Emigrimi nga Kosova

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Një emigrim i konsiderueshëm nga Kosova ka ndodhur në faza të ndryshme gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 20-të. Vlerësohet se rreth një e treta e njerëzve të lindur në Kosovë aktualisht jetojnë jashtë Kosovës. Emigrimi ka ndodhur në valë të ndara të motivuara kryesisht nga arsye ekonomike, por edhe si pasojë e Luftës së Kosovës . Diaspora e Kosovës zakonisht përfshihet në diasporën e gjerë shqiptare me shqiptarë nga Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.

Turqia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Shqiptarët e sotëm të Turqisë u krijuan nga tre valë të mëdha emigracioni në kohë të ndryshme. E para ndodhi kur të gjithë ishin pjesë e Perandorisë Osmane në vitin 1910 kur 120,000 shqiptarë nga Vilajeti i Kosovës u dëbuan në atë që do të bëhej Turqia e sotme. E dyta ishte midis viteve 1926 dhe 1938 me marrëveshje të Jugosllavisë dhe Turqisë, këtu rreth 400,000 emigruan në Turqi. E fundit ishte pas Luftës së Dytë Botërore (1953-1966) kur rreth 400,000 u dëbuan në Turqi. [1]

Europa Perëndimore[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Emigrimi gjetkë fillimisht ishte si punëtorë sezonalë (1964 , në Zvicër dhe Gjermani )
  • Një fazë tjetër ndodhi me shpërbërjen e ish-Jugosllavisë [2]
  • Imigrimi ka ndodhur gjatë dhe pas Luftës së Kosovës (1998–1999) [3] [4]
  • Që nga viti 2014, vlerësimet që variojnë nga 40,000 deri në 100,000 njerëz kanë emigruar për arsye ekonomike dhe të tjera. [5]

Duke qenë se popullsia e Kosovës përbëhet kryesisht nga shqiptarët e Kosovës, popullsia emigrante ishte e përbërjes përkatëse, me rreth 90% shqiptarë përveç numrit më të vogël të serbëve të Kosovës, boshnjakëve, romëve, ashkalive dhe egjiptianëve ballkanikë, turq etj [6]

Numri më i madh i emigrantëve kosovarë gjenden në Gjermani .  Zvicër ,  SHBA dhe Skandinavia, duke bërë gati 800,000 kosovarë-shqiptarë që jetojnë jashtë vendit. [3] Ata janë të përfshirë në diasporën shqiptare .

Që nga viti 2008, statusi kushtetues i Kosovës është i diskutueshëm, nga disa shtete njihet si Republika e Kosovës dhe nga të tjera si pjesë e Republikës së Serbisë . Pas krijimit të UNMIK-ut, kosovarët mundën të udhëtonin duke përdorur dokumente të krijuara posaçërisht, ndërsa në vitin 2009 Republika e Kosovës filloi lëshimin e pasaportave. Disa kanë shtetësinë serbe, e cila është e hapur për të gjithë qytetarët e Kosovës. Për këtë arsye nuk ka statistika të besueshme për shifrën e diasporës kosovare.

Gjendja aktuale[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Me 70 për qind të popullsisë nën moshën 35 vjeçare, Kosova ka një nga fryrjet më të theksuara të të rinjve në Evropë. Vazhdon të ketë një trend të rëndësishëm për emigrim, me rreth 50 për qind të të rinjve të Kosovës që deklarojnë se do të emigronin nëse do të mundnin. Tregu i punës i Kosovës nuk është në gjendje të absorbojë këtë numër të lartë. Një dokument kornizë për konferencën e donatorëve të mbajtur më 11 korrik 2008 nga DFID e Qeverisë së Mbretërisë së Bashkuar (DFID, 2008) sugjeron që Kosova mund të bëhet një eksportuese e punës. [7]

