Jump to content

Vaksina për COVID-19

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Një vaksinë për COVID-19 është një vaksinë kundër sëmundjes koronavirus 2019 (COVID-19).


Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) Konfiromoi se vaksina ka rezultuar me sukses 90% e sigurt. Pritet të hidhet në treg në fund të vitit 2020, mbi 50 milion doza ësht fillimi i hedhjes në treg të vaksines! Ndersa vitin 2021 pritet të ketë 3 miliard vaksina të tjera deri ne fund të vitit 2021, konfirmojnë 2 kompanite Gjermane dhe Amerikane.

Përpjekjet e mëparshme për krijimin e vaksinës kundër koronavirusit

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vaksinat janë prodhuar për t'u perdorur kundër disa sëmundjeve të shkaktuara nga koronavirusi për t'u provuar tek kafshët, duke përfshirë virusin infeksion të bronkitit tek zogjtë, koronavirusin e qenit dhe koronavirusin e maces.[1]

Përpjekjet e mëparshme për të zhvilluar vaksina për viruset në familjen Coronaviridae që prekin njerëzit kanë pasur si synim koronavirusin e rëndë të sindromës respiratore akute (SARS) dhe sindromën e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS). Vaksinat kundër SARS[2] dhe MERS[3] janë testuar në qenie jonjerëzore. Që nga viti 2020, nuk ka asnjë kurë apo vaksinë mbrojtëse për SARS që është provuar të jetë e sigurt dhe efektive pë njerëzit.[4][5] Sipas punimeve hulumtuese të botuara më 2005 dhe 2006, identifikimi dhe zhvillimi i vaksinave dhe ilaçeve të reja për të trajtuar SARS është një përparësi për qeveritë dhe agjencitë e shëndetit publik në të gjithë botën.[6][7][8]

Përpjekjet e vitit 2020

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

SARS-CoV-2 u identifikua në fund të vitit 2019 si fillesa e asaj që më vonë do të quhej COVID-19. Në vitin 2020 shpërtheu masivisht dhe u përhap në të gjithë botën, duke çuar në investime të konsiderueshme dhe kërkime për të zhvilluar një vaksinë.

Shumë organizata janë duke përdorur gjenome të publikuara për të krijuar vaksina të mundshme kundër SARS-CoV-2.[9] [10]

Organet që punojnë për të zhvilluar vaksinat përfshijnë Qendrën Kineze për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve,[11][12] Universitetin e Hong Kongut,[13] Spitalin Shanghai East, dhe universitete të tjera, siç është Universiteti i Uashingtonit në Shën Louis.[14] Tri projekte vaksinash po mbështeten nga Koalicioni për Inovacione të Përgatitjes Epidemike (CEPI), përfshirë projektet nga kompanitë e bioteknologjisë Moderna,[15] Inovio Pharmaceuticals, dhe Universiteti i Queensland.[16] Instituti Kombëtar i Shëndetit i Shteteve të Bashkuara (NIH) po bashkëpunon me Moderna për të krijuar një vaksinë ARN që përputhet me një nxitje të sipërfaqes së koronavirusit dhe synon të fillojë të provohet tek njerezit deri në maj të vitit 2020. Inovio Pharmaceuticals po zhvillon një vaksinim të bazuar në ADN në bashkëpunim me një firmë kineze, duke planifikuar prova klinike njerëzore në verën e Hemisferës Veriore të vitit 2020.[17]

Në Australi, Universiteti i Queensland po heton potencialin e një vaksine mpiksëse molekulare që do të modifikonte gjenetikisht proteinat virale në mënyrë që të nxisë një reagim imunitar. Në Qendrën Kombëtare të Vaksinave në Kanada(VIDO-InterVac), Universiteti i Saskatchewan, mori fonde federale për të punuar në një vaksinë, duke synuar të fillojë testimin tek kafshet në mars 2020 dhe testimin tek njerezit më 2021.[18][19]

