Jump to content

Kinemaja klasike e Hollivudit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Kinemaja klasike e Hollivudit
Gone with the Wind (1939) me Clark Gable dhe Vivien Leigh
Koha1910s–1960s
VendiShtetet e Bashkuara
Ndikimet
Ndikuar nga

Kinemaja klasike e Hollivudit është një term i përdorur në kritikën e filmit për të përshkruar një stil narrativ dhe vizual të krijimit të filmit, i cili u zhvillua për herë të parë në vitet 1910-1920 gjatë viteve të fundit të epokës së filmit pa zë. Më pas u bë karakteristikë e kinemasë amerikane gjatë Epokës së Artë të Hollivudit, afërsisht nga viti 1927 (me ardhjen e filmit me zë) deri në vitin 1969.[4] Ai përfundimisht u bë stili më i fuqishëm dhe më i përhapur i krijimit të filmave në mbarë botën.[5]

Terma të ngjashëm ose të lidhur përfshijnë narrativa klasike e Hollivudit, Epoka e Artë të Hollivudit, Hollivudi i Vjetër dhe vazhdimësia klasike.[6] Periudha quhet edhe epoka e studios, e cila mund të përfshijë edhe filma të epokës së vonë të heshtur.[4]

Historia

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

1910-1927: Epoka e heshtur dhe shfaqja e stilit klasik

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Për shekuj, standardi i vetëm pamor i artit tregimtar tregimtar ishte teatri. Që nga filmat e parë narrativë në mesin e fundit të viteve 1890, kineastët janë përpjekur të kapin fuqinë e teatrit të drejtpërdrejtë në ekranin e kinemasë. Shumica e këtyre kineastëve filluan si regjisorë në skenën e fundit të shekullit të 19-të, dhe po ashtu, shumica e aktorëve të filmit kishin rrënjë në vaudeville (p.sh. Vëllezërit Marx[7]) ose melodrama teatrale. Vizualisht, filmat narrativë të hershëm ishin përshtatur pak nga skena, dhe rrëfimet e tyre ishin përshtatur shumë pak nga vaudeville dhe melodrama. Përpara stilit vizual i cili do të bëhej i njohur si "vazhdimësia klasike", skenat u filmuan në pamje të plotë dhe përdoreshin skena të koreografisë me kujdes për të portretizuar marrëdhëniet e komplotit dhe personazheve. Teknika e redaktimit ishte jashtëzakonisht e kufizuar dhe kryesisht përbënte në pamje nga afër të shkrimit mbi objekte për lexueshmërinë e tyre.

Megjithëse i mungon realiteti i qenësishëm i skenës, filmi (ndryshe nga skena) ofron lirinë për të manipuluar kohën dhe hapësirën e dukshme, dhe kështu të krijojë iluzionin e realizmit – që është lineariteti kohor dhe vazhdimësia hapësinore. Nga fillimi i viteve 1910, kur Brezi i Humbur po arrinte moshën, bërja e filmave kishte filluar të përmbushte potencialin e saj artistik. Në Suedi dhe Danimarkë, kjo periudhë do të njihet më vonë si "Epoka e Artë" e filmit; në Amerikë, ky ndryshim artistik i atribuohet kineastëve si D. W. Griffith që më në fund thyen kontrollin e Edison Trust për të bërë filma të pavarur nga monopoli i prodhimit. Filmat në mbarë botën filluan të përvetësojnë dukshëm elemente vizuale dhe narrative që do të gjendeshin në kinemanë klasike të Hollivudit. 1913 ishte një vit veçanërisht i frytshëm për mediumin, pasi regjisorë pionierë nga disa vende prodhuan filma si The Mothering Heart (D. W. Griffith), Ingeborg Holm (Victor Sjöström), dhe L'enfant de Paris (Léonce Perret) që vendosin standarde të reja për filmi si një formë tregimi. Ishte gjithashtu viti kur Yevgeni Bauer (artisti i parë i vërtetë i filmit, sipas Georges Sadoul[8]) filloi karrierën e tij të shkurtër, por pjellore..[9]