Ministria e Diasporës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Më 19 maj 2011, Qeveria e Kosovës mori vendim për themelimin e Ministrisë së Diasporës, me mandat për të krijuar lidhje më të ngushta me bashkatdhetarët, për të përfaqësuar interesat e tyre si dhe për të krijuar mundësi që ata të marrin pjesë drejtpërdrejt në vendimmarrje. përpunon të ardhmen e shtetit. Ministria e Diasporës do të jetë nyja që do të lidhet dhe do të vendosë udhëzime për realizimin e projekteve që do të jenë të dobishme për diasporën dhe Kosovën. Veprimtaria e saj përcaktohet me Rregulloren e Qeverisë. Detyra e Ministrisë së Diasporës:

  • Zhvillon politika dhe legjislacion në fushën e përgjegjësisë së tij
  • Zhvillon dhe zbaton politika dhe projekte në lidhje me diasporën
  • Në bashkëpunim me Ministrinë e Financave dhe në përputhje me kornizën ligjore në fuqi, propozon dhe menaxhon buxhetin e Ministrisë së Diasporës.
  • Ndihmon në promovimin, ruajtjen dhe kultivimin e identitetit kulturor, arsimor dhe gjuhësor të pjesëtarëve të diasporës dhe mbikëqyr zbatimin e tyre
  • Në bashkëpunim me institucionet tjera përkatëse, harton regjistrin e pjesëtarëve të diasporës
  • Harton, zbaton dhe koordinon studime, hulumtime, programe të fushës që i përket diasporës
  • Shërben si ndërmjetës dhe komunikim ndërmjet pjesëtarëve të diasporës dhe institucioneve të Republikës së Kosovës
  • Zbaton programe arsimore për pjesëtarët e diasporës, të hartuara nga Ministria përgjegjëse e Arsimit
  • Zbaton politika në sferën e kulturës për pjesëtarët e diasporës
  • Ofron informacione, koordinon dhe mbështet investimet për pjesëtarët e diasporës në Kosovë;
  • Themelon dhe koordinon qendrat kulturore të Kosovës për diasporën
  • Në koordinim dhe bashkëpunim me qendrat kulturore të Kosovës për diasporë përgatit raporte në Qeveri lidhur me gjendjen e diasporës.
  • Përgatit, koordinon dhe mbikëqyr zbatimin e strategjisë për diasporën
  • Bashkëpunon dhe koordinon aktivitetet me institucionet tjera komunale dhe shtetërore, shoqërinë civile dhe me organizata e shoqata brenda dhe jashtë Kosovës, për përmirësimin e pozitës së diasporës

Investimet e diasporës në Kosovë[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ministria për Diasporën ka mbajtur konferencën me temë “Tërheqja e investimeve të diasporës në Kosovë”, duke njohur rëndësinë e diasporës për ekonominë e Kosovës.

Ministri për Diasporën, z. Ibrahim Makolli, tha se objektivat e Ministrisë janë identifikimi, inkurajimi dhe përkrahja e investimeve nga diaspora.

Zëvendëskryeministrja dhe ministrja e Tregtisë dhe Industrisë (MTI), Mimoza Kusari – Lila, prezantoi planet për tërheqjen e investimeve nga diaspora e Kosovës, që kanë të bëjnë drejtpërdrejt me dy agjencitë që operojnë në kuadër të MTI-së. Në konferencën për media, ajo foli për Agjencinë për Regjistrimin e Bizneseve. Agjencia do të bashkëpunojë me Ministrinë e Diasporës për hapjen e Qendrave të Regjistrimit të Bizneseve në Zvicër, Gjermani, Shtetet e Bashkuara dhe Turqi, për të procesuar regjistrimet e bizneseve jashtë Kosovës që kanë të bëjnë me pronarët e bizneseve kosovare. Në këtë takim morën pjesë shumë përfaqësues ndërkombëtarë.

Qëllimi i konferencave është promovimi i investimeve dhe informimi i diasporës kosovare për objektet për të bërë biznes dhe reformat që janë zbatuar në Kosovë.