Në janar të vitit 2020, Kompanitë farmaceutike Janssen filluan punën për zhvillimin e një vaksine, duke përdorur të njëjtat teknologji si për vaksinën eksperimentale të Ebolës.[20] Në muajin vijues, Autoriteti i Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor i Departamentit Amerikan të Shëndetit dhe Shërbimeve Njerëzore (BARDA) njoftoi se do të bashkëpunonte me Janssen dhe, më vonë, me Sanofi Pasteur për të zhvilluar një vaksinë. Sanofi ka punuar më parë në një vaksinë për SARS, dhe ajo deklaroi se pritet të ketë një vaksine kandidate brenda gjashtë muajsh që mund të jetë e gatshme për tu provuar tek njerëzit brenda një viti deri në 18 muaj.[21] Janssen është duke koduar një vaksinën qe merret me anë të gojës së bashku me kompaninë e saj partnere bioteknologjike., Vaxart.[22]

Ndërmarrja bullgare e bioteknologjisë Micar21 ka zhvilluar një vaksinë të përgjithshme per koronavirusin në katër vitet e fundit dhe njoftoi se do të fillojë gjykimet klinike të një vaksine SARS-CoV-2 bazuar në këtë studim në mesin e vitit 2020.[23]

Më 26 shkurt 2020, një zyrtar shëndetësor amerikan nga Instituti Kombëtar i Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive (NIAID) tha se do të duhet "të paktën një vit deri në një vit e gjysmë më të mirë" për të zhvilluar një vaksinë për koronavirusin.[24]

Më 27 shkurt, Folding @ home, një projekt i shperndare ne menyre informatike që përdor burime kompjuterike vullnetare për hulumtime të sëmundjes, njoftoi se po avanconte zhvillimin e vaksinave duke përdorur imitime kompjuterike për të modeluar strukturën e proteinës spike të SARS-CoV-2.[25][26]

Në fillim të marsit 2020, mediet raportuan se testimi fillestar i fazës 1 i një vaksine SARS-CoV-2 nga ndërmarrja e bioteknologjisë Moderna pritet të fillojë së shpejti.[27][28]

Emergjent Biosolutions u bashkua me Novavax Inc. në zhvillimin dhe prodhimin e një vaksine. Emergjenti do të prodhojë vaksinën në një nga objektet e saj në Maryland bazuar në teknologjinë e zhvilluar nga Novavax. Partnerët planifikojnë testimin paraklinik dhe një provë klinike të fazës 1 deri në korrik të vitit 2020.[29] Emergent bëri kërkesë për Autoritetin e Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor të qeverisë federale ( BARDA ) që të zgjidhej për projektin.[30] Emergjent po zhvillon gjithashtu një trajtim i cili do të burohej në plazmën e gjakut të atyre që janë rikuperuar nga COVID-19.[31]

Më 12 mars 2020, zyrtari i Ministrisë së Shëndetësisë në Indi nga Instituti Kombëtar i Virologjisë, Pune tha që ata kanë izoluar me sukses 11 shtame të koronavirusit, dhe se edhe në një rrugë të shpejtë do të duheshin të paktën rreth një e gjysmë deri në dy vjet për zhvillimin e një vaksine.[32]

Më 14 Mars 2020, The Guardian raportoi që Presidenti amerikan Donald Trump ofroi kompanisë farmaceutike gjermane CureVac "" shuma të mëdha parash "për posedim të plotë të një vaksine për Covid-19", por qeveria gjermane e ka kundershtuar kete perpjekje.[33]

Thashethemet dhe keqinformimet

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Postimet në mediat sociale kanë promovuar një teori konspirative duke pretenduar se virusi që fshihet pas COVID-19 ishte i njohur dhe se një vaksinë ishte tashmë e disponueshme, ndërsa në fakt nuk ka asnjë. Patentat e cituara nga postimet e ndryshme të mediave sociale referojnë patentat ekzistuese për sekuencat gjenetike dhe vaksinat për llojet e tjera të koronavirusit, siç është koronavirusi SARS.[34][35] Deri tani nuk eshte gjetur asnje chip i vendosur brenda vaksinave ose ne trup pas berjes se saj. Por gjithsesi pranohet se ne permbajtje te saj ka alumin.

