Jump to content

Rumania

Përpunoni lidhje
Checked
Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Romania)
Ky artikull është rreth Ky Artikull flet për Rumaninë. Fjala Rumania ka më shumë kuptime, për kuptimet tjera të fjalës shihe: Rumania (kthjellim).. Për përdorime të tjera, shiko Rumania (kthjellim).
Rumania
România (Rumanisht)
Himni: "Deșteaptă-te, române!"
("Awaken thee, Romanian!")
Location of Rumania (dark green)

– in Europe (green & dark grey)
– in the European Union (green)  –  [Legend]

KryeqytetiBukureshti
44°25′N 26°06′E / 44.417°N 26.100°E / 44.417; 26.100
Qyteti më i madhKryqyteti
Gjuhët zyrtareRumanisht[1]
Gjuhët e njohura
të pakicave[2]
Shiko këty
Grupet etnike
(2021)[3]
Besimi
(2021)[3]
  • 9.0% të pafe
  • 5.8% nuk janë përgjigjur
  • 0.5% të tjerëë
    • NofkaRomanian
    Qeveria
    Lloji i qeverisjesRepublika gjysmë presidenciale unitare
    Klaus Iohannis
    Marcel Ciolacu
    KuvendiParlamenti
    • Dhoma e sipërme
    		Senati
    • Dhoma e ulët
    		Dhoma e Deputetëve
    Historia e themelimit
    1330
    1346
    • Bashkimi
    		24 janar 1859
    9 maj 1877/1878
    1918/1921
    1941
    30 dhjetor 1947
    14 dhjetor 1955
    27 dhjetor 1989[4][5][6]
    8 dhjetor 1991
    1 janar 2007
    Sipërfaqja
    • Gjithsej
    		238,397 km2 (92,046 sq mi)[7] (81-të)
    • Ujë (%)
    		3
    Popullsia
    • 2021 census
    		Neutral decrease 19,053,815[3]
    • Dendësia
    		79.9/km2 (206.9/sq mi) (136th)
    Ekonomia
    PBB (PFB)Përllogaritje 2023 
    • Gjithsej
    		Increase $783.903 trilionë[8] (35th)
    • Për kokë banori
    		Increase $41,633[8] (47th)
    PBB (zyrtare)Përllogaritje 2023 
    • Gjithsej
    		Increase $348.902 billion[8] (45th)
    • Për kokë banori
    		Increase $18,530[8] (54th)
    MonedhaLeu rumun (RON)
    Të dhëna të tjera
    Gini (2021)Negative increase 34.3[9]
    i mesëm
    IZHNJ (2021)Decrease 0.821[10]
    shumë i lartë · 49-të
    Zona kohoreUTC+2 (EET)
    • Verës 
    		UTC+3 (EEST)
    Formati i datësdd.mm.yyyy (AD)
    Ana e drejtimit të makinësright
    Prefiksi telefonik+40
    Kodi ISO 3166RO
    Kodi i internetit TLD.roa
    1. Gjithashtu .eu, i ndarë me shtetet e tjera anëtare të Bashkimit Evropian.

    Rumania (rumanisht: România) është shtet i pavarur në pjesën juglindore të Evropës dhe shtrihet në qendër të Siujdhesës Ballkanike, ku kufizohet me Ukrainën dhe Moldavinë në veri-lindje, Hungarinë dhe Serbinë në perëndim dhe Bullgarinë në jug. Rumania ka dalje të ngushtë në Detin e Zi dhe shtrihet deri në Fushën e Panonisë. Ky vend ka një sipërfaqe prej 238,397 km² dhe me një popullsi prej nën 18.9 milionë banorë (2023), prej të cilëve afro 2 milion banojnë dhe jetojnë në Bukuresht, kryeqyteti dhe qendra më e rëndësishme e vendit.

