Qyteti pa reklama

Qyteti pa reklama është një roman i shkruar nga Ismail Kadare më 1959 gjatë periudhës kur ishte me studime në Bashkimin Sovjetik. Kadare e filloi romanin në Tiranë dhe e vazhdoi në Moskë duke përdorur kaseta regjistruese.^[1]

Përmbajtja

Thelbi i romanit është karrierizmi.^[1] Protagonisti i romanit është mësuesi i ri Gjon Kurti, i cili dërgohet në qytetin provincial N për të dhënë mësim, përkundër dëshirës së tij për të qëndruar në kryeqytet dhe për të pasur karrierë akademike. Aty njihet me kimistin Mentor Rada dhe poetin Eugjen Peri. Gjonit i duket vetja i dështuar. Thur një plan për tu bërë profesor i Akademisë në Tiranë.^[1]

Fton miqtë e rinj Mentorin dhe Eugjenin që të bashkëpunojnë në falsifikimin e një dokumenti. Plani i tij është që të shkruajë një tekst jofetar në dialektin toskë të cilin e flisnin shumica e anëtarëve të lartë të partisë komuniste dhe ta datojë në vitin 1387. Dokumenti duhej të ishte i pëlqyeshëm për Akademinë e Shkencave dhe të vërtetonte se vetëdija klasore u shfaq te toskët dhe jo te gegët.^[1]

Gjoni merr përsipër shkrimin e kësaj letre, Mentori do përgatiste letrën dhe bojën, kurse poeti Eugjeni do të falsifikonte një fragment të një poezie të humbur të Andon Zako Çajupit e cila do të përforconte mesazhin e letrës se shqiptarët duhet të luftojnë kundër klasave shfrytëzuese.^[1]

Kritikë

Gjatë qëndrimit në Moskë kishte shkruar romanin "Qyteti pa reklama" duke sfiduar qëllimshëm rregullat e realizmit socialist. Për shkak të temës delikate të romanit, që bënte fjalë për studentë të shthurur e amoralë që arrijnë suksesin me anë të falsifikimeve, e që ishte në kundërshtim të plotë me realizmin socialist, romani mbeti pa u botuar.^[2] Qyteti pa reklama është kritikë e fuqishme ndaj socializmit shqiptar.^[3]

Referime

^ ^a ^b ^c ^d ^e Peter Morgan (2011). Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 (në anglisht). Tirana: Shtëpia botuese 55. fq. 54–55. ISBN 9789928106124.
^ Ndue Ukaj (2016-05-27). "Ismail Kadare: Letërsia, identiteti dhe historia". Gazeta Ekspress. Arkivuar nga origjinali më 5 mars 2017. Marrë më 6 maj 2018.
^ Morgan 2011, p. 60-61

[Morgan1-1] Peter Morgan (2011). Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 (në anglisht). Tirana: Shtëpia botuese 55. fq. 54–55. ISBN 9789928106124.

[2] Ndue Ukaj (2016-05-27). "Ismail Kadare: Letërsia, identiteti dhe historia". Gazeta Ekspress. Arkivuar nga origjinali më 5 mars 2017. Marrë më 6 maj 2018.

[3] Morgan 2011, p. 60-61

[1]

[2]

[3]

v t e Veprat e Ismail Kadaresë
Lirika, vjersha dhe poema	Frymëzime djaloshare (1954) • Endërrime (1957) • Princesha Argjiro (1958) • Shekulli im (1961) • Përse mendohen këto male (1964) • Motive me diell (1968) • Koha (1976) • Ca pika shiu ranë mbi qelq (2005) • Kristal (2005) • Pa formë është qielli (2005) • Vepra e plotë poetike (2018) •
Tregime, novela dhe drama	Ditë kafenesh (1962) • Qyteti i Jugut (1967) • Emblema e dikurshme (1977) • Gjakftohtësia (1980) • Koha e shkrimeve (1986) • Tri këngë zie për Kosovën (1998) • Ikja e shtërgut (1999) • Vjedhja e gjumit mbretëror (1999) • Përballë pasqyrës së një gruaje (2001) • Stinë e mërzitshme në Olymp (dramë) • Bisedë për brilantet në pasditen e dhjetorit (2013) • Koha e dashurisë (rrëfim trekohësh) (2015) •
Romane	Gjenerali i ushtrisë së vdekur (1963) • Përbindëshi (1965) • Dasma (1967) • Kështjella (1970) • Kronikë në gur (1971) • Dimri i vetmisë së madhe (1973) • Nëntori i një kryeqyteti (1974) • Breznitë e Hankonatëve (1977) • Muzgu i perëndive të stepës (1978) • Kamarja e turpit (1978) • Ura me tri harqe (1978) • Kush e solli Doruntinën (1980) • Prilli i thyer (1980) • Pallati i ëndrrave (1981) • Dosja H (1981) • Nata me hënë (1985) • Krushqit janë të ngrirë (1986) • Viti i mbrapshtë (1986) • Koncert në fund të dimrit (1988) • Qorrfermani (1991) • Piramida (1992) • Shkaba (1995) • Spiritus (1996) • Lulet e ftohta të marsit (2000) • Qyteti pa reklama (2001) • Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut (2002) • Hija (2003) • Vajza e Agamemnonit (2003) • Pasardhësi (2003) • Çështje të marrëzisë (2005) • Darka e gabuar (2008) • E penguara (2009) • Aksidenti (2010) • Mjegullat e Tiranës (2014) • Kukulla (2015)
Sprova, studime, memuare dhe intervista	Autobiografia e popullit në vargje (1971) • Linja të largëta (1971) • Mbi Eposin e Kreshnikëve (1980) • Eskili, ky humbës i madh (1985) • Ftesë në studio (1990) • Pesha e kryqit (1991) • Nga një dhjetor në tjetrin (1991) •Dialog me Alain Bosquet (1996) • Kushëriri i engjëjve (1997) • Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë (1998) • Ra ky mort e u pamë (1999) • Kohë barbare (2000) • Bisedë përmes hekurash (2000) • Unaza në kthetra (2001) • Poshtërimi në Ballkan (2004) • Dantja i pashmangshëm (2005) • Identiteti evropian i shqiptarëve (2006) • Hamleti, princi i vështirë (2006) • Mosmarrëveshja (2010) • Mbi krimin në Ballkan (2011) • Çlirimi i Serbisë prej Kosovës (2012) • Mëngjeset në Kafe Rostand (2014) • Kur sunduesit grinden (2018) • Kohë për rrëfim (2021)