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ Cavanagh, Dave (2003). "Severe acute respiratory syndrome vaccine development: Experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus". Avian Pathology (në anglisht). 32 (6): 567–582. doi:10.1080/03079450310001621198. PMID 14676007.
  2. ^ Gao, Wentao; Tamin, Azaibi; Soloff, Adam; d'Aiuto, Leonardo; Nwanegbo, Edward; Robbins, Paul D.; Bellini, William J.; Barratt-Boyes, Simon; Gambotto, Andrea (2003). "Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys". The Lancet (në anglisht). 362 (9399): 1895–1896. doi:10.1016/S0140-6736(03)14962-8. PMID 14667748.
  3. ^ Kim, Eun; Okada, Kaori; Kenniston, Tom; Raj, V. Stalin; Alhajri, Mohd M.; Farag, Elmoubasher A.B.A.; Alhajri, Farhoud; Osterhaus, Albert D.M.E.; Haagmans, Bart L. (2014). "Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/C mice". Vaccine (në anglisht). 32 (45): 5975–5982. doi:10.1016/j.vaccine.2014.08.058. PMID 25192975.
  4. ^ Jiang, Shibo; Lu, Lu; Du, Lanying (2013). "Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed". Future Virology (në anglisht). 8 (1): 1–2. doi:10.2217/fvl.12.126.
  5. ^ "SARS (severe acute respiratory syndrome)" (në anglisht). National Health Service. 5 mars 2020. Arkivuar nga origjinali më 9 mars 2020. Marrë më 31 janar 2020.
  6. ^ Greenough, Thomas C.; Babcock, Gregory J.; Roberts, Anjeanette; Hernandez, Hector J.; etj. (15 shkurt 2005). "Development and Characterization of a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody That Provides Effective Immunoprophylaxis in Mice". The Journal of Infectious Diseases (në anglisht). 191 (4): 507–14. doi:10.1086/427242. PMID 15655773.
  7. ^ Tripp, Ralph A.; Haynes, Lia M.; Moore, Deborah; Anderson, Barbara; etj. (shtator 2005). "Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): Identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins". Journal of Virological Methods (në anglisht). 128 (1–2): 21–8. doi:10.1016/j.jviromet.2005.03.021. PMID 15885812.
  8. ^ Roberts, Anjeanette; Thomas, William D.; Guarner, Jeannette; Lamirande, Elaine W.; etj. (mars 2006). "Therapy with a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody Reduces Disease Severity and Viral Burden in Golden Syrian Hamsters". The Journal of Infectious Diseases (në anglisht). 193 (5): 685–92. doi:10.1086/500143. PMID 16453264.
  9. ^ Steenhuysen, Julie; Kelland, Kate (24 janar 2020). "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine" (në anglisht). Reuters. Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.
  10. ^ Lee, Jaimy (7 mars 2020). "These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand". MarketWatch (në anglisht). Marrë më 7 mars 2020.
  11. ^ "China CDC developing novel coronavirus vaccine" (në anglisht). Xinhua News Agency. 26 janar 2020. Arkivuar nga origjinali më 26 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.
  12. ^ Jeong-ho, Lee; Zheng, William; Zhou, Laura (26 janar 2020). "Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps". South China Morning Post (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 26 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.
  13. ^ Cheung, Elizabeth (28 janar 2020). "Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals". South China Morning Post (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.
  14. ^ Chen, Eli (5 mars 2020). "Wash U Scientists Are Developing A Coronavirus Vaccine" (në anglisht). St. Louis Public Radio. Arkivuar nga origjinali më 7 mars 2020. Marrë më 6 mars 2020.
  15. ^ Ziady, Hanna (26 shkurt 2020). "Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests" (në anglisht). CNN. Arkivuar nga origjinali më 28 shkurt 2020. Marrë më 2 mars 2020.
