Parashqevi Simaku
Parashqevi Simaku | |
|---|---|
| Lindi | 1 shtator 1966 (58 vjeçe) |
| Profesioni |
|
| Vite aktiviteti | 1982–2006 |
| Fëmijë | 1 |
| Karriera muzikore | |
| Zhanret | |
| Instrumentet | Vokali |
| Nënshkrimi | |
.svg) | |
Parashqevi Simaku (lindur më 1 shtator 1966, në Kavajë) është një këngëtare shqiptare e njohur për veprimtarinë e saj artistike gjatë viteve 1980 dhe për ndikimin e saj të thellë në kulturën muzikore shqiptare. Ajo shënoi kulmin e karrierës në skenën kombëtare me zërin e saj të veçantë dhe performancat që mbeten të paharrueshme edhe sot. Në vitet e fundit të regjimit komunist, Simaku u shndërrua në një simbol shprese dhe lirie, duke u vlerësuar si një nga artistet më të rëndësishme të periudhës së saj.
Simaku ka konkurruar në Festivalin e Këngës në RTSH për gati një dekadë rresht, duke zënë vendin e parë të edicionit të 24-të dhe edicionit të 27-të.[nevojitet citimi]
Karriera
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Parashqevi Simaku arriti majat e suksesit në vitet 1980 duke fituar zemrat e publikut shqiptar me zërin dhe interpretimet e saj unike. Ajo mori pjesë disa herë në Festivalin e Këngës në RTSH, ku fitoi çmimin e parë në vitin 1985 me këngën “Në moshën e rinisë” dhe në vitin 1988 me këngën “E duam lumturinë”. Simaku mori pjesë në Festivalin e RTSH në vitet 1982, 1983, 1985, 1986, 1987, 1988 dhe 1990, duke sjellë këngë që mbeten të njohura edhe sot.[nevojitet citimi]
Parashqevia këndoi gjithashtu në shumë festivale edhe Koncerte të Pranverës. Në 1985 (Festivali i 24-të i Këngës në RTSH) ajo zuri vendin e parë me këngën "Në moshën e rinisë", gjithashtu më 1988 fitoi çmimin e parë të Festivali i 27-të i Këngës në RTSH me këngën "E duam lumturinë", kompozuar nga Pirro Çako. Hera e fundit kur ajo performoi në Shqipëri ka qenë viti 1996, në Festivali i 35-të i Këngës në RTSH ku ajo ishte e ftuar speciale.[1][2] Pas vitit 1991 ajo u largua nga Shqipëria dhe u shpërngul në SHBA, duke u marrë edhe atje me muzikë e duke nxjerrë një album të ri.
Simaku bashkëpunoi profesionalisht ne SHBA me ish-bashkëshortin e saj, Robert Nolfe, një muzikant dhe producent hebre amerikan që kishte lidhje me Sony Music. Në vitin 2006, ajo nënshkroi një kontratë me Sony dhe BMG për albumin e saj në gjuhën shqipe, të titulluar Echoes from Iliria (Jehonë nga Iliria), të cilin e bashkëprodhoi me Nolfe.[3][4] Albumi përmban një përzierje të muzikës tradicionale shqiptare me ndikime muzikore bashkëkohore.
Ndikimi kulturor dhe trashëgimia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Në mars të vitit 1989, Parashqevi Simaku u shndërrua në një simbol i papritur i rezistencës gjatë një ngjarjeje spontane në Qytet Studenti në Tiranë, ku ajo banonte asokohe. Studentë të Institutit të Lartë të Arteve filluan të këndonin këngë dashurie pas transmetimit të emisionit televiziv Muzika për të gjithë. Ky akt u përshkallëzua shpejt teksa më shumë studentë iu bashkuan, duke thirrur parulla si “Artet janë bota” dhe “Poshtë fashizmi,” së bashku me thirrjet “Viva Parashqevi, Viva.” Disa studentë dogjën letra dhe valëvitën drita nga ballkonet, duke krijuar një moment të rrallë sfide ndaj regjimit komunist shtypës.[5]
Ngjarja u dokumentua në një raport (Fondi Arkivor i AIDSSH-së, Dosja nr. 256, 1989), i deklasifikuar më 7 maj 2020 nga Ish-Sigurimi i Shtetit, i cili e përshkroi atë si një akt të pahijshëm nga rinia, që sfidonte ambientin arsimor dhe kulturor të kontrolluar ashpër. Megjithëse autoritetet e etiketuan si një ngjarje “naive,” ngjarja tregoi fuqinë e artit dhe ndikimin e Parashqevisë si një figurë kulturore.[6]
Prania artistike dhe figura publike e Simakut rezonuan thellë me rininë shqiptare, duke u bërë një burim shprese dhe lirie gjatë një kohe frike dhe censurimi. Thirrjet në nder të saj reflektonin jo vetëm admirimin për punën e saj, por edhe një dëshirë më të gjerë për ndryshim dhe çlirim. Në një kohë transformimesh të mëdha politike në Shqipëri dhe Evropën Lindore, Parashqevi, me zërin dhe personalitetin e saj të veçantë, u bë një frymëzim i qëndrueshëm për rininë. Përmes artit dhe figurës së saj publike, ajo mishëroi aspiratat për liri dhe drejtësi, duke siguruar vendin e saj si një simbol i rezistencës dhe krenarisë kulturore në Shqipëri.[nevojitet citimi]
Jeta personale
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Pas viteve të suksesit, Simaku u përball me sfida personale dhe u tërhoq nga skena muzikore. Megjithatë, puna dhe ndikimi i saj artistik mbeten të gjalla në kujtesën e publikut shqiptar, ndërsa albumet e saj vazhdojnë të dëgjohen dhe vlerësohen.
