,078
6. Devoll Korçë 453.27 26,716 42,388
7. Dibër Dibër 937.88 61,619 78,940
8. Divjakë Fier 309.58 34,254 53,372
9. Dropull Gjirokastër 466.67 3,503 23,131
10. Durrës Durrës 338.30 175,110 299,989
11. Elbasan Elbasan 872.03 141,714 205,892
12. Fier Fier 619.90 120,655 196,324
13. Finiq Vlorë 441.20 11,862 39,055
14. Fushë-Arrëz Shkodër 540.42 7,405 11,651
15. Gjirokastër Gjirokastër 469.25 25,301 52,054
16. Gramsh Elbasan 739.22 24,231 36,305
17. Has Kukës 399.62 16,790 21,247
18. Himarë Vlorë 571.94 5,738 27,049
19. Kamëz Tiranë 37.18 104,190 125,632
20. Kavajë Tiranë 198.81 40,094 79,556
21. Këlcyrë Gjirokastër 304.65 6,113 12,468
22. Klos Dibër 357.48 16,618 16,618
23. Kolonjë Korçë 864.06 11,070 19,919
24. Konispol Vlorë 221.88 8,245 13,737
25. Korçë Korçë 805.99 75,994 129,065
26. Krujë Durrës 339.02 59,814 79,608
27. Kuçovë Berat 160.23 31,262 55,293
28. Kukës Kukës 933.86 47,985 59,393
29. Kurbin Lezhë 269.03 46,291 72,987
30. Lezhë Lezhë 509.10 65,633 106,245
31. Libohovë Gjirokastër 248.24 3,667 7,158
32. Librazhd Elbasan 793.36 31,892 44,181
33. Lushnje Fier 372.72 83,659 127,438
34. Malësi e Madhe Shkodër 951.01 30,823 53,918
35. Maliq Korçë 656.34 41,757 64,664
36. Mallakastër Fier 329.19 27,062 43,033
37. Mat Dibër 493.50 27,600 38,615
38. Memaliaj Gjirokastër 272.07 10,657 21,467
39. Mirditë Lezhë 869.71 22,103 37,384
40. Patos Fier 82.55 22,959 42,738
41. Peqin Elbasan 197.79 26,136 38,900
42. Përmet Gjirokastër 601.95 10,614 20,301
43. Pogradec Korçë 584.77 61,530 90,976
44. Poliçan Berat 272.02 10,953 18,341
45. Prrenjas Elbasan 322.95 24,906 33,031
46. Pukë Shkodër 505.53 11,069 16,836
47. Pustec Korçë 198.68 3,290 5,191
48. Roskovec Fier 118.01 21,742 31,548
49. Rrogozhinë Tiranë 223.50 22,148 40,684
50. Sarandë Vlorë 58.96 20,227 50,680
51. Selenicë Vlorë 561.24 18,476 35,793
52. Shijak Durrës 92.19 34,513 44,103
53. Shkodër Shkodër 872.71 135,612 200,889
54. Skrapar Berat 831.44 12,403 19,072
55. Tepelenë Gjirokastër 431.24 8,949 16,371
56. Tiranë Tiranë 1110.03 557,422 757,361
57. Tropojë Kukës 1057.30 20,517 28,216
58. Ura Vajgurore Berat 156.56 27,295 39,551
59. Vau i Dejës Shkodër 499.09 30,438 48,966
60. Vlorë Vlorë 616.85 104,827 194,147
61. Vorë Tiranë 82.72 25,511 36,230

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "CIA.GOV: Albania". Arkivuar nga origjinali më 24 dhjetor 2018. Marrë më 20 gusht 2017. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ "SHQIPËRI Maj, 2014 TIPOLOGJIA E KOMUNAVE DHE BASHKIVE" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 5 shkurt 2017. Marrë më 16 gusht 2017.
  3. ^ "Kopje e arkivuar" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 5 shtator 2018. Marrë më 20 gusht 2017.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  4. ^ "Kopje e arkivuar" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 24 shtator 2015. Marrë më 20 gusht 2017.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  5. ^ "Kopje e arkivuar" (PDF). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 5 shtator 2018. Marrë më 20 gusht 2017.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull (lidhja)
  6. ^ a b c d e f g h i j k l "Historik i Shkurtër i Ndarjes Administrativo-Territoriale të Shqipërisë". Arkivuar nga origjinali më 19 shtator 2015. Marrë më 25 gusht 2015.
  7. ^ a b c d e f g h i j Qeverisje lokale e pas 21 qershorit: 61 bashkite do te drejtohen dhe sherbejne sipas modelit 1958 Arkivuar 3 maj 2015 tek Wayback Machine – telegraf.al
  8. ^ LIGJ Nr. 115/2014 PËR NDARJEN ADMINISTRATIVO-TERRITORIALE TË NJËSIVE TË QEVERISJES VENDORE NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË Arkivuar 24 shtator 2015 tek Wayback Machine – Fletorja Zyrtare Viti 2014 – Numri 137
  9. ^ "Artikull nga forumviritual.com". Arkivuar nga origjinali më 27 nëntor 2011. Marrë më 27 prill 2011.
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Ndarja_administrative_e_Shqipërisë&oldid=2483922"