Koncert në fund të dimrit

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Jump to navigation Jump to search
Koncert në fund të dimrit
Koncert në fund të dimrit.jpg
Botim i vitit 2011 nga Sh.B.Onufri
AutoriIsmail Kadare
ShtetiShqipëri
Gjuhashqip
BotuesiSh.B.Naim Frashëri
Botimi1988
Faqe556

Koncert në fund të dimrit është roman i autorit Ismail Kadare, i njohur fillimisht me titullin Gjakftohtësia.

Sfondi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Romani u fillua më 1978 dhe u mbarua tre vjet më vonë. Dorëshkrimi ishte dhënë për botim kur në fund të vitit 1981 u gjet i vrarë kryeministri i Shqipërisë Mehmet Shehu. Ndërkaq, në roman Kadare kishte treguar se si Mao Ce Duni kishte zhdukur pasardhësin e tij Lin Biao nëpërmjet një aksidenti ajror.[1][2] Kështu, ndonëse në nëntor të atij viti dorëshkrimi kishte marrë çmimin e parë kombëtar, Kadarenë e njoftojnë se botimi i tij ishte ndaluar me urdhër të Komiteti Qendror.[1] Zyrat partiake e shtetërore u shprehën se ishte një vepër antikomuniste, një tallje me sistemin politik dhe kundërvënie e hapur ndaj ideologjisë komuniste. Në një dokument sekret thuhet:[3]

[...]Romani është një satirë dhe një përqeshje me komunizmin, me parimet dhe idetë e tij, është një ironi dhe tallje nga pozitat e një liberali europian. Kjo satirë dhe tallje fshihen nën idenë e goditjes së socializmit kinez dhe majtizmit të tij. Gjer këtu është disi e fshehtë. Por ajo shfaqet haptazi në faqet e romanit përmes ideve dhe frazave të dykuptimta, me të cilat është e mbushur gjithë vepra,[...]ironizohen dokumentet e Partisë dhe veprat e shoku Enver[...] Bashkë me ironinë përzihet edhe zymtësia e gjendjes:Shkarkime, arrestime, burgosje, mbledhje, kritika dhe autokritika.[...] Ironitë dhe sarkazmat ndaj socializmit dhe terminologjisë që ne përdorim si dhe talljet me gjërat e shenjta e mbushin gjithë romanin e I.Kadaresë[...] është e çuditshme se autori gjithmonë kur flet për socializmin, për Partinë, për organizatën bazë dhe mbledhjet e saj shprehet me ironi e përqeshje.[...] Këto përshkrime e bëjnë socializmin si një zymtësi, ku njerëzit dridhen për fatin e tyre dhe për fatin e të afërmve dhe në përgjithësi për të ardhmen. Autori e zhvesh personalitetin e njerëzve në socializëm, e bën pa vlerë.[...] është e qartë ideja e shkatërrimit të njeriut, e frikës, etheve, e pasigurisë që krijon lufta e klasave në socializëm, sipas autorit[...]»

Romani do të mbesë shtatë vjet pa u botuar dhe do të dalë në dritë vetëm në vitin 1988, tre vjet pas vdekjes së Enver Hoxhës.[1]

Vepra[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ky roman merr si temë aleancën e Republikës Popullore të Shqipërisë me Kinën dhe prishjen e saj.[4] Romani u kthehet përmasave epike të Dimrit të madh, me të cilin ka mjaft paralele dhe prej titullit mëton të jetë një vazhdim. Këtu Kadare i jep lexuesit një tablo tjetër të historisë më të re shqiptare, një vështrim grotesk mbi shkëputjen dramatike të Shqipërisë nga Kina postmaoiste më 1978. Autori në fakt e kishte filluar ta shkruante atë në kohën e prishjes së aleancës kino-shqiptare, por e përfundoi vetëm më 1988[5].

