Thesprotët
Fiset ilire | |
• Albanët | • Autariatët |
• Arbët | • Ardianët |
• Atintanët | • Dalmatët |
• Dardanët | • Dasaretët |
• Daorsët | • Enkelejtë |
• Eordejët | • Japigët |
• Japodët | • Kaonët |
• Labeatët | • Mesapët |
• Molosët | • Paionët |
• Parathinët | • Penestët |
• Pirustët | • Taulantët |
• Thesprorët | • Shqiptarët |
Thesprotët ishin fis Grek që jetonin ne rajonin e Epirit që sundonte nga jugu i lumit Kallama, deri në gjirin e Ambrakisë. Bashkë me Molosët në veri dhe Kaonët në verilindje, ata perbënin Lidhjen e Epirit derisa u pushtuan nga Perandoria Romake.
Historia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Për historinë e Thesprotëve dihet pak dhe si burim i paraqitjes së parë të tyre merret përshkrimi që bën Homeri në veprat e tij.
Politika[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas Homerit mbreti i thesprotëve në kohën e tij ishte Feidoni, një mbret hero e bujar. Feidoni kishte mardhënje të mira me Odisen. Në rajonet e Thesprotëve, Odisei kishte jetuar vet dhe nga aty merrte objekte dhe ushqime për në vendlinjen e tij. Gjë që do të thotë që mardhëniet tregtare me Odisen kanë qenë në nivel të lartë e kjo lë të mendohet se edhe marrëdhëniet politike duhet të kenë qenë në të njëjtën shkallë.
Gjeografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Straboni e vendos territorin e Thesprotëve në brigjet e Epirit jugperëndimor. Thesprotët ishin të shtrirë mes Gjirit të Ambrakisë në jug dhe lumit Thiamis (Në ditët e sotme Kallama), në veri, dhe në lindje me malet Pindit dhe në perëndimme detin Jon. Sipas një legjende, ky fis e mori emrin e tij nga një lider Pellazg gjithashtu dhe guvernatori i parë Thesprotëve, që me vonë ndërtoi Kiçiro (Cichorus), qytet qe më vonë mori emrin Ephira, kryeqytet i Thesprotëve. Qytete të tjera të rëndësishme të Thesprotëve ishin Pandosia, Titani, Çimerioni, Torina, Fanoti, Kasopa, Fotiki, Buçeta dhe Batia. Gjithashtu ishte një qytet i quajtur Thesproti që kishte të njëjtin emër me vetë fisin Ilir.
Ekonomia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Homeri në librin e tij në shek. XIX (Odisea) flet për toka pjellore në fisin e thesprotëve nga të cilat Odisei sillte thesare të çmuara prej ari, bakri dhe hekuri. Po ashtu bazuar në thëniet e Hesiodit, tokat e thesprotëve përbëheshin nga fusha të gjëra pjellore me kullota të pasura. Kjo i mundësonte thesprotëve që të zhvillonin bagtinë sa që Hesiodi kopet e bagtive thesprote i quante kope shumë të mëdha.
Demografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Struktura e popullsisë ne fisin e Thesprotëve ishte pothuajse e njëjtë me shumicën e fiseve të tjera Ilire. Në krye të fisit qëndronte Aristokracia dhe drejtuesit e fisit. Më pas vinte popullsia e thjeshtë, që merrej kryesisht me bujqësi dhe në fund vinin skllevërit qe përdoreshin për punë të rënda.
Fiset[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
Sipas Strabonit, Thesprotët (së bashku me Kaonët dhe Molosët) ishin më të njohurit në mesin e katërmbëdhjetë fiseve të e Epirit, ku ata sundonin të gjithë rajonin. Të parët që sunduan në Epir ishin Kaonët, ndërsa më pas ishte rradha e Thesprotëve dhe Molosëve që të sundonin. Plutarku tregon se Thesprotët, Kaonët dhe Molosët ishin tre grupet kryesore të fiseve Ilire që jetonin në rajonin e Epirit, dhe të tre ishin mjaft të fuqishme.
Thesprotët ishin të ndarë në disa nën-fise. Këtu përfshihet : Elopët, Driopët, Dodonët, Epirotët, Ikadotët,Filatët dhe Çimeriotët, etj. Shumë fise vite më vonë emigruan në Greqinë e jugut dhe në Italinë e jugut ( Kalabri).
Shih edhe[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Iliri
- Iliria
- Iliriku
- Ilirologjia
- Mitologjia ilire
- Mbretëria e Ilirisë
- Lista e fiseve antike ilire
- Lista e personaliteteve ilire
Literatura[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
- Brock, Roger; Hodkinson, Stephen (2000). Alternatives to Athens: Varieties of Political Organization (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-815220-5.
- Errington, Robert Malcolm (1990). A History of Macedonia (në anglisht). Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 0-520-06319-8.
- Habicht, Christian; Stevenson, Peregrine (2006). The Hellenistic Monarchies: Selected Papers (në anglisht). Ann Arbor, MI: University of Michigan Press. ISBN 0-472-11109-4.
- Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1994). "CHAPTER 9d. ILLYRIANS AND NORTH-WEST GREEKS". përmbledhur nga Lewis, David Malcolm; Boardman, John; Hornblower, Simon; Ostwald, M. (red.). The Cambridge Ancient History: The Fourth Century B.C. (në anglisht). Vëll. VI. Cambridge: Cambridge University Press. fq. 422–443. ISBN 0-521-23348-8.
- Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1982). "CHAPTER 40 ILLYRIS, EPIRUS AND MACEDONIA". përmbledhur nga Boardman, John; Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (red.). The Cambridge Ancient History: The Expansion of the Greek World, Eighth to Sixth Centuries B.C. (në anglisht). Vëll. III, Part 3 (bot. 2nd). Cambridge: Cambridge University Press. fq. 261–285. ISBN 0-521-23447-6.
- Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1986). A History of Greece to 322 B.C (në anglisht). Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-873096-9.
- Hansen, Mogens Herman; Nielsen, Thomas Heine (2004). An Inventory of Archaic and Classical Poleis (në anglisht). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-814099-1.
- Hornblower, Simon (2002). The Greek World, 479–323 BC (në anglisht). New York and London: Routledge. ISBN 0-415-16326-9.
- Horsley, G. H. R. (1987). New Documents Illustrating Early Christianity: A Review of the Greek Inscriptions and Papyri Published in 1979 (në anglisht). Grand Rapids, MI: Wm. B. Eerdmans Publishing. ISBN 0-85837-599-0.
- Liddell, Henry George; Scott, Robert (1889). An Intermediate Greek-English Lexicon (në anglisht). Oxford: Clarendon Press.
- Miller, Stephen Gaylord (2004). Arete: Greek Sports from Ancient Sources (në anglisht). Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press. ISBN 0-520-24154-1.
- Wilkes, John (1995) [1992]. The Illyrians (në anglisht). Oxford: Blackwell Publishers Limited. ISBN 0-631-19807-5.