Wikipedia:Projekti Fjalori/Fizikë
Appearance
(Përcjellë nga Fjalori i termeve në Fizikë)
Ju gjendeni në vitrinën e projektit Fjalori, një projektfaqe ndihmëse kjo në Wikipedia. Për fjalorin teknik shiko faqen e titulluar Fjalorthi, kurse për fjalorin e gjuhës shqipe shiko projektin Wiktionary |
Rifresko memorien e serverit | Për Fizikë shiko më shumë në projektin "Wiktionary" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ky projekt ndihmës për redaktorët në Wikipedia shërben për mbledhjen e fjalëve dhe shprehjeve frazeollogjike nga fusha të ndryshme, të cilat përdoren në fjalorin e përditshëm. Grupi i punës që merret me projektin e gjuhësisë, pasi i pastron ato nga fjalët vulgare bën bartjen e tyre për te fjalori i gjuhës shqipe.. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Si funksionon? Shtypni shkronjën pranë numrave rendorë të seksioneve (titujve) dhe shkruajeni fjalën në fushën që do të hapet. Pasi të keni shtypur Kryej ndryshimet është bërë futja në regjistër. Paraqitja e ndryshimit bëhet automatikisht në disa fleta që përdoren për sortime sipas lëndëve dhe sipas shkronjave. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lexo : | A | B | C | Ç | D | Dh | E | Ë | F | G | Gj | H | I | J | K | L | Ll | M | N | Nj | O | P | Q | R | RR | S | Sh | T | TH | U | V | X | Xh | Y | Z | Zh | / | W | Lart |
- a
- shenjë per ?
- A-shenjë e punë mekanike;
- agregati
- zhargon për gjenerator
- Ajrosja -
- 1...
- Anomalia e ujit -
- 1...
- amperi
- njesi e intensitetit (madhësisë) të rrymës elektrike
- ampermatesi- instrument për matje të intensitetit të rrymës elektrike
- amplituda
- nocion: "largësia më e madhe nga pozita ekuilibruese (drejtpeshimit)"
- anoda
- pllaka pozitive e një elementi elektrolitik
- anti
- 1......
- antimateriashiko antimateria #1
- antimateria
- materia e përbërë nga antigrimcat:elektronet pozitive,etj.
- Apple
- Shkurtes për Ariane Passenger Payload Experiment - Satelit provues i komukimit i Indisë, i rëndë 670 kiligram, i cili më 19 qershor 1981, pas tentimit të 3-të të nisjes së bartëses evropiane "Ariane", dy ditë më pasë u soll në orbiten geostacionare.
- Arabsat
- Arabsat thirret satelit për komunikim arab, i rëndë 680 kg, i cili duhej të nxitohej nga fundi i vitit 1983. Prodhues i Arabsatit është një ekip e industrialistëve amerikano-evropian.
- Atmosfera e Tokës -
- 1...
- Avullimi -
- 1...
- b
- 1...
- B - shkurtesë për induksionin magnetik
- Baza
- Bazat e elektroteknikës - segment i parë i të nxënit të lëndës së elektronikës, i cili përmbanë disa segmente të para të fizikës si b.f. madhësitë fizike dhe njësitë e tyre, vetit fizike të trupave, duke i plotësuar ato me elementet e thjeshta të mekanikë, elektrikës dhe matjeve si teknikë krahsuese e vetive të tyre. (shiko: Madhësitë fizike, Njësitë fizike, Matjet Elektrike, Elementet e Elektrikës, Sistemet Elektrike, Instrumentet Matëse. etj.}
- Bar
- Bar - njësi matëse për shtypjën atmosferike : 1 bar = 100 000 Pa. Nënfishi më i përdorur i barit është milibari, 1 mbar = 0,001bar
- Barometri - instrument për matje të shtypjes atmosferike
- Bymimi
- c
- - simbol per shpejtësi te dritës.
- C
- - shenja (simboli) per kapacitetin elektrik.
- Cikli -
- 1...
- Cikli i Karnos -
- Cilësia
- 1...
- Cilësi e trupit - fjalet me te cilat me saktesisht percaktohen vetite e trupave. Cilesi jane: e kuqe,e verdhe,e bardhe,... per ngjyren; e larte,e ulte,mesatare - per temperaturen,etj.
- çipi
- - element gjysëmpërçuesi
- d
- 1...
- D
- 1...
- Dendësia
- - madhesi fizike : "masa e njesise se vellimit te nje trupi"
- dioda
- 1...
- - element gjysemperquesi.
- fotodioda -
- dita
- 1...
- - njesi e kohes: koha e nje rrotullimi te Tokes rreth boshtit te vet.
- Dukuria
- 1...
- Dukuritë kapilare -
- e
- 1...
- E
- 1...
- Ekuacioni -
- Elasticiteti
- 1...
- - veti e trupave te kethehen ne formen e meparshme pas deformimit te tyre.
- Elektromotori
- 1...
- - makine qe energjine elektrike e shendrron ne energji mekanike (levizjes)
- Energjia -
- f
- 1...
- F
- 1...
- Ferkimi
- 1...