Pas divorcit me Parashqevinë, Nolfe mori kujdestarinë e djalit të tyre nëpërmjet proceseve gjyqësore. Në vitet pasuese, Simaku u përball me sfida personale dhe në dhjetor të vitit 2024 u zbulua në menyrë rastesore duke jetuar në kushte të vështira. Një video nga WABC 7 News e tregonte atë duke mbledhur pako ndihme në rrugët e Nju Jorkut, ku emri i saj ishte shkruar gabimisht si “Simaku Nohfe” në vend të “Simaku Nolfe”.[7] Materiali u përhap në internet, duke shkaktuar tronditje mes ndjekësve të saj, të cilët nisën të kërkonin e të vërtetonin identitetin dhe historinë e saj, të habitur nga kushtet në të cilat ndodhej një yll i njohur i muzikës shqiptare.
Në SHBA, Simaku është e njohur gjithashtu për preferencën për variante të tjera të emrit të saj, si për shembull “Via Simaku,” “Paravia” ose thjesht “Simaku,” në vend të emrit të saj të plotë, Parashqevi.[nevojitet citimi]
Diskografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Gëzimi i shtëpisë së re (1983)
- Në moshën e rinisë (1985)
- Një mëngjes (1986)
- Kur lulëzon bliri (1986)
- Me sytë e tu (1987)
- Çdo mëngjes
- Çdo gjë bashkë të dy e ndajmë (1986)
- Buzë detit jemi rritur
- Bashkëmoshatarët (1987)
- Koha nuk na pret (1987)
- E duam lumturinë (1988)
- Gusht e prush (1988)
- Jetoj (1989)
- Nuk jam vetëm (1989)
- Sonetë për vete (1990)
- Lejla (1990)
- Dëgjoma këngën (1991)
- Se dashuria
- Kur të prisja ty
- Tik Tik Tak
- Mes nesh është dashuria
- Më the të dua
- Në sytë e tu
- Qyteti im
- Shoqet
- Bashkë ne të dy
- Sytë e një vogëlushi
- Dashuria e vërtetë
- Pyes veten
Jehonë nga Iliria
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Haxhireja
- Ura e Shijakut
- Pranvera do të vijë
- Anës lumenjve
- Dashuria
- Se-sa
- Jug-Veri
- Kur jam me ty
- Pak më shumë
- Dielli[8]
Videoklipe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Për t'u përmendur janë dhe disa videoklipe këngësh të Parashqevisë:
- "Konga Qomiles"
- "Fustanin që ta solla mbrëmë"
- "Ky marak, maraku i shkretë"
- "Gëzimi i shtëpisë së re" (1983)
- "Me sytë e tu"
- "Bashkëmoshatareve"
- "E duam lumturinë" (1988)
- "Dëgjoma këngën" (1991)
- "Se dashuria"
- "2 Këngë Popullore të Shqipërisë së Jugut"
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ "Parashqevi Simaku -popullore-". Fajtori.com. Arkivuar nga origjinali më 16 shkurt 2003. Marrë më 14 dhjetor 2024.
- ^ "Parashqevi Simaku signed a contract in Hollywood". Shkoder.net (në anglisht). Muza Records. 1 mars 2006. Arkivuar nga origjinali më 14 dhjetor 2024. Marrë më 14 dhjetor 2024.
- ^ Dwek, Joel (2020-10-27). "ALBANIA: Echoes from Iliria - Simaku". 200worldalbums.com (në anglisht). Marrë më 2024-12-15.
- ^ "Fjala e Lirë | Shkoder.net..." www.shkoder.net. Marrë më 2024-12-15.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Blerina (2024-12-27). "Letra për Ramiz Alinë/ Zbulohet dosja e ish-Sigurimit për Parashqevi Simakun, episodi tek Qyteti i Studentëve dhe akuzat ndaj saj". Vip-Magazine.al (në anglishte amerikane). Marrë më 2024-12-29.
- ^ "Viti 1989/ Thirrjet vijnë nga godina e 7 e Qytetit Studenti: Viva Parashqevi, Viva! - Shqiptarja.com". shqiptarja.com. Marrë më 2024-12-29.
- ^ "Një video e një televizioni amerikan trondit rrjetin – A është Parashqevi Simaku gruaja e filmuar rrugëve të New Yorkut?". Telegrafi.com. 2024-12-13. Marrë më 2024-12-15.
- ^ "Parashqevi Simaku - Muzika Shqiptare - Albasoul.com". muzika.albasoul.com. Marrë më 2024-12-14.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Faqja zyrtare tek Wayback Machine (arkivuar 7 shtator 2007)