    Shteti modern rumun u formua në vitin 1859 përmes një bashkimi personal të Principatave Danubiane të Moldavisë dhe Vllahisë. Shteti i ri, i quajtur zyrtarisht Rumania që nga viti 1866, fitoi pavarësinë nga Perandoria Osmane në vitin 1877. Gjatë Luftës së Parë Botërore, pasi shpalli neutralitetin e saj më 1914, Rumania luftoi së bashku me Fuqitë Aleate nga viti 1916. Pas luftës, Bukovina, Besarabia, Transilvania dhe pjesë të Banatit, Crișana dhe Maramureș u bënë pjesë e Mbretërisë së Rumanisë.[11] Në qershor-gusht 1940, si pasojë e Paktit Molotov-Ribbentrop dhe Çmimit të Dytë të Vjenës, Rumania u detyrua t'i lëshonte Besarabinë dhe Bukovinën Veriore Bashkimit Sovjetik dhe Transilvaninë Veriore Hungarisë. Në nëntor 1940, Rumania nënshkroi Paktin Trepalësh dhe, rrjedhimisht, në qershor 1941 hyri në Luftën e Dytë Botërore në anën e Boshtit, duke luftuar kundër Bashkimit Sovjetik deri në gusht 1944, kur u bashkua me aleatët dhe rimori Transilvaninë e Veriut. Pas luftës dhe pushtimit nga Ushtria e Kuqe, Rumania u bë një republikë socialiste dhe anëtare e Paktit të Varshavës. Pas revolucionit të vitit 1989, Rumania filloi një tranzicion drejt demokracisë dhe ekonomisë së tregut.

    Rumania është një vend i zhvilluar[12][13][14] dhe një fuqi e mesme e mundshme në çështjet ndërkombëtare.[15][16] Ajo ka një ekonomi me të ardhura të larta, duke qenë e 45-ta në botë për nga PBB-ja nominale. Rumania përjetoi rritje të shpejtë ekonomike në fillim të viteve 2000; ekonomia e saj tani bazohet kryesisht në shërbime. Është një prodhues dhe eksportues neto i makinave dhe energjisë elektrike nëpërmjet kompanive si Automobile Dacia dhe OMV Petrom. Shumica e popullsisë së Rumanisë janë rumunë etnikë dhe e identifikojnë veten fetarisht si të krishterë ortodoksë lindorë, që flasin rumanishten, një gjuhë romane (më konkretisht romane lindore/dako-romane). Kisha Ortodokse Rumune është besimi më i madh fetar në vend. Rumania është anëtare e Kombeve të Bashkuara, Bashkimit Evropian, NATO-s, Këshillit të Evropës, BSEC dhe OBT-së.

    Etimologjia

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

    "Rumania" rrjedh nga emri lokal për rumanishten (rumanisht: român), i cili nga ana e tij rrjedh nga latinishtja romanus, që do të thotë "Romak" ose "i Romës".[17] Ky etnonim për rumunët është vërtetuar për herë të parë në shekullin e 16-të nga humanistët italianë që udhëtonin në Transilvani, Moldavi dhe Vllahi.[18][19][20] Dokumenti më i vjetër i njohur i mbijetuar i shkruar në rumanisht, një letër e vitit 1521 e njohur si "Letra e Neacșu nga Câmpulung",[21] është e dukshme për përfshirjen e shfaqjes së parë të dokumentuar të rumanishtes në një emër vendi: Vllahia përmendet si Țeara Rumânească.

    Historia

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

    Historia e Rumanisë mund të ndahet nga historia e përgjithshme e kësaj hapësire që nga shekulli XIX (1862), kur dy principatat e Danubit, ajo e Moldavisë dhe e Vllahisë, u bashkuan.

    Sipas kushtetutës së nxjerrë më 21 gusht 1965, Rumania ishte një Republikë Socialiste ndërsa më parë ishte Republikë Popullore. Organ kryesor në këtë kohë kishte Kuvendin e Madhë Kombëtar me 349 të dërguar që kishin mandatin katër vjeçar.

    Ky organ kishte edhe të drejtën mbi nxjerrjen e ligjeve. Sipas statutit ky kuvend duhej të takohej së paku dy herë në vit dhe duhej të zgjidhte 28 anëtarët të Këshillit me mandate prej katërvjeçare. Ky këshill përfaqësonte Kuvendin e Madhë Kombëtarë dhe merrte përsipër detyrat e kryetarit të shtetit, nxirrte dekrete e nxirrte ligje pa pasur të drejtë ndryshimi të Kushtetutës. Me ndryshimet e bëra më 1974 në kushtetutë, funksioni i krytarit të shtetit lidhej ngushtë me funksionin e presidentit të republikës. Kështu që presidenti i republikës tani kishte më shumë ente dhe të drejta nën kontrollin e tij. Bashke ketu mund te permendim edhe titon.