Regjistrimi i biznesit në Kosovë tani është shumë më i lehtë dhe më i shpejtë. Procedurat e importit dhe eksportit të mallrave janë reduktuar ndjeshëm, një numër i konsiderueshëm i licencave të ndërtimit janë eliminuar dhe zbatimi i kontratave është përmirësuar shumë përmes ligjeve që rregullojnë procedurat përmbarimore, noterëve dhe kadastrës .

Ndër përparimet tjera, ministrja Kusari – Lila foli edhe për përfundimin e marrëveshjes për mbrojtjen e investimeve. Marrëveshjet janë nënshkruar me 12 vende: Mbretërinë e Bashkuar, Hungarinë, Italinë, Holandën, Kroacinë, Japoninë, Emiratet e Bashkuara Arabe, Kuvajtin, Katarin, Norvegjinë, Francën dhe Malin e Zi. Së fundi, ndikimi pozitiv i përmirësimit të marrëdhënieve me Bashkimin Evropian në nxitjen dhe rritjen e investimeve.

Remitencat e Kosovës për vitin 2010 ishin 511.6 milionë euro. 30% e investimeve të huaja direkte kanë ardhur nga diaspora. [8]

Investimet direkte[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Rreth 25% e bizneseve të anketuara janë krijuar me mbështetje të pjesshme ose të plotë nga diaspora, përmes:

  • Para të gatshme (42.9%)
  • Investimet e përbashkëta (11.5%)
  • Mbështetje në formën e automjeteve, pajisjeve, lëndëve të para etj. (6.5%)
  • Lidhjet me kompanitë jashtë vendit (0.7%)
  • Njohuri dhe edukim (3 përqind)
  • Aftësitë profesionale (4.6%)
  • 9 % nuk specifikoi llojin e mbështetjes së marrë
  • 21.8 % dha përgjigje të shumta

Vetëm 2% e bizneseve u mbështetën nga Agjencitë Ndërkombëtare të Zhvillimit. Pothuajse asnjë nuk u mbështet nga Qeveria Kombëtare. [7]

Kontributi i zhvillimit social-ekonomik[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sipas statistikave zyrtare, Kosova përfiton nga 450 - 500.000.000 milionë euro të hyra vjetore si rezultat i diasporës. Rreth 30 për qind e familjeve në Kosovë kanë qasje në remitencat ndërkombëtare – në formë të parave apo mallrave. 49% e donatorëve jetojnë në Gjermani, 24% në Zvicër. Remitancat përbënin 17.5 për qind të PBB-së së vendit në vitin 2000 (275 milionë euro). [9]

Agjencia e Diasporës[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Agjencia Kosovare e Diasporës (AKD) është themeluar për të mbështetur migrantët, dhe është organi qeveritar përgjegjës për anëtarët e diasporës, me autoritet dhe përgjegjësi të përcaktuara me ligj. Agjencia Kosovare e Diasporës është themeluar si Agjenci Ekzekutive, pjesë e zyrës së Kryeministrit.

Ajo ka përgjegjësitë e mëposhtme:

  • Të zbatohet dispozita e këtij ligji dhe ligjeve të tjera nënligjore të miratuara
  • Të hartojë dhe propozojë politika për promovimin e vlerave të diasporës dhe të mbikëqyrë zbatimin e tyre
  • Të koordinojë zbatimin e marrëveshjeve me Qendrën Kulturore të Kosovës për diasporën
  • Të koordinojë punën në përgatitjen e Planit Strategjik të diasporës dhe të monitorojë zbatimin e tij
  • Të bashkëpunojë me institucionet e nivelit shtetëror dhe komunal dhe me shoqërinë civile për të përmirësuar pozitën e diasporës së Republikës së Kosovës
  • Për të përmirësuar pozitën e diasporës do të bashkëpunojë me institucionet tjera të shteteve tjera me miratimin e Qeverisë së Republikës së Kosovës.
  • Të punojë dhe të ndihmojë në ngritjen e vetëdijes së përgjithshme të diasporës së Republikës së Kosovës
  • Të ndihmojë në promovimin e identitetit kulturor, gjuhësor dhe arsimor të Republikës së Kosovës në shtetet e ndryshme ku jeton diaspora
  • Të koordinojë dhe bashkëpunojë me Qendrën Kulturore të Kosovës për Diasporën në përgatitjen e raporteve për Qeverinë për gjendjen e diasporës.
  • Të raportojë çdo vit në Qeveri për punën e Agjencisë [10]