  16. ^ Devlin, Hannah (24 janar 2020). "Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine". The Guardian (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.
  17. ^ Mazumdar, Tulip (30 janar 2020). "Coronavirus: Scientists race to develop a vaccine" (në anglisht). BBC News. Arkivuar nga origjinali më 30 janar 2020. Marrë më 3 shkurt 2020.
  18. ^ "Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine" (në anglisht). CBC News. The Canadian Press. 24 janar 2020. Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.
  19. ^ Vescera, Zak (6 mars 2020). "U of S team gets federal dollars to develop COVID-19 vaccine". Saskatoon StarPhoenix (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 mars 2020. Marrë më 7 mars 2020.
  20. ^ Mishra, Manas (29 janar 2020). Orr, Bernard (red.). "Johnson & Johnson working on vaccine for deadly coronavirus" (në anglisht). Reuters. Arkivuar nga origjinali më 29 janar 2020. Marrë më 19 shkurt 2020.
  21. ^ Branswell, Helen (18 shkurt 2020). "Sanofi announces it will work with HHS to develop coronavirus vaccine". STAT (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 19 shkurt 2020. Marrë më 19 shkurt 2020.
  22. ^ "Vaxart (VXRT) - A long shot or perfect shot?" (në anglisht). NASDAQ, RTTNews.com. 25 shkurt 2020. Marrë më 1 mars 2020.
  23. ^ "Костадин Петков, София Тех Парк: Работим с иновативни фирми, които са разработили молекула за лечение на коронавирус" (në bullgarisht). Focus. 10 mars 2020. Marrë më 10 mars 2020.
  24. ^ Deese, Kaelan (26 shkurt 2020). "Health official says coronavirus vaccine will take 'at least a year to a year and a half' to develop". The Hill (në anglisht). Marrë më 26 shkurt 2020.
  25. ^ Broekhuijsen, Niels (3 mars 2020). "Help Cure Coronavirus with Your PC's Leftover Processing Power". Tom's Hardware (në anglisht). Marrë më 12 mars 2020.
  26. ^ Bowman, Greg (27 shkurt 2020). "Folding@home takes up the fight against COVID-19 / 2019-nCoV". Folding@home (në anglisht). Marrë më 12 mars 2020.
  27. ^ Staff (3 mars 2020). "Moderna Press Release - 3 March 2020". Moderna (në anglisht). Marrë më 11 mars 2020.
  28. ^ Prvulovic, Mark (11 mars 2020). "Will Moderna Make a Fortune Off Its Coronavirus Vaccine? - There's a lot of excitement surrounding this vaccine, but is there any money to be made from it?". The Motley Fool (në anglisht). Marrë më 11 mars 2020.
  29. ^ Gilgore, Sarah (10 mars 2020). "Novavax's coronavirus vaccine program is getting some help from Emergent BioSolutions,". Washington Business Journal (në anglisht). Charlotte NC: American City Business Journals.
  30. ^ Butler, Cody (9 mars 2020). "Lansing company looking to help develop coronavirus vaccine,". WILX Television (në anglisht). Lansing MI: Gray Televiision.
  31. ^ Hopkins, Jared S. (13 mars 2020). "As Virus Spreads, Drugmakers Are On the Case". Wall Street Journal (në anglisht). New York NY: Dow Jones and Co.
  32. ^ "Will take one-and-a-half to two years for India to develop vaccine for COVID-19: Health Ministry". Economic Times (në anglisht). Marrë më 12 mars 2020.
  33. ^ Oltermann, Philip (15 mars 2020). "Trump 'offers large sums' for exclusive access to coronavirus vaccine" (në anglisht). The Guardian.
  34. ^ Kertscher, Tom (23 janar 2020). "No, there is no vaccine for the Wuhan coronavirus". PolitiFact (në anglisht). Poynter Institute. Arkivuar nga origjinali më 7 shkurt 2020. Marrë më 7 shkurt 2020.
  35. ^ McDonald, Jessica (24 janar 2020). "Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory". FactCheck.org (në anglisht). Annenberg Public Policy Center. Arkivuar nga origjinali më 6 shkurt 2020. Marrë më 8 shkurt 2020.

Lidhje të jashtme

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Vaksina_për_COVID-19&oldid=2445625"