Maqedonia e Veriut

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga IRJM)
Jump to navigation Jump to search

Coordinates: 41°36′N 21°42′E / 41.6°N 21.7°E / 41.6; 21.7

WikiPërmirëso.png
 Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s.
Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli.
Republika e Maqedonisë së Veriut
Република Северна Македонија  (maqedonisht)
Republika e Maqedonisë së Veriut  (shqip)
Flag of Maqedonia e Veriut
Flamuri
National emblem e Maqedonia e Veriut
National emblem
Himni: Денес над Македонија  (maqedonisht)
(anglisht: "Sot mbi Maqedoninë")
Stampa:Parabr
Location of Maqedonia e Veriut (green) in Europe (dark grey)  –  [Legend]
Location of Maqedonia e Veriut (green)

in Europe (dark grey)  –  [Legend]

KryeqytetiShkupi
42°0′N 21°26′E / 42.000°N 21.433°E / 42.000; 21.433
Qyteti më i madhcapital
Gjuhët zyrtare
  • Official regional languages
Grupet etnike
(2002)
  • 64.2% maqedonas[2]
  • 25.2% shqiptarë
  • 3.9% turq
  • 2.7% romë
  • 1.8% serb
  • 0.8% boshnjakë
  • 0.5% arumunë (duke përfshirë romët megleno)
  • 0.9% të tjera / të pa specifikuara
Feja
(2011[3])
Demonimi
  • Macedonian
Forma e qeverisjesRepublikë parlamentare
• Presidenti
Stevo Pendarovski
• Kryeministri
Zoran Zaev
• Kryetari i Kuvendit
Talat Xhaferi
KuvendiKuvendi
Pavarësi 
nga Jugosllavia
• Referendumi i Pavarësisë
8 shtator 1991
Sipërfaqja
• Gjithsej
25,713 km2 (9,928 sq mi) (145th)
• Ujë (%)
1.9
Popullsia
• 2021 census
Neutral decrease 1,832,696 (preliminary results)[4][5][6]
• Dendësia
80.1/km2 (207.5/sq mi) (122nd)
PBB (PFB)Përllogaritje 2019 
• Gjithsej
$33.822 miliard[7]
• Për kokë banori
$16,253[7]
PBB (nominal)Përllogaritje 2019 
• Gjithsej
$12.383 billion[7]
• Për kokë banori
$6,143[7]
Gini (2019)30.7[8]
i mesëm
IZHNJ (2019)0.774[9]
i lartë · 82nd
Monedhadinari maqedonas (MKD)
Zona kohoreUTC+1 (CET)
• Verës 
UTC+2 (CEST)
Formati i datësdd.mm.yyyy (AD)
Ana e drejtimit të makinësdjathtas
Prefiksi telefonik+389
Kodi ISO 3166MK
Kodi i internetit TLD

Maqedonia e Veriut (maqedonisht: Северна Македонија/Severna Makedonija), zyrtarisht Republika e Maqedonisë së Veriut (maq.: Република Северна Македонија/Republika Severna Makedonija), është shtet që shtrihet në pjesën juglindore të Evropës (koordinatat gjeografike: 41°50' V, 22°00' L) e që kufizohet në lindje me Bullgarinë në një vi kufitare të gjatë 148 km, në jug me Greqinë dhe rajonin e saj Maqedonia e Jugut në një vi kufitare prej 246 km, në perëndim me Shqipërinë në një vi kufitare prej 151 km dhe në veri me Kosovën dhe Serbinë.

Historia

Artikuj kryesore: Historia e Maqedonisë së Veriut.

Njohja ndërkombëtare e pavarësisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut nga Jugosllavia në vitin 1991 është kundërshtuar nga Greqia për shkak të flamurit dhe emrit Maqedoni (të konsideruara si simbole të Helenëve). Marrëdhëniet me Greqinë përfundimisht u normalizuan në vitin 1995. Ndryshimi i statusit politik të Kosovës, implementimi i Marrëveshjes së Ohrit, që shënoi fundin e luftës së shqiptarëve në vitin 2001, si dhe zhvillimi i ulët ekonomik vazhdojnë të jenë çështje diskutimi për këtë shtet.

Politika

Artikulli kryesor: Sistemi shtetëror në Maqedoninë e Veriut.


Njësitë administrative

Artikulli kryesor: Njësitë administrative e Maqedonisë së Veriut.

Maqedonia e Veriut është e ndarë në 84 Komuna dhe qytetin e Shkupit, si komunë e veçantë e qeverisjes lokale.

Gjeografia

Artikulli kryesor: Gjeografia e Republikës së Maqedonisë.