    Gjeografia

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Gjeografia e Rumanisë

    Sipërfaqja e përgjithshme e Rumanisë është 237,500 km², shtrihet rreth koordinatave gjeografike 46 00 V, 25 00 L dhe 230,340 km² të kësaj sipërfaqeje janë tokë ndërsa 7,160 km² ujë.

    Vija bregdetare e Rumanisë është 225 km e gjatë ndërsa kufiri tokësorë 2,508 km i gjatë.

    Klima e Rumanisë është klimë e ndryshueshme, kryesisht me dimër të ftohtë e reshje bore dhe verë të ngrohtë me reshje shiu.

    Pjesa qendrore e jugut të Transilvanisë është e ndarë nga rrafshi i Moldavisë në lindje me malet e Karpateve dhe nga rrafshi i Vllahisë me Alpet e Transilvanisë. Pika më e ultë e relievit (0m) gjendet përgjatë bregut të detit të Zi dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,499 metrave në vendin e quajtur Moldoveanu.

    Qeverisja

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Sistemi shtetëror në Rumani
    Klaus Iohannis
    Presidenti
    Skeda:Marcel Ciolacu Prime Minister (cropped).jpg
    Marcel Ciolacu
    Kryeministri

    Kushtetuta e Rumanisë bazohet në kushtetutën e Republikës së Pestë të Francës dhe u miratua në një referendum kombëtar më 8 dhjetor 1991 dhe u amendua në tetor 2003 për ta sjellë atë në përputhje me legjislacionin e BE-së. Vendi qeveriset mbi bazën e një sistemi demokratik shumëpartiak dhe ndarjes së pushteteve ndërmjet pushtetit legjislativ, ekzekutiv dhe gjyqësor. Është një republikë gjysmë-presidenciale ku funksionet ekzekutive mbahen nga qeveria dhe presidenti.[22] Ky i fundit zgjidhet me votë popullore për maksimum dy mandate pesëvjeçare dhe emëron kryeministrin, i cili nga ana e tij emëron Këshillin e Ministrave. Dega legjislative e qeverisë, e njohur kolektivisht si Parlamenti (që banon në Pallatin e Parlamentit), përbëhet nga dy dhoma (Senati dhe Dhoma e Deputetëve) anëtarët e të cilëve zgjidhen çdo katër vjet me shumicë të thjeshtë.[23][24]

    Sistemi i drejtësisë është i pavarur nga degët e tjera të qeverisjes dhe përbëhet nga një sistem hierarkik gjykatash me Gjykatën e Lartë të Kasacionit dhe të Drejtësisë si gjykata e lartë e Rumanisë.[25] Ekzistojnë gjithashtu gjykata të apelit, gjykata të qarkut dhe gjykata lokale. Sistemi gjyqësor rumun është i ndikuar fuqishëm nga modeli francez, bazohet në të drejtën civile dhe ka natyrë inkuizitore. Gjykata kushtetuese (Curtea Constituțională) është përgjegjëse për të gjykuar përputhshmërinë e ligjeve dhe rregulloreve të tjera shtetërore me kushtetutën, e cila është ligji themelor i vendit dhe mund të ndryshohet vetëm përmes një referendumi publik.[23][26] Hyrja e Rumanisë në BE në vitin 2007 ka pasur një ndikim të rëndësishëm në politikën e saj të brendshme, duke përfshirë reformat gjyqësore, rritjen e bashkëpunimit gjyqësor me shtetet e tjera anëtare dhe masat për të luftuar korrupsionin.[27]

    Ushtria

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Historia ushtarake e Rumanisë
    Trupa detarë rumunë gjatë një stërvitje të kombinuar holandez-rumune në plazhin Vadu

    Forcat e Armatosura Rumune përbëhen nga forcat tokësore, ajrore dhe detare të udhëhequra nga një Komandant i Përgjithshëm nën mbikëqyrjen e Ministrisë së Mbrojtjes Kombëtare dhe nga presidenti si Komandant Suprem gjatë kohës së luftës. Forcat e Armatosura përbëhen nga afërsisht 15,000 civilë dhe 75,000 personel ushtarak—45,800 për tokë, 13,250 për ajër, 6,800 për forcat detare dhe 8,800 në fusha të tjera.[28] Shpenzimet totale të mbrojtjes në vitin 2007 përbënin 2.05% të PBB-së totale kombëtare, ose afërsisht 2.9 miliardë dollarë, me një total prej 11 miliardë dollarësh të shpenzuar midis 2006 dhe 2011 për modernizimin dhe blerjen e pajisjeve të reja.[29]