Në botë në përgjithësi dhe në Amerikë në veçanti, ndikimi i Griffith në krijimin e filmave ishte i pakrahasueshëm. Po aq ndikues ishin aktorët e tij në përshtatjen e interpretimeve të tyre me mediumin e ri. Lillian Gish, ylli i The Mothering Heart, shquhet veçanërisht për ndikimin e saj në teknikat e performancës në ekran. Epika e Griffith e vitit 1915, The Birth of a Nation, ishte novator për filmin si një mjet tregimi – një kryevepër e rrëfimit letrar me teknika të shumta vizuale novatore.[10] Filmi inicioi aq shumë përparime në kinemanë amerikane, saqë u la i vjetëruar brenda pak vitesh.[11] Megjithëse viti 1913 ishte një pikë referimi globale për realizimin e filmave, viti 1917 ishte kryesisht amerikan; epoka e "kinemasë klasike të Hollivudit" dallohet nga një stil narrativ dhe vizual i cili filloi të dominojë mediumin filmik në Amerikë nga viti 1917.[12]

1927–1969: Epoka e zërit dhe Epoka e Artë e Hollivudit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Stili narrativ dhe vizual i stilit klasik të Hollivudit u zhvillua më tej pas kalimit në prodhimin e filmave me zë. Ndryshimet kryesore në filmin amerikan erdhën nga vetë industria e filmit, me lartësinë e sistemit të studios. Kjo mënyrë prodhimi, me sistemin e saj të yjeve në fuqi të promovuar nga disa studio kryesore,[13] i kishte paraprirë zërit për disa vite. Nga mesi i vitit 1920, shumica e regjisorëve dhe aktorëve të shquar amerikanë, të cilët kishin punuar të pavarur që nga fillimi i viteve 1910, duhej të bëheshin pjesë e sistemit të ri të studiove për të vazhduar punën.

Vetë fillimi i epokës së zërit është përcaktuar në mënyrë të paqartë. Për disa, ajo filloi me The Jazz Singer, e cila u publikua më 1927, kur Interbellum Generationers u rritën dhe rritën fitimet në arkë për filmat ndërsa zëri u fut në filmat artistikë.[14] Për të tjerët, epoka filloi në vitin 1929, kur epoka pa zë kishte përfunduar përfundimisht.[15]

Shumë vepra të shkëlqyera të kinemasë që dolën nga kjo periudhë ishin të filmave me regjim të lartë. Një arsye pse kjo ishte e mundur është se, meqenëse u bënë kaq shumë filma, jo të gjithë duhej të ishin një hit i madh. Një studio mund të luajë kumar për një funksion me buxhet të mesëm me një skenar të mirë dhe aktorë relativisht të panjohur. Ky ishte rasti me Citizen Kane (1941), me regji të Orson Welles dhe konsiderohet si një nga filmat më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Regjisorë të tjerë me vullnet të fortë, si Howard Hawks, Alfred Hitchcock dhe Frank Capra, luftuan me studiot për të arritur vizionet e tyre artistike. Apogjeu i sistemit të studios mund të ketë qenë viti 1939, ku u publikuan klasikë të tillë si The Wizard of Oz; Gone with the Wind; The Hunchback of Notre Dame; Stagecoach; Mr. Smith Goes to Washington; Destry Rides Again; Young Mr. Lincoln; Wuthering Heights; Only Angels Have Wings; Ninotchka; Beau Geste; Babes in Arms; Gunga Din; The Women; Goodbye, Mr. Chips; dhe The Roaring Twenties.[16]

Figura kryesore nga kinemaja klasike e Hollivudit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Emrat me shkronja të zeza u njohën në listën e Institutit Amerikan të Filmit duke renditur 25 legjendat më të mëdha të ekranit në historinë e filmit amerikan, meshkuj dhe 25 femra. Yjet kryesorë të gjinive të tyre përkatëse janë Humphrey Bogart dhe Katharine Hepburn, të cilat luajtën së bashku në filmin klasik aventuresk të vitit 1951, The African Queen. Që nga viti 2023, Sophia Loren (88) është ylli i vetëm i gjallë e rradhitur në top 50 legjendat më të mëdha të ekranit.