-Po armiqtë?-kishte dashur të pyeste Kramsi. - Mos vallë armiqtë i bënin më mirë komunizmit se ithtarët e vet?
Pikërisht - qe përgjigjur Mao Ce Duni. -Komunizmi, më tepër se për çdo gjë ka pasur përherë nevojë për armiq. Dhe do të ketë nevojë përherë. Madje...
Ai kishte nënqeshur një copë herë por nuk kishte vazhduar frazën. Kramsi, megjithatë e kishte kuptuar: madje edhe kur ata mungonin duheshin krijuar.
— Ismail Kadare, Koncert në fund të dimrit, fragment nga kap.8

Varianti epik i Kadaresë për ngjarjet e viteve shtatëdhjetë u jep jetë përsëri disa karaktereve që i kemi njohur në Dimrin e madh: Besnik Struga, Skënder Bermema dhe Marku, të gjithë shtatëmbëdhjetë vjet më të mëdhej dhe më me përvojë. Por romanit nuk i mungon polemika, dhe as tonet antikineze. Njëkohësisht, ai përmban mjaft kritikë për shpersonalizimin e individit në kushtet e socializmit[5].

Burimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ a b c Lua error in Moduli:Citation/CS1 at line 2569: attempt to call global 'set_error' (a nil value).
  2. ^ Lua error in Moduli:Citation/CS1 at line 2569: attempt to call global 'set_error' (a nil value).
  3. ^ Lua error in Moduli:Citation/CS1 at line 2569: attempt to call global 'set_error' (a nil value).
  4. ^ Lua error in Moduli:Citation/CS1 at line 2569: attempt to call global 'set_error' (a nil value).
  5. ^ a b Robert Elsie (1995), Histori e Letërsisë Shqiptare, përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.


Lirika, vjersha dhe poema
Frymëzime djaloshare (1954) • Endërrime • Shekulli im (1961) • Përse mendohen këto male (1964) • Motive me diell (1968) • Koha (1976) • Princesha Argjiro (2003) • Ca pika shiu ranë mbi qelq (2005) • Kristal (2005) • Pa formë është qielli (2005) •
Vepra (Ismail Kadare).jpg
Tregime, novela dhe drama
Romane
Gjenerali i ushtrisë së vdekur (1963) • Përbindëshi (1965) • Dasma (1967) • Kështjella (1970)  • Kronikë në gur (1971) • Dimri i vetmisë së madhe (1973) • Nëntori i një kryeqyteti (1974)  • Breznitë e Hankonatëve (1977) • Muzgu i perëndive të stepës (1978) • Kamarja e turpit (1978) • Ura me tri harqe (1978) • Kush e solli Doruntinën (1980) • Prilli i thyer (1980) • Pallati i ëndrrave (1981) • Dosja H (1981) • Nata me hënë (1985) • Krushqit janë të ngrirë (1986) • Viti i mbrapshtë (1986) • Koncert në fund të dimrit (1988) • Qorrfermani (1991) • Piramida (1992) • Shkaba (1995) • Spiritus (1996) • Lulet e ftohta të marsit (2000) • Qyteti pa reklama (2001) • Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut (2002) • Hija (2003) • Vajza e Agamemnonit (2003) • Pasardhësi (2003) • Çështje të marrëzisë (2005) • Darka e gabuar (2008) • E penguara (2009) • Aksidenti (2010) • Mjegullat e Tiranës (2014)  • Kukulla (2015)
Sprova, ese, studime dhe intervista
Autobiografia e popullit në vargje (1971) • Linja të largëta (1971) • Eskili, ky humbës i madh (1990) • Ftesë në studio (1990) • Dialog me Alain Bosquet (1996) • Kushëriri i engjëjve (1997) • Kombi shqiptar në prag të mijëvjeçarit të tretë (1998) • Ra ky mort e u pamë (2000) • Kohë barbare (Nga Shqipëria në Kosovë) (2000) • Bisedë përmes hekurash (2000) • Unaza në kthetra (2001) • Poshtërimi në Ballkan (2004) • Dantja i pashmangshëm (2005) • Identiteti evropian i shqiptarëve (2006) • Hamleti, princi i vështirë (2006) • Mosmarrëveshja, mbi raportet e Shqipërisë me vetveten (2010) • Mbi krimin në Ballkan. Letërkëmbim i zymtë (2011) • Çlirimi i Serbisë prej Kosovës (2012) • Mëngjeset në Kafe Rostand (2014)  • Kur sunduesit grinden (2018)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Koncert_në_fund_të_dimrit&oldid=2033303"