    Forcat Ajrore operojnë avionë luftarakë sovjetikë të modernizuar MiG-218 Lancer.[30] Forcat Ajrore blenë shtatë avionë të rinj taktikë C-27J Spartan,[31] ndërsa Forcat Detare blenë dy Fregata Tipi 22 të modernizuara nga Marina Mbretërore Britanike.[32]

    Njësitë administrative

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Njësitë administrative në Rumani

    Rumania ndahet në 41 qarqe (rumanisht: judeţe) dhe komuna e Bukureshtit. Çdo qark administrohet nga një këshill qarku, përgjegjës për çështjet vendore, si dhe një prefekt përgjegjës për administrimin e çështjeve kombëtare në nivel qarku. Çdo qark ndahet më tej në qytete dhe komuna, të cilat kanë kryetarin e tyre dhe këshillin vendor. Ka gjithsej 320 qytete dhe 2,861 komuna në Rumani. Gjithsej 103 nga qytetet më të mëdha kanë statusin e bashkisë, gjë që u jep atyre pushtet më të madh administrativ mbi çështjet lokale. Bashkia e Bukureshtit është një rast i veçantë, pasi gëzon një status të barabartë me atë të qarkut. Ai është i ndarë më tej në gjashtë sektorë dhe ka një prefekt, një kryetar të përgjithshëm (primar) dhe një këshill të përgjithshëm të qytetit.

    Demografia

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

    Rumania është e banuar nga rumunët, cilit grup të popujve u takojnë, kurse në viset kufitare ka edhe hungarez (rreth 1,2 milion), gjerman dhe serbë etj. Përbërja etnike e popullsisë së Rumanisë (sipas numrimit të vitit 2011):[33]

    Gjuhët

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

    Gjuha zyrtare e Rumanisë është gjuha rumune, një gjuhë romance lindore e ngjajshme me Vllahishtën (gjuha Arumune). Gjuha Rumane ngjan edhe me gjuhët tjera romance, si për shembull gjuhët Italiane, Spanjolle, Franceze, dhe Portugeze. Alfabeti Ruman i ka 31 shkronja. 85% e popullit e kan gjuhën Rumane gjuhë të parë, kurse gjuha hungareze flitet nga 6.2% i popullit. Anglishtja dhe Frengjishtja jan gjuhët kryesore që studentet mësojn në Rumani. 31% e Rumuneve flasin gjuhën Angleze, 17% flasin frengjisht, dhe 7% flasin italisht.

    Feja

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Feja në Rumani

    Rumania është një shtet laik dhe nuk ka fe shtetërore. Një shumicë dërrmuese e popullsisë e identifikon veten si të krishterë. Në regjistrimin e vitit 2021 të vendit,[3] 73,86% e të anketuarve u identifikuan si të krishterë ortodoksë, me 73,42% që i përkisnin Kishës Ortodokse Rumune. Emërtime të tjera përfshijnë protestantizmin (6.22%), katolicizmin romak (3.89%) dhe katolicizmin grek (0.61%). Nga popullsia e mbetur, 128,291 njerëz i përkasin besimeve të tjera të krishtera ose kanë një fe tjetër, e cila përfshin 58,335 myslimanë (kryesisht të etnisë turke dhe tatare) dhe 2,707 hebrenj (hebrenjtë përbënin dikur 4% të popullsisë rumune - 728,115 persona në regjistrimin e vitit 1930). Përveç kësaj, 71,417 njerëz janë jofetarë, 57,205 janë ateistë, 25,485 janë agnostikë dhe 2,895,539 njerëz zgjodhën të mos deklarojnë fenë e tyre.[3]

    Kisha Ortodokse Rumune është një Kishë Ortodokse Lindore autoqefale në kungim të plotë me kishat e tjera ortodokse, me një Patriark si udhëheqës. Është kisha e tretë më e madhe ortodokse lindore në botë,[34] dhe ndryshe nga kishat e tjera ortodokse, ajo funksionon brenda një kulture latine dhe përdor një gjuhë liturgjike romane.[35] Juridiksioni i saj kanonik mbulon territoret e Rumanisë dhe Moldavisë.[36] Rumania ka popullsinë e tretë më të madhe ortodokse lindore në botë.[37][38]

    Kultura

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikulli kryesor: Kultura e Rumanisë