Lista e filmave të përzgjedhur të shquar

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më poshtë është një listë kronologjike e filmave të shquar amerikanë dhe një numër i përzgjedhur i filmave ndërkombëtarë që janë realizuar gjatë Epokës së Artë të Hollivudit.[17]

Epoka pa zë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Epoka me zë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Filma të përzgjedhur ndërkombëtarë të realizuar gjatë Epokës së Artë

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "Classical and Post-Classical Hollywood Cinema Essay – History Hollywo". www.123helpme.com (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 nëntor 2018. Marrë më 9 nëntor 2018.
  2. ^ "The Ancient Art of Falling DownVaudeville Cinema between Hollywood and China". MCLC Resource Center (në anglisht). 29 gusht 2017. Arkivuar nga origjinali më 15 dhjetor 2017. Marrë më 14 dhjetor 2017.
  3. ^ [1] Arkivuar maj 2, 2019, tek Wayback Machine German Expressionist Cinema- The World of Light and Shadow-Columbia University Press
  4. ^ a b "Music and Cinema, Classical Hollywood". Oxford Bibliographies Online (në anglisht). Oxford University Press. Arkivuar nga origjinali më 11 prill 2020. Marrë më 4 dhjetor 2019.
  5. ^ Goldburg, Michael. "Classical Hollywood Cinema (Internet Archive)" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 31 maj 2007. Marrë më 31 maj 2007.
  6. ^ The Classic Hollywood Narrative Style at the Department of History, University of San Diego.
  7. ^ "The Marx Brothers - Vaudeville Shows" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2021. Marrë më 18 qershor 2021.
  8. ^ Georges Sadoul. Всеобщая история кино. Moscow, Iskustvo, 1958. Т. 3. p. 178
  9. ^ [2] Arkivuar 29 gusht 2017 tek Wayback Machine Evgenii Bauer (1865–1917)
  10. ^ Niderost, Eric (tetor 2005). "'The Birth of a Nation': When Hollywood Glorified the KKK". HistoryNet (në anglisht). Marrë më 4 shkurt 2023.
  11. ^ Brownlow, Kevin (1968). The Parade's Gone By..., University of California Press, p. 78. ISBN 0-520-03068-0.
  12. ^ "1917: The Year That Changed The Movies — The San Francisco Silent Film Festival" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2021. Marrë më 18 qershor 2021.
  13. ^ "The Star - Annenberg Learner". Annenberg Learner (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2021. Marrë më 18 qershor 2021.
  14. ^ "Golden Age of Hollywood: Movies, Actors and Actresses ***". www.american-historama.org (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 korrik 2018. Marrë më 26 korrik 2018.
  15. ^ Pier, Lucia Maria (2008). Expressive Experimentalism in Silent Cinema, 1926–1929 (BA thesis) (në anglisht). Wesleyan University. doi:10.14418/wes01.1.208. Marrë më 14 mars 2023.{{cite thesis}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
  16. ^ "The Top 25 Films Of 1939: A Look Back At "The Greatest Year In Movies"|Film Inquiry" (në anglisht). 3 qershor 2019. Arkivuar nga origjinali më 24 qershor 2021. Marrë më 18 qershor 2021.
  17. ^ he Movies
  18. ^ a b "A Brief History on the Golden Age Of Animation". The Odyssey Online (në anglisht). 1 gusht 2016.
  19. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at "Classic Hollywood". The Criterion Collection. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  20. ^ Film History of the 1930s - filmsite.org
  21. ^ Love Affair (1939)|MUBI
  22. ^ An indie film lover's dream: Filmzie is an ode to movie buffs (and it’s free) - CQ Australia
  23. ^ The Beginner's Guide: Hollywood Melodramas|Film Inquiry
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kinemaja_klasike_e_Hollivudit&oldid=2725781"