Doli
Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s. |
Doli | |
---|---|
Fshat | |
![]() | |
Coordinates: 42°20′2″N 20°28′5″E / 42.33389°N 20.46806°E | |
Rajoni | Rajoni i Gjakovës |
Komuna | Gjakovë |
Krahina | Hasi |
Area | |
• Total | 12 km2 (5 sq mi) |
Elevation | 508 m (1,667 ft) |
Doli është një vendbanim në komunën e Gjakovës brenda krahinës së Hasit në Kosovë.
Gjeografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fshati Dol është një fshat kodrinoro-malor i tipit të shpërndarë, dhe shtrihet në rrëzë malit Pashtrik. Ajo e okupon një sipërfaqe gjithsej 12 km2. Ndahet prej kodrave në pesë lagje: Kodra e Butinit, Kodra e Mesme, Kodra e Dolit, Lugu i Vadës, dhe Rrafshi i Dolit. Në mes të fshatit kalon lumi Dolica që përshkon fshatin në mes dhe derdhet në lumin e Erenikut.[1]
Demografia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2011, fshati Dol ka gjithsej 872 banorë, prej të cilëve 869 janë shqiptarë dhe 3 janë të etnisë së panjohur.[2]
Viti | Popullsia |
---|---|
1948 | 362 |
1953 | 407 |
1961 | 468 |
1971 | 579 |
1981 | 837 |
1991 | 854 |
2011 | 872 |
Burimi: [3] |
Toponimet
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Mikrotoponime: Fshati ka disa Mikrotoponime mjaft karakteristike: Kodra e korroshit , Ara e Trollit, Zajet, Arrnica, Gryka Bajrakut, Kodra e Ujkut, Butini , Gjytetza, Mali Dobruns, Livadhi i Ahmet Ages ,Mali i Sokolit, Rrahi, Livadhet e Gata , Mali i Vorreve, Ara e theknes , Larushki, Livadhi i Qershis , Livadhi i Butinit, Kodra e Arres, Rruga Poçekit, Lugu i pusave, Arat e Premotit , Mellishtat, Shinat e Dolit, Nermjetzja, etj.[nevojitet citimi]
Ekonomia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Banorët merren kryesisht me blegtori. Ekonomia është e lidhur me mërgatën që ndihmojnë në ekonominë familjare. Në fshatrat e Hasit, kryesisht ato afër Pashtrikut, bujqësia nuk eshte zhvilluar shumë për shkak të tokës jo të mjaftueshme, por në fshatrat e Hasit që shtriheshin rreth Drinit të Bardhë dhe Erenikut ku bën pjesë edhe fshati Dol, toka ishte më pjellore dhe mundësonte kultivimin e misrit dhe grurit.[4]
Historia
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fshati Dol është një fshat i vjeter i banuar qysh në periudhën Ilire, ku në mes Dolit dhe Urës së Tabakëve ekziston Nekropoli tumular. Në kodrën e mesme ekziston një varrezë e vjetër ku thuhet se është Ilire. Kjo dëshmohet me disa rrasa të gurve. Në këtë kodër ka ekzistuar edhe një kishë e vjetër shqiptare. Në Kodrën e Korroshit në vendin e quajtur "Ara e Trollit", duke u bazuar në gjetjen e themeleve të shtëpive, gurëve, rrasave etj. shihet se aty shtrihej fillimisht vendbanimi. Në dokumente të hershme përmendet në kristobulën e Deçanit të vitit 1330 me emrin "Doljanci".[5]
Prejardhja e familjeve