Sipërfaqja e përgjithshme e Maqedonisë së Veriut është 25,333 km2. Vendi shtrihet në koordinatat gjeografike 41 50 V, 22 00 L ku 24,856 km2 të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 477 km2 ujë. Vija kufitare e Maqedonisë së Veriut është 25,333 km ndërsa vijë bregdeare nuk ka. Klima e Maqedonisë së Veriut është ngjashme me të Mesdheut e nxehtë me vera të thata e dimra të ftohta me reshje dëbore të mëdha. Pjesa më e madhe e relievit është terren i vrazhdë, përpos luginës së Vardarit këtë e zbusin edhe rrethina e liqeneve të mëdha. Pika më e ultë e relievit gjendet përgjatë bregut të lumit Vardar (50m) dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,764 metrave në vendin e quajtur maja e Korabit (maq.: Golem Korab).

Ekonomia

Artikulli kryesor: Ekonomia e Maqedonisë së Veriut.


BVP: $17.26 miliard (2007);
BVP - shkalla reale e rritjes: 6.6% (2007);
BVP për banorë: $8,400 (2007);
BVP - i ndarë sipas sektorëve: bujqësia: 21.7%, industria: 32.6%, shërbime: 45.7% (shtator 2006) Fuqia punëtore: 890,000 (2007);
Niveli i papunësisë: 35% (2007);
Popullsia nën moshën për punë: 30% (2005);
Niveli i inflacionit (çmimi konsumatorë): 2% (2007);
Investime (rritja fikse): 18% e BVP (2007);
Buxheti: të ardhura : $2.381 miliard, shpenzime: $2.456 miliard (2007);
Borxhi publik: 26.1% nga BVP;
Elektriciteti - prodhim: 5.935 miliard kWh (2006), harxhim: 8.929 miliard kWh (2006), eksport: 0 kWh (2003), import: 2.994 miliard kWh (2006);
Nafta - prodhimi: 0 fuçi/ditë (2005), konsumi: 20,000 fuçi/ditë (2005);
Bilanci i tanishëm kontabël: $5 milion (2007). Exporti: $2.844 miliard (2007); Eksporton: ushqim, cigare, hekur, çelik; Eksporton në: Serbi dhe Mal të Zi 23.2%, Gjermani 15.6%, Greqi 15.1%, Itali 9.9%, Bullgari 5.4%, Kroaci 5.2% (2006); Importi: $4.079 miliard (2007); Importon: makineri dhe pajisje, automobilë, kemikale, derivate, produkte ushqimore; Importon nga: Rusia 15.1%, Gjermania 9.8%, Sërbia dhe Mali i Zi 7.5%, Bullgaria 6.7%, Italia 6% (2006).

Demografia

Artikulli kryesor: Demografia e Maqedonisë së Veriut.

Sipas regjistrimit të vitit 2002 në Maqedoninë e Veriut jetojnë:

  • Maqedonët 1,297,981 (65.17%);
  • Shqiptarë 506,083 (25.17%);
  • Turq 77.959 (3,85%);
  • Romë 53.879 (2,66%);
  • Serbë 35.939 (1,78%);
  • Boshnjakë 17.018 (0,84%);
  • Arumunë 9.695 (0,48%);
  • Të tjerë 20.993 (1,04%).

Kultura

Artikulli kryesor: Kultura e Maqedonisë së Veriut.


Telekomunikacioni

Kompanitë telekomunikative janë : Vip.one Telekom MK

Transporti

Mbrojtja

Turizmi

Shih edhe këtë

Lidhje të jashtme

 Commons: Maqedonia e Veriut – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
 Commons: Maqedonia e Veriut – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale


Flag of North Macedonia.svg Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Maqedonisë së Veriut është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë.
  1. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura language1
  2. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura language2
  1. ^ "Census final data" (PDF). stat.gov.mk. 2002. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Gabim referencash: Etiketë <ref> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura stat.gov.mk
  3. ^ "Strategies of symbolic nation-building in West Balkan states: intents and results (completed) - Department of Literature, Area Studies and European Languages". www.hf.uio.no (në anglisht). Marrë më 2018-01-19.
  4. ^ Simovski: Census has ended successfully, 1,832,696 people enumerated, results by end of March 2022. CIVIL.Today; October 1, 2021.
  5. ^ Alice Taylor, North Macedonia’s Census Points to Significant Population Decrease. EXITnews; 2021/10/01/.
  6. ^ Balkan Developments, Census in North Macedonia has been successful. Radio Bulgaria; 10/01/21.
  7. ^ a b c d "Report for Selected Countries and Subjects". IMF. 20 tetor 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income - EU-SILC survey". ec.europa.eu/eurostat. Eurostat. Marrë më 12 gusht 2021. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 dhjetor 2020. fq. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Marrë më 16 dhjetor 2020. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ "Св. Климент Охридски е патрон на македонскиот народ и неговата историја". dnevnik.mk. Arkivuar nga origjinali më 22 korrik 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Maqedonia_e_Veriut&oldid=2407687"