- Forca e fërkimit - forca qe kundershton levizjen e nje trupi mbi tjetrin.
- - pengesat qe shkaktohen nga parrafshësia e siperfaqeve takuese gjate levizjes.
- Forca
- 1...
- - madhësia fizike që shpreh veprimin e nje trupi në një tjetër.
- Forca centripetale -
- Forca e fërkimit - forca qe kundershton levizjen e nje trupi mbi tjetrin.
- Forcat molekulare -
- Impulsi i forcës -
- Foto
- 1...
- fotodioda -
- Fuqia -
- 1...
- g
- 1...
- G
- 1...
- Gabimi
- Gabimet në matje - dukuri që zakonisht paraqitet gjatë matjeve të madhësive elektrike Kategoria:Matjet Elektrike.
- Gabimi sistematik - gabim i shkaktuar përshkakë të mos funksionimit korrekt të sistemit të parapregatitur për kryerjen e matjes.
- Gabimi i rastit - gabim i shkaktuar përshkakë të mos perfeksionimit të sistemit të parapregatitur për kryerjen e matjes.
- Gabimi absolute - zakonish më të kuptohet vlera mbi apo nën vlerenën e saktë të një madhësie.
- Gabimi relativ - është formë e shprehjes së gabimit absolut.
- Gabimi i shkalles së plotë - është forma e shprehjes së gabimeve të përgjithëshme të disa gabimeve gjatë një matje të një madhësie.
- Gazi
- Grami
- 1...
- - nënfish dhe ish-njësi matëse
- - nënfish i kilogramit : 1g = 0,001 kg.
- Gravitacioni
- 1...
- - veti e terheqjes se pergjithshme te trupave (secili me secilin).
- g - shenja per nxitimin e rendimit tokesor.
- Gjërësia
- ...
- - gjatësia më e vogël e një sipërfaqe këndrejte.
- Gjeneratori
- ...
- - transformues i eergjisë; krijues i rrymimit elektrik
- - makina e cila energjinë mekanike e shëndrron në energji elektrike.
- i
- 1...
- I
- 1...
- - shkurtese per "intensitetin e rrymës elektrike"
- Impulsi
- 1...
- Impulsi i forcës -
- Integrali
- 1...
- - shprehje matematikore
- Intensiteti
- 1...
- - shprehje për të treguar një lëvizje ë një madhësie brenda një sgmenti kohorë [y]=[x]/[s], ku x-njësia e madhësis fizike (mund të jetë e ndryshme); [s] koha e shprehur në sekonda dhe y intesiteti i madhësisë së shprehur në njësin x për s-sekond.
- - sinonim i fjales "madhesi" apo "vlerë numerike" e një madhësie vektore.
- k
- 1...
- - shkurtese per shumfishin e SI-së kilo (k).
- K
- 1...
- - simboli per Kelvin (K) - njësia matëse për temperaturën absolute.
- Karno
- Katoda
- 1...
- - elektroda negative.
- Kilo
- Koeficienti -
- Kondensimi -
- 1...
- Konvekcion -
- Konvekcioni është transferimi i energjisë së brendshme brenda ose jashtë një objekti nga lëvizja fizike e një fluidi përreth që transferon energjinë e brendshme së bashku me masën e tij. Edhepse nxehtësia fillimisht transferohet midis objektit dhe fluidit me konvekcion, pjesa më e madhe e përçimit të energjisë vjen nga lëvizja e fluidit.
- Konstanta -
- 1...
- Konstanta e gazeve ideale -
- Lagia -
- 1...
- jolagia
- Lartësia
- 1...
- - eshte gjatesia vertikale e matur nga posht-larte
- Lëvizja -
- 1...
- Lëvizja rrethore -
- Lidhja -
- Ligji -
- 1...
- Ligji i Arkimedit -
- Ligji i Bojl-Mariotit -
- Ligji i dytë i Keplerit -
- Ligji i dytë i mekanikës (Njutonit) -
- Ligji i gravitetit -
- Ligji i parë i Keplerit -
- Ligji i parë i mekanikës (Njutonit) -
- Ligji i Paskalit -
- Ligji i ruajtjes së energjisë -
- Ligji i ruajtjes së energjisë mekanike -
- Ligji i ruajtjes së mom. të sasisë së lëvizjes -
- Ligji i Sharlit -
- Ligji i tretë i mekanikës (Njutonit) -
- m
- 1...
- - shkurtesë për masën e trupit.
- M
- 1...
- Makina -
- 1...
- Makinat ftohëse -
- Materia
- 1...
- - përbërësi i përgjithshëm i natyrës.
- Mega
- ...
- - shumfish i SI-së 1M = 1000000.
- Metri
- ...
- - njësia matëse e gjatësisë në [[SI]. Simboli (m).
- Mikro
- ...
- - nënfish i SI-së 1u = 0,000001; u - shkronja greke mikro.
- Momenti -
- Minuta
- ...
- - shumfish i sekondës, 1min = 60s.
- Muaji
- ...
- - shumfish i ditës.
- n - ...?
- - shkurtesë për një numër ne formula
- N - ...?
- - shkurtesë për një numër natyral; numri i Avogadros;
- - simboli kimik i azotit.