Studimet[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Përtej remitancave: Diplomacia Publike dhe diaspora e Kosovës

Bazuar në artikullin 'Përtej remitancave: diplomacia publike dhe diaspora e Kosovës', [11] diaspora kosovare shihet si burim për diplomacinë publike të vendit sepse konsiderohet se roli i diasporës së Kosovës është ofruesi kryesor i remitancave dhe investimeve në Kosovë. . Kjo është themeluar nga SDC në Forumin për Iniciativa Demokratike, Prishtinë

Forumi për Iniciativat Demokratike ka gjetur gjithashtu: Raport i bazuar në rezultatet e një sondazhi që zgjati një vit në bashkëpunim me Universitetin e Neuchâtel, Zvicër, dhe i porositur nga agjencia zvicerane për zhvillim dhe bashkëpunim (SDC). Është konstatuar se rreth një e treta e familjeve kosovare po marrin dërgesa ndërkombëtare, të cilat kryesisht përdoren për konsum dhe mallra luksi. Fondi i diasporës për fillimin e bizneseve është dymbëdhjetëfish më i lartë se ai i marrë nga agjencitë ndërkombëtare të zhvillimit. Megjithatë, krahasuar me diasporën, pritjet për investime mbeten të ulëta, kjo për shkak të fokusit në integrim dhe jo në mbështetjen financiare të Kosovës.

Preferencat për emigrim të kosovarëve pas Gjermanisë [12]

Bazuar në 'Kosova - fitimi i pavarësisë së saj, por humbja e popullit të saj? Dëshmitë e fundit mbi synimet e emigrimit, [12] arsyet e emigrimit që kontribuojnë në formimin e diasporës, ndryshojnë ose lidhen me nevojat e popullsisë, pra cilësia e arsimimit, niveli i kushteve për punë, papunësia theksojnë dëshirën për të migruar. Por duhet të jemi të vetëdijshëm se kosovarët jashtë e konsiderojnë fuqinë punëtore me arsim të ulët, kështu që punët që bëhen prej tyre janë ndërtimi i objekteve, shërbimi publik etj.

Sa i përket anketës, preferenca e parë për personat e nacionalitetit kosovar për emigracion është Gjermania, në listë janë Zvicra dhe SHBA (të dyja 34%), Britania e Madhe (29%), Franca (18.2%), Italia (16.4%) dhe Suedia. (15.2%). Vendet e preferuara për serbët e Kosovës: Serbia (29.7%) dhe Zvicra (21.6%), SHBA, Norvegjia, Greqia, Italia, Luksemburgu, Sllovenia dhe Mali i Zi me një rezultat ndërmjet 4 dhe 6%. Për të dyja popullatat, Zvicra është një destinacion tërheqës, duke reflektuar rrjetet e mëparshme të refugjatëve. (ESI) (2006). Gjermania është gjithashtu destinacioni më i rëndësishëm në mesin e shqiptarëve të Kosovës. Arsyet kryesore të emigrimit 52.5% e të anketuarve theksojnë papunësinë në Kosovë, 25.7% një shans për të rritur të ardhurat dhe 9.7% mundësi më të mira për karrierë dhe rritje.

Në të njëjtën kohë, raporti pasqyron gjendjen e brishtë të ekonomisë, në veçanti normën e papunësisë, e cila vlerësohet në rreth 40%.

