Qiproja Veriore
| Republika Turke e Qipros Veriore Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
.svg) | |||||
| Himni Kombëtar | İstiklal Marşı "Marshi i pavarësisë" Istiklâl Marsi instrumetal.ogg | ||||
| Kryeqyteti | Nikosia Veriore (de facto) Nikosia (de jure)[1] | ||||
| Gjuha zyrtare | Turqisht | ||||
| Pavarësia | 15 nëntor 1953 | ||||
| Forma e qeverisë | Republika unitare gjysmë presidenciale | ||||
| Presidenti | Ersin Tatar | ||||
| Sipërfaqja – totale – % ujë |
Vëndi i {{{SIPËRFAQJA: VENDI}}}-të 3,355 km² {{{SIPËRFAQJA: UJË}}} | ||||
| Popullsia (2011) – totale – dendësia |
Vëndi i {{{POPULLSIA: VENDI}}}-të 286,257 banorë 93 banorë/km² | ||||
| Monedha | Lira turke ₺ | ||||
| Zona kohore – zakonisht – në verë |
UTC +2 (EET) UTC +3 (EEST) | ||||
| Prefiksi telefonik | +90 392 | ||||
Qiproja Veriore turqishy: Kuzey Kıbrıs) zyrtarisht Republika Turke e Qipros Veriore (turqisht: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti) është një shtet i pavarur dhe i njohur vetëm nga Turqia. Turqia ende ka një forcë të madhe ushtarake në Qipron Veriore për të mbrojtur pavarësinë dhe ekzistencën të republikës. Ka pasur përpjekje për ribashkimin e ishullit si një federatë megjithatë deri më sot asnjë propozim nuk ka qenë i suksesshëm.
Madhësia i territorit është 3,355 km² dhe popullata e tij është 313.626[2] bazuar në regjistrimin e popullsisë të vitit 2015.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Gjatë viteve 1960-të, luftimet ndërmjet grekëve dhe myslimanëve çuan turqit të jetonë në enklava. Në vitin 1974, pas një grusht shteti Republika e Qipros u përpoq të bashkohet me Greqinë dhe të krijonte një Greqi të Madhe ("Megali Idea"). Turqia dërgoi ushtrinë e saj për të ndaluar unifikimin dhe për të çliruar turqit që jetonin në ishull. Pas një luftë të shkurtër, rezultati ishte deklarata e Republikës së Qipros Veriore në vitin 1983.
Ndarje administrative[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Qiproja Veriore ndahet në gjashtë distrikte: Lefkoşa, Gazimağusa, Girne, Güzelyurt, İskele dhe Lefke. Distrikti Lefke u krijua nga ndarja nga Distrikti Güzelyurt më 2016.[3] Përveç kësaj, ka edhe dymbëdhjetë nën-rrethe të ndara midis pesë rretheve më të mëdha dhe njëzet e tetë komunave.
Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Politika e Qipros Veriore zhvillohet në një kuadër të një republike gjysmë presidenciale demokratike përfaqësuese, ku presidenti është kreu i shtetit dhe kryeministri kreu i qeverisë, dhe i një sistemi shumëpartiak. Pushteti ekzekutiv ushtrohet nga qeveria. Pushteti legjislativ i është dhënë qeverisë dhe Asamblesë të Republikës. Sitemi gjyqësor është i pavarur nga ekzekutivi dhe legjislativi.
Presidenti zgjidhet për një mandat pesë-vjeçar dhe aktualisht është Ersin Tatar. Legjislatura është Asambleja e Republikës, e cila ka 50 anëtarë të zgjedhur me përfaqësim proporcional nga gjashtë zona zgjedhore. Në zgjedhjet e janarit 2018, Partia e Bashkimit Kombëtar të krahut të djathtë fitoi më së shumti vende në Asamble dhe qeveria aktuale është një koalicion i Partisë së Bashkimit Kombëtar dhe Partisë së Popullit.
Për shkak të izolimit të Qipros Veriore dhe mbështetjes së madhe në mbështetjen turke, Turqia ka një nivel të lartë të ndikimit mbi politikën e vendit. Kjo ka bërë që disa ekspertë ta karakterizojnë atë si një shtet kukull efektiv të Turqisë. Ekspertë të tjerë, megjithatë, kanë theksuar natyrën e pavarur të zgjedhjeve dhe emërimeve në Qipron Veriore dhe mosmarrëveshjet midis qeverive turke qipriote dhe turke, në përfundimin se "shteti i kukullave" nuk është një përshkrim i saktë për Qipron Veriore.
Lidhje të jashtme[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Referimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- ^ Kushtetuta e Republikës Turke të Qipros Veriore Neni 2
- ^ TRNC Arkivuar 8 janar 2016 tek Wayback Machine SPO, Economic and Social Indicators 2014, pages=2–3
- ^ "Lefke 6. ilçe oldu!" (në turqisht). Kıbrıs Postası. 27 dhjetor 2016. Arkivuar nga origjinali më 28 dhjetor 2016. Marrë më 27 dhjetor 2016.
| ||||||||
