Shqiptarët në Kosovë

Shqiptarët në Kosovë
Popullsia e përgjithshme
	mbi 3,000,000
Rajone me popullsi të konsiderueshme
Turqia	1,000,000 - 2,000,000
Gjermania	300,000
Zvicra	200,000
Gjuhët
	Shqipja
Fetë
	Islami; Krishterimi

Shqiptarët e Kosovës, janë grupi më i madh etnik në Kosovë. Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2011 në Kosovë banojnë 1,616,869 shqiptarë, ose rreth 93% e popullsisë së Kosovës.^[1] Mërgues shqiptarë nga Kosova jetojnë në numër të madh në Evropën perëndimore (posaçërisht në Zvicër dhe Gjermani) dhe në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kultura

Për më shumë informacione shikoni artikullin Kultura në Kosovë

Shqiptarët e Kosovës dhe të Shqipërisë janë të lidhur ngusht në aspektin kulturor. Traditat dhe zakonet ndyshojnë nga vendi në vend brenda Kosovës. Shqiptarët e Kosovës flasin dialektin gegë të shqipes, ndërsa gjuha e institucioneve shtetërore, arsimit, librave dhe medias është shqipja standarde.

Arsimi është i mudësuar në të gjithë nivelet: fillor, i mesëm dhe i lartë. Universiteti i Prishtinës "Hasan Prishtina" është universiteti publik dhe më i rëndësishëm i Kosovës. Biblioteka Kombëtare e Kosovës "Pjetër Bogdani" është biblioteka kryesore dhe më e madhe në Kosovë, e vendosur në Prishtinë.

Institucionet më të rëndësishme të kulturës në Kosovë janë: Teatri Kombëtar i Kosovës, Qendra Kinematografike e Kosovës, Galeria e Arteve e Kosovës, Ansambli Kombëtar i Këngëve dhe Valleve "Shota" dhe Kosovafilmi. Ndërsa institucionet më të rëndësishme të trashëgimisë kulturore janë: Muzeu i Kosovës, Instituti Arkeologjik i Kosovës dhe Instituti për Mbrojtjen e Monumenteve.

Feja

Për më shumë informacione shikoni artikullin Feja në Kosovë

Shumica e shqiptarëve të Kosovës janë myslimanë, kryesisht synitë. Një pakicë e shqiptarëve janë katolikë të ritit romak.

Shqipëtar të famshëm në Kosovë

Para 1950

Gjergj Pelini (-1463), Prift katolik dhe pjesmarrës në Lidhjen e Lezhës.
Andrea Bogdani (rreth 1600-1683), Katolik dhe Kryepeshkop i Shkupit.
Pjetër Bogdani, (1630–1689), katoli, Kryepeshkop i Shkupit dhe autor i Cuneus Prophetarum vepër e rëndesishmë në letërsinë shqiptare
Toma Raspasani, (1648-17??), murg.
Isa Boletini (1864–1916), lider i lëvizjeve shqiptare kundër osmane.
Bajram Curri (1862–1925), ministër i mbrojtjes në Shqipëri dhe pjestar i Komiteti i Mbrojtes Kombetare e Kosoves.
Nexhip Draga (1867–1920), deputet osman she më vonë and në parlamentin Jugosllav.
Azem Galica (1889–1924), kryengritës anti jugosllav.
Shote Galica (1895–1927), kryengritëss anti-jugosllave, bashkëshortja e Azem Galicës.
Shtjefën Gjeçovi, (1873–1929), prift katolik, folklorist dhe etnolog.
Pjetër Mazreku, prelat katolik, Kryepeshkp i Bar and Peshkop of Prizren.
Kadri Bistrica, Ushtarake shqiptare.
Shaban Polluzha, lider anti-komunist.
Hasan Prishtina (1873–1933) (1873–1933) lindur në Vushtri, ish-kryeministër shqiptar, organizator i lëvizjeve kundër osmane të vendosura në Kosovë.
Ymer Prizreni (1820–1887), lider i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Sulejman Vokshi (1815–1890), lider i degës ushtarake të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.
Idriz Seferi (1847-1927) lider i lëvizjeve shqiptare kundër osmane dhe komandant i Lëvizjes së armatosur kryengritës shqiptar nga Karadaku i Shkupit për pavarësi shqiptare 1908-1913.
Mulla Idriz Gjilani (1901-1949) nga Velekinca e Gjilanit ishte kamandant kryengritës i krahut lindor të Lidhja e Dytë e Prizrenit për mbrojtjen Shqipëria etnike

Të tanishëm

Nexhmije Pagarusha, lindur më 7 maj 1933, këngëtare dhe aktore.
Ibrahim Rugova ish President i Kosovës dhe kryetar i LDK-së organizator i lëvizjeve paqsore,idealist i madh 1990 - 1999 (vdiq nga kanceri në mushkëri më 21 janar 2006).
Adem Jashari, (1955–1998), lindur në Drenicë, komandant i UÇK-së , i vrarë më 1999 Lufta e Kosovës.
Adem Kastrati, (1933-2000), i lindur në Karaçevë të Kamenicës, piktor i vetëm në botë i cili ka pikturuar me ngjyra të dheut, vdiq në Shkup me 24 shtator të vitit 2000.
Veton Surroi ish publicist i Koha Ditore, ish lider i ORAs.
Nexhat Daci Ph.D. në Kimi, profesor universiteti, dhe kryeparlamentar i Kuvendit Kosovar. Ish pjestar iLDK-së , tani është lider iLidhja Demokratike e Dardanisë.
(Zahir Pajaziti),lindi 1962 ne llap dhe vdiq me 31 janar 1997 ne Pestove ka qen komandant legjendar dhe heroik i UÇK-së i paharruar
Agim Çeku ish kolonel i ushtrisë kroate, ish komandant i UÇK-së dhe më vonë Trupat e Mbrojtjes së Kosovës ish kryeministër kosovar.
Rifat Kukaj (25 tetor 1938 – 11 shtator 2005) shkrimtar i suskeshëm në letërsinë për fëmijë. Lindur në Drenicë.
Zejnullah Halili (1945-2004) shkrimtar i letërsisë për fëmijë. Lindur në Kokaj të Karadakut të Gjilanit
Anton Çetta lindur në Gjakovë, patriot, folklorist, akademik, profesor universiteti. Krijues i "Komiteti per pajtimin e gjaqeve ne Kosovë" dhe shumë i suskesshëm në këtë punë.
Albin Kurti lider i Vetëvendosje!.
Xhevad Prekazi futbollist.
Shefki Kuqi futbollist.
Valbona Gusija, lindur më 1968 në Prishtinë.
Marigona Dragusha, modele, pjesmarrëse në Miss Universe, shoqëruesja e dytë.
Zana Krasniqi, modele, pjesmarrëse në Miss Universe, top 10.
Afërdita Dreshaj këngëtare, modele, pjesmarrëse në Miss Universe, top 16.
Benet Kaci lindur më 4 gusht 1978.
Rita Ora këngëtare
Dua Lipa këngëtare

Shiko dhe

Lidhje të jashtme

^ Popullsia sipas gjinisë etnicitetit dhe vendbanimit Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine – ask.rks-gov.net

[1] Popullsia sipas gjinisë etnicitetit dhe vendbanimit Arkivuar 4 mars 2016 tek Wayback Machine – ask.rks-gov.net

[1]