- Nano - ...?
- - nënfish i SI : 1n = 0,000 000 001
- Natyra - ...?
- - hapsira e pakufishme e plotësuar nga materia.
- Ndërrimi - ...?
- Ndrydhja - ...?
- - shih ngjeshja: zvoglimi i vëllimit të trupit me forcë nga jasht.
- Ngjeshja - ...?
- Ngjeshja adiabatike e gazit ideal -
- Notimi
- - qëndrimi i trupit mbi sipërfaqe të lëngut, i zhytur pjesërisht në të.
- Nxehtësia - ...?
- Nxehtësia e kalimeve fazore të ujit
- Nxitimi - ...?
- - ndryshimi i shpejtësisë në njësinë e kohës.
- Nxitimi linear -
- Nxitimi radial -
- p
- ...
- P
- ...
- Paradoksi
- ...
- Paradoksi aerodinamik -
- Parimi
- Pasqyra
- Perioda
- ...
- Pesha
- ...
- Pika
- ...
- pika e avullimit - veti
- pika e ngrirjes - veti
- pika e shkrirjes - veti
- pika materiale - nocion ose kuptim
- Potenciali
- ...
- Potenciali elektrik - Energjia potenciale e +1C ne nje pike te fushes elektrike.
- Procesi
- Puna
- r
- ...
- R
- ...
- Rënja
- Rënia e lire
- - rënia e trupave vetem nen veprimin e gravitetit
- Rezistenca
- - madhesi fizike
- Reistenca elektrike - pengesat qe i behen rrymes nga peçuesi, (madhësi fizike)
- Rezistenca e mjedisit -
- Rrotullimi -
- Rruga
- ...
- - madhesi:
- - gjatësia e udhëtimit (trajektorës) që përshkruan një trup.
- Rrymimi -
- ...
- Rrymimi i nxehtësisë
- Shkalla -
- Shkrirja
- ...
- Shpejtesia -
- ...
- - eshte rruga e kaluar ne njesi te kohes.
- Shpejtesia e drites - shpejtesia me e madhe ne natyre
- Shpejtesia mesatare- eshte shpejtesia e trupit qe bene levizje te ndryshueshme,i cili per nje kohe te caktuar do te kalonte rrugen e dhene me shpejtesi te pandryshuar
- Shtypja -
- ...
- - eshte veprimi i forces pingule ne nje siperfaqe. kohe te caktuar do te kalonte rrugen e dhene me shpejtesi te pandryshuar
- Shtypje aerostatike - quhet shtypja e gazeve e shkaktuar nga pesha e tyre.
- Shtypje atmosferike - eshte shtypja qe e bene ajri ne atmosfere me peshen e tij.
- Shtypje aerodinamike - shtypja qe e bejne gazet kur ndodhen ne levizje.
- Shtypja e gazit të mbyllur - shtypja që bëhet nga goditjet e molekulave të gazit në muret e enës ku gjendet i mbyllur.
- Shtypje hidrostatike- shtypja që bëhet nga pesha e lengjeve.
- Shtypje hidrodinamike- shtypja që bëhet nga lëngjet në lëvizje.
- Shtypja mekanike -
- Ndryshimi i shtypjes -
- Shtyerja -
- - quhet synimi i nje trupi te largoje nga vetja nje trup tjeter.
- t
- ...
- - shenje (simbol)per kohen,temperaturen,...
- T
- ...
- - simboli per tempeaturen absolute.
- - shenje per perioden (kohen e nje lekundjeje).
- Teorema -
- Temperatura -
- ...
- - eshte shkalla e nxehjes se nje trupi.
- T- simboli per tempeaturen absolute.
- Tensioni
- ...
- Tension siperfaqësor - quhet forca molekulare qe terheq kah brendia e mases se lengut - molekulat qe ndodhen ne siperfaqen e tij.
- Termo
- Tranzistori -
- ...
- - element elektronik nga gjysemperquesit.
- Thyerja
- - dukuri
- Thyerja e drites - shmangia e drites nga drejtimi drejtvizor me rastin e kalimit nga nje mjedis optik ne nje tjeter.
- v
- ...
- - shenje (simbol) per shpejtësinë
- V
- ...
- - shenja për vëllimin ;
- - shenja e njesisë së potencialit elektrikë
- Vakumi
- ...
- - nocion: zbrastirë=hapsira pa materje lëndore
- Vati
- ...
- - njesia e fuqisë (W)
- Veprimi
- ...
- Veprimi i trupit - synimi i trupit të afroj ose të largoj trupat tjerë nga vetja (shtyerja dhe terheqja)
- Viti
- ...
- - njësi
- - koha e një rrotullimi të Tokës rreth Diellit
- Volti
- ...
- - njesi e potencialit elektrik
- Voltmatesi - instrument per matjen e tensionit elektrik
- Voltmetri - instrument= shih "voltmatësi"
- Vektori
- Vetia
- ...
- Vetitë e lëngjeve -
- Vetitë e gazeve -
- Viskoziteti
- ...
- Viskoziteti i flluideve -
- Zhvendosja -
- ...
- Zhvendosja këndore -