Dardana

Dardana ose Dardanë, e njohur edhe Kamenica/ë (serbisht Косовска Каменица/Kosovska Kamenica) është një qytezë dhe komunë në Kosovë e cila kufizohet me disa komuna të shtetit fqinj Serbia. Gjendet në pjesën më lindore të Kosovës. Në veri kufizohet me Medvegjën, në veri-lindje me Leskovcin në lindje me Vranjën dhe lindje-jug lindje Bujanocin, ndërsa në jug-perëndim të Dardanës gjendet Gjilani dhe pjesën veri-perëndimore gjendet Prishtina. Popullsia prej 36.000 banorëve është e shpërndarë në qytet dhe 57 fshatra ndersa para procesit të decentralizimit kishte 76 fshatëra.

Gjeografia

Artikulli kryesor: Vendbanimet në Dardanë

Në komunën e Dardanës janë këto fshatra : Analumi (Muçivërci), Anamali (Shipashnica e Poshtme), Berivojca, Boleci, Bosca, Bozheci, Bratilloci, Burimi (Bllata), Busavata, Bushinca, Carefci, Svirca, Dajkoci, Dazhdinca, Dermaku (Shipashnica e Epërme), Desivojca, Domaroci, Drenoci, Firaja (Firiçeva), Fushmali (Poliqka), Gllogoci, Gmica, Gugolloci, Gardheshi (Gragjeniku), Grizima, Gurabardhi (Strezoci), Gjyrisheci, Hajnoci, Hodanoci, Hodeci, Hogoshti, Karaçeva e Epërme, Karaçeva e Poshtme, Katundi i Ri (Novosella), Kolloleçi, Kopra (Kopërnica), (Koretini), Kormjani i Epërm, Kormjani i Poshtëm, Kostandinca, Kreshta (Velegllava), Laçi (Laçiqi), Leshtari, Lisnaja (Lisocka), Ruboci , Marashi (Krileva), Maraj (Maroca), Meshina, Miganfci, Moçari, Pançella, Petriti (Petrovci), Qafëmali (Zajçeci), Qarrakoci, Rajnoci, Ranillugu, Rogana (Rogaçica), Ropotova e Madhe, Ropotova e Vogël, Rrahishta (Rahovica), Satllari, Strelica, Shahaj (Shahiqi),Temali (Kranidelli), Terstena, Tirinca, Tomanca, Troje (Topanica), Tygjeci, Ujmiri (Kremenata), Vaganeshi, Vërrini (Vriçeci) dhe Zhuja.

Ekonomia

Ekziston një numër i madh i bizneseve të vogla në komunë. Më të mëdhajat janë ndërmarrjet me pronësi shtetërore të cilat janë mbyllur apo funksionojnë nën kapacitetet e tyre. Shumica e këtyre ndërmarrjeve (janë privatizuar) merren me ndërtim dhe rindërtim (fabrika e tullave, fabrika e tjegullave, guroret, ndërtimtaria, metali, etj. Dy fabrikat më të mëdha në komunë, ajo e tullave dhe e përpunimit të magneziumit, nuk janë duke punuar. Të punësuar janë afro 700 punëtorë në sektorin publik dhe afro 1.700 në sektorin privat. Në Dardanë, nga autoritetet përkatëse, janë dhënë lejet për shfrytëzimin e resurseve natyrore si rëra dhe zhavorri. Më 2000, këto leje i kanë sjellur komunës të ardhura prej afro 250,000 Eurove. Ndërmarrja publike më profitabile është XIM Strezoc, që ka furnizuar KFOR-in amerikan me zhavor që arrin vlerën e disa miliona eurove.

Demografia

Artikulli kryesor: Lista e ardhacakëve - Kamenicë

Viti/Etnia	Shqiptar	%	Serb	%	Romë	%	Total
1991 regj1	16,973	40	24,549	57.7	644	1.5	42,519
gusht 20032	52,000	82.5	10,500	16.6	500	0.8	63,000
2011	34,186	94.7	1,554	4.3	240	0.6	36,085
Burimi: 1.Për 1991 Instituti i statistikave federale Beograd (shifrat janë politike dhe të pavleshëme) 2011:rezultatet zyrtare

Kultura

Edukimi

Komuna e Kamenicës e njohur ndër biblotekarët me emrin Gurashi, ka 7 biblioteka publike me rreth 56.769 libra. Biblioteka kryesore ka 6.275 libra, ndërsa degët në Srezovc, Tygjec, Hogosht, Desivojcë, Karaçevë dhe Roganë kanë 56.769 libra. Është intreresante të përmendet se në këtë komunë, pasojat e masave të dhunëshme (1990-1999) dhe luftës serbe kanë qenë më të vogla dhe, së këndejmi, si e vetmja komunë në Kosovë, librat nuk janë dëmtuar dhe kjo është e vetmja komunë, ku mbetet numri i njëjtë i bibliotekave në koleksione.

Qyteti i Kamenicës është shëndrruar në një qendër argëtimi ku të rinjët nga rrethina dhe jashtë kufijve të vendit vizitojnë shpesh klubet dhe diskotekat e hapura. Momentalisht në Kamenicë janë 4 diskoteka, ku nga to 2 organizojnë rregullisht ngjarje muzikore. Si rrjedhojë e këtyre zhvillimeve Kamenica ka psuar një rritje të vizitorëve të rinjë që e shohin këtë qytet si vend të përshtatshëm për argëtim. Jozyrtarisht mësuam se edhe numri i 'vizitorëve endacak ose backpackers-ave' nga jashtë vendi është rreth 300 vetëm gjatë verës. Nga vizitorët e huaj veçojmë shtetas amerikan, zvicaran, gjerman dhe çekë.

Në Kamenicë janë 23 shkolla, nga të cilat 17 janë shkolla fillore dhe dy shkolla të mesme. Po ashtu janë dy shkolla të larta dhe tri çerdhe fëmijësh.

Mediat

Kamenica ka një radiostacion i cili bënë transmetimin e programeve në disa gjuhë, si dhe tri radiostacione që transmetojnë kryesisht muzikë.

Radiostacionet

• Radio Premiera pronar Fatmir Matoshi bënë transmetimin në gjuhën shqipe.
• Radio 24 pronar Shefqet Keqmezi, bënë transmetimin në gjuhën shqipe.
• Radio Kamenica udhëheqës Ardian Berisha, transmeton në gjuhën shqipe, serbe dhe rome.
• Radio Index pronar Ivan Ristić, bënë transmetimin në gjuhën serbe.

Gazeta:

Qyteti ka gazetarët e vet që raportojnë rregullisht për të përditshmet tona kosovare. Gazetat si KohaDitore,Ganimet Klaiqi ʽ̈̈|Lajm, BotaSot, Epoka e Re etj. kanë edhe korespondentët që shkruajnë rregullisht për ngjarjet që ndodhin në Dardanë.

Politika

• AKR- Kryetar lokal Amir Canaj
• LDK kryetar lokal Shaip Surdulli
• PDK kryetar lokal Kujtim Gashi
• LDD kryetar lokal Sabri Morina
• AAK Faton Jakupi
• LKÇK (Lëvizja nacionale për Çlirimin e Kosovës) kryetar lokal Ismet Lakna
• PLK kryetar lokal Anton Ramadani
• PSDK kryetar lokal Milit Thaqi
• PSHDK kryetar lokal Avni Krasniqi
• KP (Koalicia Povratak) pa kryetarë lokal
• DSS (Democratic Party of Serbia) kryetar lokal Živorad Tomić
• KOS (Kosovo Objective Party) kryetar lokal Živko Stanković
• DS (Demokratska stranka) kryetar lokal Djordje Andrejević
• ND (Nova Demokracia) kryetar lokal Miodrag Aritonović
• SPO (Serbian Renewal Movement) kryetar lokal Gradimir Mikić
• SPS (Socialist Party of Serbia) kryetar lokal Branislav Zdravković
• SRS (Radical Party of Serbia) kryetar lokal Boban Jevtić
• Monarchist Movement kryetar lokal Ljubiša Jevtić
• IQRK (Inciativa e Qytetareve Romë të Kosovës) kryetar lokal Ramiz Kryeziu
• ADK ( Aternativa Demokratike Kosovare) kryetar lokal Nazim Maliqi
• PD (Partia e Drejtësisë)

Të tjera

• Telekomunikacioni - Shtrirja e rrjetit fiks është solide. Telefonia mobile ka shtrirje 76%
• Transporti - Rrugët ndër-urbane janë në gjendje të mirë. Me ndihmën e Ministrisë së Telekomunakacionit është arritur të shtrohen 2 rrugë me rëndësi. Rruga Kamenicë - Prishtinë (përmes Novo bërdës) dhe Kamenicë - Tygjec një rrugë që u ka dhënë shpresë qytetarëve për një jetë më të mirë. Deri në fund të vitit 2008 Kamenica do të përfitojë edhe 2 rrugë të reja njëra në drejtim të Krilevës që vazhdon më pas për në Prishtinë dhe tjetra në drejtim të Kapisë që shpie për në komunën fqinje të Medvegjës. Këto rrugë do të hapin perspektiva të reja duke e lidhur kështu qytetin me nyje të rëndësishme ekonomike. Kështu që MPTK-së, në vitin 2007, asfaltoi rrugën Kamenicë – Tugjec, me gjatësi prej 18 kilometrash.

Në 2008 Ministria e Telekomunikacionit të Republikës së Kosovës është duke e trasuar dhe asfaltuar rrugën Tugjec–Zajçec-Hajkobillë-Dabishec-Keqekollë-Prishtinë, rrugë kjo që shtrihet për rreth brezit kufitar me Serbinë dhe lidh gati të gjitha fshatrat e Malësisë së Gollakut me qendrat urbane: Dardanë, Gjilan, Prishtinë, Medvegjë. Me hapjen e kësaj rruge, do të hapen perspektiva të reja për banorët e kësaj Malësie, por njëkohësisht dita më ditë lindin shpresa të reja se njerëzit që e braktisën këtë Malësi, pa dëshirën e tyre, do të krijohen favore të reja për rikthim dhe ringjallje duke hapur shtigje të reja për punësim, zejtari, bujqësi, blegtori, bletari, hoteleri, turizëm e çka jo tjetër.

Qysh tani, vërehen përpjekje për hapa të parë drejt hapjes së fermave të bagëtive, kultivimi i pemëve, perimeve dhe patateve nga ana e disa njerëzve të vyeshëm të kësaj Malësie.

• Ushtria - vepron njësiti i KFOR-it Amerikan (US KFOR) që përkujdeset për sigurinë së bashku me Shërbimin Policor të Kosovës. Patrullat e shpeshta dhe të përbashkëta me Policinë kanë dhënë rezultate shumë të mira në parandalimin e krimit. Sipas krerëve komunal, gjendja e sigurisë është tejet stabile.
• Si rrjedhojë e reliefit kodrinoro-malor sipas ekspertëve të huaj dhe vendor, Kamenica është vend mjaft atraktiv për investime në turizëm malor, blegtori dhe prodhim. Këtij fakti i kontribuon edhe gjendja e qetë e sigurisë që është një tregues i shkëlqyeshëm i normalitetit. Kohëve të fundit janë shtuar dukshëm investimet në këto zona duke parë edhe kushtet e përshtatshme për veprimtari biznesi.

Lidhje të jashtme

• IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions - Raport para dhe pas luftës - (anglisht)
• Komuna Kamenice - Republika e Kosovës (shqip, anglisht, turqisht dhe serbisht)

Sistemi shtetrorë në Kosovë

Stema e shtetit

Deklarata Kushtetuta Republika e Kosovës SHPK TMK Gjykata Kuvendi Kryetari Qeveria Shërbimet Komunale : Artana  · Dardana  · Deçani  · Sharri  · Drenasi  · Ferizaj*  · Fushë Kosova  · Gjakova*  · Gjilani*  · Graçanica  · Hani Elezit**  · Burimi  · Juniku  · Kaçaniku  · Klina  · Kllokoti  · Albaniku  · Lipjani  · Malisheva  · Mamusha  · Mitrovica*  · Kastrioti  · Parteshi  · Peja*  · Podujeva  · Prishtina*  · Prizreni*  · Rahoveci  · Ranillugu  · Shtërpca  · Shtime  · Skënderaj  · Theranda  · Vitia  · Vushtrria  · Zubin Potoku  · Zveçani Rajonale : Gjakova ·  Gjilani · Mitrovica · Peja · Prizreni · Prishtina · Ferizaj

Komuna e Dardanës

Qyteza: Dardana dhe fshatrat:

Berivojca | Bllata | Bratilloci | Busavata | Çarrakoci | Dajkoci | Dazhnica | Desivojca | Feriqeva | Gmica | Gogolloci | Gragjeniku | Grizima | Gjyrisheci | Hajnoci | Hodonoci | Huboci | Hogoshti | Karaçeva e Epërme | Karaçeva e Poshtme | Kolloleçi | Kopernica | Koretini | Kostadinca | Kranidelli | Kremenata I | Kremenata II | Krileva | Lajçiqi | Leshtari | Lisocka | Maroci | Meshina | Moçari | Muçivërca | Novosella | Petroci | Poliçka | Rahovica | Rogaçica | Ruboci | Sedllara | Strelica | Strezoci | Svirca | Shahiqi | Shipashnica e Epërme | Shipashnica e Poshtme | Tërstena | Topanica | Tugjeci | Vaganeshi | Velegllava e Epërme | Velegllava e Poshtme | Vriqeci | Zajçeci | Zhuja

42°35′02″N 21°34′30″E