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sipas regjistrimeve te para osmane te vitit 1591 Dolina Dol kishte 8 shtëpi, dhe Gorina Dol 7 shtëpi ,ndërsa ne shek XVll , fshati u zbraz tersisht , nje fakt interesan eshte se edhe fshatrat përreth si pjetershani, raça etj.[5] u zbrazen shkaqet jan qe banoret e ktyre aneve pesuan nga semundja e mortajes por edhe nga kryengritje e Hasit ne krye me Pjeter Bogdani , ku pas shuarjes se kryengritjes osmanen u treguan te pa meshirshem ndaj fshatrav te hasit deri ne zbrazjen totale. Fshati Dol fillon ripopullimin ka fillim shek. IX, kryesish familje te ardhura nga shqipria veriore . Nga shenimet statistikore te viti 1879 fshati kishte 8 shtëpi Shqiptare dhe ndërsa ne vitin 1921 kishte 26 shtëpi me 205 banorë. Gjithashtu vlen te theksohet se levizjet e shumta ne familjeve ka ber qe numri i banorve te jet ne renje dhe ngritje te vazhdimsi. Nder familjet e para qe edhe sot jeton ne fshat jan: Margegaj, Lekaj, Palucaj, Tahiri, Nrekaj, Bezhi, Ukaj, Bardhi, Berisha, Lleshi, Nue, Nikolla, Gojani, Domgjoni, Oroshi, Bardhoku, etj.[6]
Masakra e Prillit 1941
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Fshati Dol gjati Luftes se Dytë Botrore ne vitin 1941 pesoj ne masaker te frikshme , 72 banor u vran nga Xhandarmeria - Serbokomuniste , ne fshatrat Dol , Kusar, Bishtazhin ,Smaç etj. Ndersa vetem ne fshatin Dol u vran 14 banor gjat festes se pashkeve me 11,12,dhe 13 prill te viti 1941, te dhenat jan marr nga arkivi i kishes ,shenime nga famullitari Don Lukë Filiqi .
Nr. | Lista e te vrarve |
---|---|
1 | Palush Ukë Noci |
2 | Nikoll Preni (Biçi) |
3 | Mus N Preka |
4 | Nikollë M Biba |
5 | Lekë M Biba |
6 | Martin Z Lekaj |
7 | Gjokë N Lekaj |
8 | Tom N Bezhi |
9 | Nue P Tahiri |
10 | Nrec P Tahiri |
11 | Tom N Palucaj |
12 | Tun N Palucaj |
13 | Gjokë P Lleshi |
14 | Prenk Gj Bardhoku |
Burimi:[7] |
Arsimi
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Doli ka vetëm një shkollë për klasat fillore dhe të mesme të ulëta — shkolla "Anton Qeta". Pas Luftës së Dytë Botërore, Doli filloi mësimin nëpër shtëpi private me tri klasë fillore nga vitet 1948 deri 1951. Në fund të saj u zhvendos në një objekt të dedikuar. Me rritje të nxënësve, u zgjerua në objektin e ri.[8]
Kultura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Nga Doli ka dalur edhe rapsodi i mirënjohur Augustin Uka (1939-2004), i cili këndoi muzikë folklorike shqiptare.
Sporti
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Sporti kryesor i fshatit është futbolli. Në vitin 1983 formohet Klubi i Futbollit "Rinia Dolit Gjakovë", që ka korrur sukses në rajonin e Gjakovës.[9] Fshati Dol eshte i rrethuar nga malet qe ja shtojn hijeshin fshatit andaj gjuejtia si sport rekreativ ka mjaft te apastonuar ,malet e thella dhe Pashtriku ,lloj-llojshmeria e specieve te ndryshme mundeson aktivitetin e keti sporti.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Osmani, Jusuf (2005). Vendbanimet e Kosovës. Shkrola. ISBN 978-9951-8610-3-8.
- ^ Ethnic composition of Kosovo 2011. Shqyrtuar: 26 mars 2019. http://pop-stat.mashke.org/kosovo-ethnic-loc2011.htm
- ^ Popullsia e komunave të Kosovës 1948-2011
- ^ Çoçaj, Nexhat. Hasi - enciklopedi etnokulturore. Vëll. V.
- ^ a b Osmani, Jusuf (2005). Vendbanimet e Kosovës. Shkrola. ISBN 978-9951-8610-3-8.
- ^ "Hasi nën Pashtrik 1947
- ^ Besim Muhadri "Histori e pësëritur" (bashkautor me Dukagjin Markajn), 2009.
- ^ "Historiku i shkollës". Sh.f.m.u. "Anton Çetta". Marrë më 2024-12-24.
- ^ "Gjakovë Football Club Ratings". Crankshaw Sports Stats (në anglisht). Marrë më 2024-12-22.
Lidhje të jashtme
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- Vendndodhja në FallingRain.com