    Kultura shqiptare në Rumani

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    Artikuj kryesore: Mërgata në Rumani

    Për shqiptarët në Rumani përkujdeset Liga e shqiptarëve në Rumani (Liga Albanezilor din România) e cila zhvillon aktivitete të ndryshme kulturore.[39] Përndryshe Bukureshti rumunë ka traditë në zhvillimin kulturorë të etniciteteve. Në të kaluaren ai ishte qendër për mërgatën, pas Stambollit. Në këtë qytet ishin themeluarë shoqëri të ndryshme kulturore që shtrin ndikimin e tyre kulturor në tërë hapsirën e Rumanis. Nga këto shoqëri kulturore e bamirës dallohen dega e Shoqërisë së Stambollit Deg' e shoqërisë së Stambollit për vivlla shqipe (1884) pastaj shoqëria e studentëve shqiptarë të lindur në Rumani Qarku i studentëvet shqiptarë dhe maqedono-rumunë (1889) apo shoqëria bamirës Drenova (1894) si dhe shumë shoqata tjera që kishin arritur të ndihmonin lloj-llojshmërin kulturore Ballkanike, jo vetëm të Bukureshtit por edhe më gjërë.

    Referime

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
    1. ^ "Constitution of Romania" (në anglisht). Cdep.ro. Arkivuar nga origjinali më 7 shtator 2017. Marrë më 2 tetor 2013.
    2. ^ "Reservations and Declarations for Treaty No.148 – European Charter for Regional or Minority Languages". Council of Europe (në anglisht). Council of Europe. Arkivuar nga origjinali më 8 dhjetor 2015. Marrë më 3 dhjetor 2015.
    3. ^ a b c d e "2021 Romanian Census (preliminary results)" (PDF) (në rumanisht). INSSE. Marrë më 7 janar 2023.
    4. ^ Elgie, Robert (28 nëntor 2017). Political Leadership: A Pragmatic Institutionalist Approach (në anglisht). Springer. ISBN 9781137346223 – nëpërmjet Google Books.
    5. ^ Romania Directory (në anglisht). Editura Cronos. 1 prill 1990. ISBN 9789739000000 – nëpërmjet Google Books.
    6. ^ "DECRET-LEGE 2 27/12/1989 - Portal Legislativ". legislatie.just.ro (në rumanisht).
    7. ^ "Romanian Statistical Yearbook (2022) – 1.8 Administrative organisation of Romanian territory, on December 31, 2021 (pg.17)" (PDF) (në anglisht). INS (www.insse.ro/cms/en). Marrë më 20 mars 2023.{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
    8. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, April 2023 Edition. (Romania)". IMF.org (në anglisht). Fondi Monetar Ndërkombëtar. Marrë më 11 prill 2023. {{cite web}}: |archive-date= ka nevojë për |archive-url= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës (lidhja)
    9. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey". ec.europa.eu (në anglisht). Eurostat. Marrë më 16 gusht 2022.
    10. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (në anglisht). Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillimin. 8 shtator 2022. Marrë më 8 shtator 2022.
    11. ^ Stoleru, Ciprian (13 shtator 2018). "Romania during the period of neutrality". Europe Centenary (në anglishte amerikane). Marrë më 4 mars 2020.
    12. ^ United Nations: World Economic Situation and Prospects 2021, p. 125
    13. ^ United Nations: World Economic Situation and Prospects 2022, p.153
    14. ^ United Nations: World Economic Situation and Prospects 2023, p. 117.
    15. ^ "Middle Powers Realities in the EU amid Great Power Ambitions" (PDF) (në anglisht).
    16. ^ "A Balancing Act | Strategic Monitor 2018-2019". www.clingendael.org (në anglisht). Marrë më 2023-04-01.
    17. ^ "Explanatory Dictionary of the Romanian Language, 1998; New Explanatory Dictionary of the Romanian Language, 2002" (në rumanisht). Dexonline.ro. Arkivuar nga origjinali më 17 maj 2016. Marrë më 25 shtator 2010.
    18. ^ Cl. Isopescu (1929). "Notizie intorno ai romeni nella letteratura geografica italiana del Cinquecento". Bulletin de la Section Historique (në rumanisht). XVI: 1–90. ... si dimandano in lingua loro Romei ... se alcuno dimanda se sano parlare in la lingua valacca, dicono a questo in questo modo: Sti Rominest ? Che vol dire: Sai tu Romano, ...