Votimi[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës mbahen të lira, të përgjithshme, të barabarta, të drejtpërdrejta dhe të fshehta, në përputhje me Ligjin për Zgjedhjet e Përgjithshme në Kosovë dhe rregulloren e KQZ-së. Votuesit janë të barabartë në ushtrimin e të drejtës së tyre të votës. Çdo qytetar i Kosovës ka të drejtë të votojë dhe të zgjidhet pa kurrfarë diskriminimi në bazë të racës, bashkësisë etnike, ngjyrës, gjinisë, gjuhës, fesë apo opinionit politik, arsimimit, përkatësisë sociale apo ndonjë kriteri tjetër.

Ligji për Zgjedhjet e Përgjithshme në Kosovë ndër të tjera rregullon:

  • Njohja dhe mbrojtja e të drejtës së votës dhe kritereve për të drejtën e votës
  • Mirëmbajtja e listës së zgjedhësve
  • Procedurat e votimit, numërimit dhe shpalljes së rezultateve

Çdo person ka të drejtë të votojë në zgjedhje, në përputhje me këtë ligj, nëse ka mbushur moshën 18 vjeç në ditën e zgjedhjeve dhe plotëson një nga kriteret e mëposhtme:

  • Është i regjistruar si shtetas i Kosovës në Regjistrin Qendror Civil;
  • Jeton jashtë Kosovës ose është larguar nga Kosova para datës 1 janar 1998, me kusht që të plotësojë kriteret sipas legjislacionit në fuqi për të qenë shtetas i Kosovës;
  • Ka fituar statusin e refugjatit, të përcaktuar në Konventën për Statusin e Refugjatëve të 28 korrikut 1951 dhe protokollin e saj të datës 16 dhjetor 1966, pas 1 janarit 1995 dhe ka të drejtë të regjistrohet në Regjistrin Qendror Civil si banor i Kosovës.

Liria dhe fshehtësia e votës është e garantuar. Askush nuk ka të drejtë të pengojë asnjë qytetar që të votojë, të detyrojë të votojë, të mbajë përgjegjësi për votën ose të kërkojë, kundër dëshirës së tij/saj të zbulojë votën e tij/saj ose arsyet për të mos votuar. [13]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Gjonça, Arjan (2001-01-01). Communism, Health and Lifestyle: The Paradox of Mortality Transition in Albania, 1950-1990 (në anglisht). Greenwood Publishing Group. ISBN 9780313315862.
  2. ^ Judah (2009). The Serbs. Yale University Press. ISBN 978-0-300-15826-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b "Kosovo diaspora". Diaspora-ks.org. Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2014. Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ "Kosovo Genocide: Massacres". Web Genocide Documentation Centre. University of the West of England. Arkivuar nga origjinali më 1 qershor 2013. Marrë më 10 shkurt 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Poverty spurs mass migration from Kosovo". EurActiv.com. 16 shkurt 2015. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ "Kosovo diaspora". Kosovodiaspora.org. Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ a b "Die Hochschule für die Praxis" (PDF). Hochschule-Luzern. Marrë më 11 janar 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "Attracting Diaspora investment in Kosovo". Mti-ks.org. Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "Development contribution". Diaspora-ks.org. Arkivuar nga origjinali më 12 janar 2014. Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ "Ministry of Diaspora". Mfa-ks.net. Marrë më 24 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Xharra, Waehlisch (16 korrik 2012). "Beyond Remittances: Public Diplomacy and Kosovo's diaspora". SSRN 2108317. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ a b Ivļevs, King (shtator 2009). "Kosovo - winning its independence but losing its people?" (PDF). Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për |journal= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "Voting". Diaspora-ks.org. Arkivuar nga origjinali më 20 shkurt 2014. Marrë më 23 shkurt 2013. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Emigrimi_nga_Kosova&oldid=2549916"