Carravrana

Carravrana

Gurbardh
Carravrana Gurbardh
Fshat
	Nga lart, nga e majta në të djathtë: pamje e Carravranës; Vrella; Jama
Shteti	Kosova
Komuna	Malishevë
Rajoni	Rajoni i Prizrenit
Sipërfaqja
• Gjithsej	7,2 km2 (28 sq mi)
Lartësia mbidetare	559 m (1,834 ft)
Popullsia
• Gjithsej	1.995 banorë
• Dendësia	329/km2 (850/sq mi)
Emri i banorëve	Carravrans
Targat	04

Carravrana është një fshat në komunën e Malishevës në Kosovë. Pas vitit 1999 fshati është i njohur edhe me emrin Gurbardh. Është vendbanim i vendosur rrëzë malit, 6 kilometra në perëndim të qendrës së Malishevës.^[1] Si sipërfaqe është fshat kodrinor në formë të zgjatur.

Fshati ka shkollën fillore nëntëvjeçare, xhaminë dhe disa dyqane të mallrave të përziera. Ka dy burime natyrore të ujit afër njëri-tjetrit, në pjesën më jugore të fshatit. Ato, përveç fshatit, furnizojnë me ujë të pijshëm edhe disa fshatra përreth. Në pjesën perëndimore, rreth 700 metra larg fshatit, gjendet Shpella natyrore e Pribojës, e paeksploruar deri më sot.^[2]^[3]

Prejardhja e emrit

Duke qenë se nëpër fshat kanë kaluar rrugët që lidhnin Drenicën me Dukagjinin, janë ruajtur edhe toponimet dhe gjurmët e kalldërmit. Nëpër këtë fshat kanë kaluar shumë karvanë, dhe më vonë, pushteti serb e ka ndërruar toponimin nga Karavane në Caravrane.^[1]

Në serbisht, ky toponim del si Crnavrana, një kompozitë e përbërë nga mbiemri crna (e zezë) dhe nga emri vrana (sorrë).

Historia

Si vendbanim, me këtë emër nuk është gjetur asnjëherë në dokumente të shkruara të Mesjetës. Ndoshta ishte i braktisur ose i regjistruar me një emër tjetër. Për herë të parë është i regjistruar në sallnamet e Vilajetit të Kosovës të viteve 1893, 1896 dhe 1900.

Afër këtij fshati, në vendin që quhet Pallanka, në ngastrën e fshatit Dragobil, ishin vendosur 25 familje kolone sllave, malazeze, të cilat i kishin uzurpuar pronat, livadhet e këtij fshati, të quajtura Livadhet e Nevadit.

Masakra e Gurbardhit

Ushtria serbe, e udhëhequr nga koloneli Kataniq, Babiq dhe Stanku filloi një ofensivë në fshatrat e Llapushës gjoja në ndjekje të kaçakëve që ishin strehuar në malet e Gurbardhit. Më 1919, ata i kishin rreshtuar dhe pushkatuar 23 fshatarë të këtij vendbanimi dhe një mysafir nga fshati Përçevë. Ata janë varrosur në vendin që quhet Vorret e Batares (Vorret e Reja).

Familjet dhe mikrotoponimet

Familjet më të njohura në Carravranë janë: Mujaj, Avdiaj, Dinaj, Hysenaj dhe Sylaj, të gjithë të fisit Berishë. Ndër toponimet më karakteristike të fshatit janë: Te Pajatat, Zabeli Shmigës, Petrani, Asoja e Canës, Vrella, Jama, Maqilla, Llatkofci, Vorret e Reja, Shpella e Pribojës, Nevadi, Asoja, Gropa e Camës, Baçavishta, Bllata, Ara e Muçës.

Pozita gjeografike

Fshati Carravranë ndodhet në pjesën jugperëndimore të Llapushës dhe në kufi me qendrën e Rahovecit dhe të Anadrinisë si pjesë lidhëse me Rrafshin e Dukagjinit. Kufizohet në lindje me fshatin Joviq, në verilindje me fshatin Mirushë, në veri me fshatin Lubizhdë, në jug me Astrazupin, kurse në perëndim me Malet e Zatriqit dhe të Rahovecit. Në pjesën veriperëndimore ka dalje me Malet e Shpatit dhe fshatin Turjakë.

Në kuadër të kësaj shtrirjeje gjeografike, Carravrana ka një sipërfaqe prej 517 hektarë, 59 ari e 60 metra katrorë. Sipas regjistrimit të fundit të popullsisë më 2011, fshati ka rreth 1995 banorë dhe një dendësi prej 329 banorë për kilometër katror.

Ujërat

Gravitacioni i ujërave të Gurbardhit i takon pellgut të lumit Mirusha. Gurbardhi posedon dy burime të fuqishme ujore siç janë Vrella dhe Jama. Këto dy burime, volumin më të madh ujor e kanë në sezonin e vjeshtës së vonë, të dimrit dhe të pranverës. Me matjet që janë bërë nga ekspertët në mars të vitit 1998, del se kapaciteti i këtyre dy burimeve është diku 30 metra kub për sekondë. Në stinën e verës, për shkak të ndërtimit gëlqeror të terrenit, këto dy burime humbin intensitetin e tyre, madje edhe shterrin. Përgjatë fshatit ekziston përrocka ose lumi i vogël, i cili kalon përmes periferisë lindore, pastaj përgjatë rrjedhjes veriore bashkohet me lumin Mirusha. Në fillim të burimit të këtij lumi ekziston shtrati i tij, që i ngjason një miniliqeni dhe më pas rruga e rrjedhjes së tij vazhdon të ngushtohet.

Meqë hidrografia e Gurbardhit është e lidhur ngushtë me sasinë e të reshurave atmosferike gjatë një viti, analizat e ekspertëve flasin për një bazen të mundshëm nëntokësor ujor ndikimi i të cilit vjen në shprehje me damarë të lidhur ngushtë me Drinin e Bardhë, por edhe nga Liqeni i Ohrit. Dëshmi për këtë ëshë edhe një numër i madh i krojeve që dalin në anën jugore dhe juglindore pas një regjimi një apo dy javor me shi në këto dy pellgje të lartpërmendura. Gurbardhi sot posedon ujësjellësin me kapacitet prej 180 mijë litra dhe furnizon me ujë të pijshëm afro 5 fshatra përreth.

Demografia

Popullsia sipas viteve
Viti i regjistrimit	Numri i popullsisë	Numri i shtëpive
1878	-	42
1913	255	-
1918	310	40
1921	130	30
1948	365	47
1953	413	54
1961	483	58
1971	661	64
1981	914	88
1999	1374	147
2011	1995	-

Koha e Luftës së Kosovës

Në vitet 1998-99, nga ushtria serbe janë djegur dhe shkatërruar 125 shtëpi dhe objekte të tjera banimi. Është djegur shkolla e fshatit, me gjithë dokumentacion. Nga ky vendbanim janë vrarë 3 persona, nga të cilët 2 dëshmorë. Njësoj sikur nga fshatrat përreth, edhe popullata e këtij fshati ishte dëbuar përkohësisht për në Shqipëri asokohe.