    19. ^ Holban, Maria (1983). Călători străini despre Țările Române (në rumanisht). Vëll. II. Ed. Științifică și Enciclopedică. fq. 158–161. Anzi essi si chiamano romanesci, e vogliono molti che erano mandati quì quei che erano dannati a cavar metalli ...
    20. ^ Cernovodeanu, Paul (1960). "Voyage fait par moy, Pierre Lescalopier l'an 1574 de Venise a Constantinople, fol 48". Studii și Materiale de Istorie Medievală (në rumanisht). IV: 444. Tout ce pays la Wallachie et Moldavie et la plus part de la Transilvanie a eté peuplé des colonies romaines du temps de Traian l'empereur ... Ceux du pays se disent vrais successeurs des Romains et nomment leur parler romanechte, c'est-à-dire romain ...
    21. ^ Ion Rotaru, Literatura română veche, "The Letter of Neacșu from Câmpulung" Arkivuar 9 qershor 2011 tek Wayback Machine, București, 1981, pp. 62–65
    22. ^ Verheijen, Tony (14 mars 1990). Oxford Scholarship Online: Semi-Presidentialism in Europe (në anglisht). Oxfordscholarship.com. ISBN 9780191599156. Marrë më 29 gusht 2011.
    23. ^ a b "Romania". The Europa World Year Book (në anglisht). Vëll. 2 (bot. 48). London and New York: Routledge. 2007. fq. 3734–3759. ISBN 978-1-85743-412-5.
    24. ^ "Se schimbă sistemul de vot. Deputații au adoptat noua Lege Electorală propusă de USL" (në rumanisht). Antena3.ro. Arkivuar nga origjinali më 31 tetor 2012. Marrë më 12 tetor 2012.
    25. ^ "Presentation" (në anglisht). Gjykata e Lartë e Kasacionit dhe e Drejtësisë -—Romania. Arkivuar nga origjinali më 10 shtator 2012. Marrë më 31 gusht 2008.
    26. ^ "Romanian Legal system" (në anglisht). CIA Factbook. 2000. Arkivuar nga origjinali më 25 janar 2008. Marrë më 11 janar 2008.
    27. ^ Tanasoiu, Cosmina; Racovita, Mihaela. "Post-Accession (Anti-)Corruption Record in Romania and Bulgaria". L'Europe en Formation (në anglisht). 364 (2).
    28. ^ Ministry of National Defence of Romania (21 janar 2003). "Press conference". Press release. http://www.mapn.ro/briefing/030122/030121conf.htm. Retrieved 31 gusht 2008. 
    29. ^ "MoND Budget as of 2007" (në rumanisht). Ziarul Financiar. 30 tetor 2006. Arkivuar nga origjinali më 22 prill 2008. Marrë më 31 gusht 2008.
    30. ^ Donald, David. "Romania Finally Settles On Portuguese F-16s". Aviation International News (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 6 gusht 2016.
    31. ^ "PICTURES: Romania accepts first C-27J Spartans-12/04/2010-London" (në anglisht). Flightglobal.com. Arkivuar nga origjinali më 15 prill 2010. Marrë më 28 shtator 2010.
    32. ^ "Spartan Order". Aviation Week & Space Technology (në anglisht). 11 dhjetor 2006.
    33. ^ [1]
    34. ^ "Orthodox Christianity in the 21st Century". pewforum.org (në anglisht). 8 nëntor 2017. Marrë më 25 mars 2020.
    35. ^ Profiles of the Eastern Churches Arkivuar 29 dhjetor 2016 tek Wayback Machine at cnewa.org
    36. ^ "European Court of Human Rights – Case of Metropolitan Church of Bessarabia" (PDF) (në anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) më 30 dhjetor 2016.
    37. ^ "Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (në anglisht). 10 maj 2017.
    38. ^ "Orthodox Christianity in the 21st Century". Pew Research Center's Religion & Public Life Project (në anglisht). 10 nëntor 2017.
    39. ^ "Amëza e Ligës Shqiptare në Rumani : alar.ro" (në rumanisht). Arkivuar nga origjinali më 27 shtator 2007. Marrë më 9 shtator 2007.

    Lidhje të jashtme

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
     Commons: Rumania – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale

    Shih edhe

    [Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

    Shqiptarët e Rumanisë

    Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Rumania&oldid=2564452"