Bjellorusia

Coordinates: 53°N 23°E / 53°N 23°E / 53; 23
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Bellorusia)

53°N 23°E / 53°N 23°E / 53; 23

Republika e Bjellorusisë
Рэспубліка Беларусь (bjellorusisht)
Республика Беларусь (rusisht)
Flamuri i Bjellorusisë Stema e Bjellorusisë
Vendndodhja e Bjellorusisë
Vendndodhja e Bjellorusisë
Vendndodhja e Bjellorusisë   (e gjelbër e errët)

–  në Europë   ( gri e errët)

Himni Kombëtar "Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь" ("Hymni shtetëror i Republikës së Bjellorusisë")
Kryeqyteti Minsku (gjithashtu qyteti më i madh)
Gjuha zyrtare bjellorusisht, rusisht
Pavarësia 25 dhjetor 1991
Anëtarësimi në OKB 24 tetor 1945 (Pjesë e BRSS)
Forma e qeverisjes Republikë presidenciale
President Aleksander Lukashenko
Kryeministër Andrei Kobjakov
Sipërfaqja
– totale
– % ujë
Vëndi i 85-të
207.595 km²
1,4
Popullsia (2016)
– totale
– dendësia
Vëndi i 94-të
9.498.700 banorë
45,8 banorë/km²
PBB (2016)
 PBB për banor
66,37 miliard dollarë
7.081 dollarë
Monedha Rubla bjelloruse (BYR)
Zona kohore UTC+3
Prefiksi telefonik +375
Kodi i internetit .by
.бел
Kodi ISO 3166-1 BY

Bjellorusia (zyrtarisht Republika Bjelloruse; bjellorusisht Беларусь Belarus) është shtet në Evropën lindore që kufizohet nga Rusia, Ukraina, Polonia, Lituania dhe Letonia. Kryeqyteti i saj është qyteti Minsk ndërsa qytet tjera të njohura janë Brest, Grodno (Hrodna), Gomel (Homyel) dhe Vitebsk.

Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Deri në shekullin e 20, në tokat e Bjellorusisë së sotme i takonin disa vendeve, Principatës së Polotskit, Dukatit të Madh të Lituanisë, Perandorisë Ruse, dhe Fedratës Polako-Lituaneze. Ky shtet është shpallur si i pavarur për herë të parë më 25 mars 1918 duke formuar kështu Republikën Kombëtare Bjelloruse. Në vitin 1919 hynë si Republikë Socialiste Sovjetike Bjelloruse (RSSB) në kuadër të Republikës Socialiste Sovjetike të Lituanisë dhe Bjellorusisë. Pas luftës polake-ruse në fund të vitit 1921 bashkësia e formuar ndahet më dysh në mes të Polonisë dhe Republikës Socialiste Sovjetike Bjellorusisë e cila me republikat tjera sovjetike krijuan më 1922 Bashkimin e Republikave Socialiste Sovjetike. Në shtator të 1939-së Bashkimi Sovjetik si rezultat i paktit të quajtur Molotov-Ribbentrop e anekson pjesën e Bjellorusisë të kontrolluar nga Polonia.

Në vitin 1941 Gjermania filloi operacionin ushtarak të njohur në Gjermani si “Operacioni Barbarossa(mjekra e kuqe)” kundër Bashkimit Sovjetik. Pas luftës dytë botërore, Bjellorusia ishte një ndër anëtaret themeluese të OKB-së dhe anëtare e denjët e Bashkimit Republikave Socialiste Sovjetike. Gjatë kësaj kohe Bjellorusia ishte njëra ndër rajonet më të zhvilluara të Bashkimit Sovjetik. Si rajon i zhvilluar ka tërhequr edhe një numër të madh të popullsisë ruse nga pjesët e Federatës Republikave Socialiste Sovjetike Ruse. Gjatë kohës së Stalinit është ndjekur një politikë që më së miri e shpreh thënia: “Sa më shpejtë të flasim rusisht aq më shpejtë do të ndërtojmë komunizmin” që në atë kohë ishte edhe në modë.

27 korrik 1990 Bjellorusia ndahet nga Bashkimi Sovjetik dhe shpallet si shtet i pavarur. Gjatë kësaj kohe Stanislav Shushkeviq merr pozitën kryesore të udhëheqjes së shtetit, dhe së bashku me Boris Jelcinin dhe udhëheqësin e Ukrainës, Leonid Kravçuk më 8 dhjetor 1991 e shpallin shpërndarjen e Bashkimit Sovjetik dhe themeluan Lidhjen e Shteteve të Pavarura. Që nga 1994 vendi udhëhiqet nga Aleksandër Lukashenko i cili kritikohet si diktator për politikën e tij të kufizimit në maksimum të lirisë së fjalës, të shtypit, të besimit fetar, të krijimit të organizatave opozitare etj.

Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]


Njësitë territoriale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Administrimi i vendit bëhet në 6 njësi territoriale të quajtura "voblast". Minski si kryeqytet, ka një statut më të ngritu ndaj qyteteve tjera.

Voblast (bjellorusisht: вобласць/вобласьць ose vobłaść) është niveli më i lartë administrues pa ndonjë të drejtë kushtetuse. Bjellorusia nuk është federatë dhe e vetmja njësi kushtetuese është republika.

Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipërfaqja e përgjithshme e Bjellorusisë është 207,595 km2 dhe shtrihet në koordinatat gjeografike 53 00 V, 28 00 L.

Klima është kontinentale me dimër të rëndë dhe verë të ftohtë e kohë të vranët.

Relievi i Bjellorusisë përbëhet kryesisht nga një teren i rrafshët. Pika më e ultë e Bjellorusisë gjendet në brigjet e lumit Nyoman (90m) dhe ajo më e lara në lartësi mbidetare prej 346 metrave në Dzyarzhynskaya Hara në pjesën qendrore të vendit.

Lumi më i gjatë që përshkon Bjellorusinë është lumi Dnjeper

Ekonomia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]


Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]


Kultura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]


  • Telekomunikacioni
  • Transporti
  • Ushtria
  • Pushime

Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

 Commons: Bjellorusia – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
 Commons: Bjellorusia – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale