Fiset ilire

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
(Përcjellë nga Fis ilir)
Fiset ilire
Albanët Autariatët
Arbët Ardianët
Atintanët Dalmatët
Dardanët Dasaretët
Daorsët Enkelejtë
Eordejët Japigët
Japodët
Labeatët Mesapët
Paionët
Parathinët Penestët
Pirustët Taulantët
Shqiptarët

Fiset ilire dhe procesi i formimit të tyre në pjesën më të madhe të Ballkanit Perëndimor vazhdoi në mënyrë të ngjashme, dhe për këtë arsye duhet të llogaritet njëfarë afërsie midis grupeve fisnore të kësaj hapësire gjeografike. Kjo është mënyra e vetme për të shpjeguar emrin e përbashkët ilirët me të cilin grekët i quanin një grup fisesh që flisnin një gjuhë indo-evropiane dhe jetonin në rajonin përreth Liqenit të Shkodrës dhe në zonën bregdetare, përkatësisht, në veri të Epirit dhe Maqedonisë. Në veri të tyre kishte edhe fise të tjera, të vendosur midis Adriatikut dhe Dravës, të cilët flisnin një gjuhë të ngjashme me atë të ilirëve të vërtetë. Emri ilir u përdor për ta, së bashku me termin gjeografik romak Illyricum në vitet para pushtimit, por që përgjithësisht ngadalë filluan të quheshin edhe me emrat Delmatë, Panonë, Dardanë dhe Albanë. Jashtë këtyre grupeve, jetonin popujt venetikë të Italisë verilindore, të Adriatikut verior dhe të Alpeve lindore, të cilët shkrimtarët e lashtë ndonjëherë i përfshinin te ilirët, por që dallohen nga këto grupe kryesore ilire për nga gjuha e tyre.[1]

Fiset ilire[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Albanët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Vendndodhja e Albanëve
  • Albanët nga gjuha ilire Albani ishte një fis ilir i njohur ndër të parët, në një vepër të Ptolemeut,[2] të vendosur në pjesën qendrore të veriut, në Shqipërinë e sotme.Shqiptaret jane te vetmit pasardhes te ilireve.

Arbët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  • Arbët, ishin fis Ilir në Shqipërinë e Mesme edhe jugore

Abrët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ardianët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Ardiejtë ose(Ardianët) fis ilir, banorë të krahinës së Ardianëve në veriperëndim të Liqenit të Shkodrës rreth Gjirit të Rizonit e deri te lumi Narenta (Neretva).

Atintanët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Autariatët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Autariatet autariate janë nje prej fiseve ilire me te hershme qe shtriheshin ne veri-perendim te Shqiperise në nje pjese të Kosovës dhe në juglindje të Malit të Zi. Shtriheshin deri afër Detit Adriatik.

Balaitët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Batiatët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Bylinët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dalmatët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dalmatët një ndër fiset e mëdha e të njohura ilire, banorë të pjesës Verilindore të Ilirisë. Që nga periudha më e lashtë e deri në shek. II p.e.r. trevat e tyre shtrihesin në brendësi, prapa Vargamalit Dinarik në pllajat e Fushës së Duvnos, Livnos e Gllamoçit, në Bosnjën e sotme Perëndimore.

Daorsët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Dardanët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Fise qe jetonin ne poziten gjeografike ku sot ndodhet Kosova

Deremistët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Deretinët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Deurët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Enetët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Enkelejët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Helidonët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Japigët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kavët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Kinambrët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Liburnët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Lopësit[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mentorët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Melkumanët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Mesapët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Narensët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Panonët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Paionët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Penestët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Peresadët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Salepitanët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sardeatët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Sasaretët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Taulantët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Tyntenët[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Illyri proprie dicti[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

  1. ^ Islami, Selim (2008). Historia e ilirëve. Tiranë: Toena. OCLC 610016253.
  2. ^ William Smith, LLD, Ed., Dictionary of Greek and Roman Geography, 1854. Ptolemy is the earliest writer in whose works the name of the Albanians has been distinctly recognised. He mentions (3.13.23) a tribe called ALBANI (Ἀλβανοί) and a town ALBANOPOLIS (Ἀλβανόπολις), in the region lying to the E. of the Ionian sea; and from the names of places with which Albanopolis is connected, it appears clearly to have been in the S. part of the Illyrian territory, and in modern Albania. There is no means of forming a conjecture on how the name of this obscure tribe came to be extended to so considerable a nation.
  3. ^ Stipčević (1989): 38.
  4. ^ J. J. Wilkes, Dalmatia, Tome 2 of History of the Provinces of the Roman Empire, 1969, page 157
  5. ^ Wilkes, J. J. The Illyrians, 1992, ISBN 0-631-19807-5, page 98, "... named by the sixth-century writer Hecataeus as neighbours of the Chelidones, the 'snail-men', who may have lived on their northern borders towards the Mat or Drin valleys."
  6. ^ The Cambridge Ancient History, Vol. 10: The Augustan Empire, 43 BC-AD 69 (Volume 10) by Alan Bowman, Edward Champlin, and Andrew Lintott, 1996, page 577