Mbretëroi mes viteve 250 para Krishtit deri në 230 para Krishtit
Në 231 para Krishtit, Agroni zotëronte ushtrinë dhe marinën më të fuqishme tokësore, nga cilido prej mbretërve që kishin mbretëruar para tij. Ai zgjeroi kufijtë e mbretërive në veri dhe jug. [1]
Bardhyli ishte themeluesi i dinastisë së parë të dëshmuar ilire. [4] Fushatat maqedonase rezultuan të suksesshme në 393, 372 dhe 359 para Krishtit dhe pushtuan Epirin në aleancë me Dionisin e Sirakuzës .
Bardhylis II ishte i biri i Cleitus (r. 295–290 para Krishtit). Ai arriti të krijojë gjendjen e gjyshit të tij në rajonin e Dassaretae në perëndim të liqenit Lynkestian . [5]
Nuk dihet me saktësi, mase diku rreth vitit 1000 p.e.s.
Sipas Tertulianit pasi Baralirisi kishte parë një shenjë në ëndërr, filloi një sërë fitoresh ushtarake që i lejuan të shtrinte sundimin ilir mbi molosët dhe fiset e tjera, deri në kufijtë e Maqedonisë. Ndoshta është një figurë mitike me disa ngjashmëri me Bardhylin ose me mbretin e parë ilir Ylli (vdekur në vitin 1225 pes.).[6]
Beroja[9][10] ka qenë një mbretëreshë ilire nga fisi i mollosëve, përkatësisht mbretëreshë ilire e taulantëve, pas martesës me mbretit ilir Glauku. Mbretëresha Beroja e birësoi, e rriti dhe edukoi Pirron e Epirit, mbretin e ardhshëm të Epirit. [11][12]
Mbretëroi mes viteve 222 dhe 219 p.e.s. ndërsa vdiq në vitin 214 p.e.s.
Dhimitër Fari fillimisht ishte një sundimtar i ishullit Faros kur ishte përfshirë në Luftën e Parë Iliro-Romake, pas së cilës ai sundoi një pjesë të bregdetit ilir të Adriatikut në emër të romakëve, si një mbret klient.
Glauku ishte mbret ilir nga fisi i taulantëve që rimëkëmbi shtetin ilir të themeluar prej Bardhylit dhe i cili kishte marre pjese në fushatat e Aleksandrit. Deri në vitin 325 ishte prijës i taulantëve. Në vitin 335 kishte ndihmuar Klitin për marrjen e Pelionit. Pas vdekjes së Aleksandrit të Maqedonisë çliroi krahinat në rajonin përreth Liqenit Lihnid, i bashkoi ato me zotërimet e veta dhe u bë mbret i ilirëve.
Autor i disa veprave të shkruara në latinisht mes të cilave dallohet vepra me titull, "Competentibus ad baptismum instructionis libelli VI" dhe vepra muzikore. "Te Deum Laudamus (Ty o Zot të lavdërojmë)." Në njërën nga veprat e tij ai shkruan "Jam dardan" (dardanus sum), nga Remesiana e Dardanisë (sot Bela Palanka në juglindje të qytetit të Nishit në Serbi)
Galauri : mbreti i Taulantëve. Pushtoi pa sukses Maqedoninë midis 678–640 para Krishtit. [22]
Grabi I (shekulli V para Krishtit): është dëshmuar në një mbishkrim athinas, ai ka shumë të ngjarë të ketë qenë një personalitet me përgjegjësi të mëdha politike. Ai ndoshta ishte gjyshi i Grabos II . [23][24]
Grabi II (r. 358–356 para Krishtit): hyri në aleancën athinase për t'i rezistuar fuqisë së Filipit në 356 para Krishtit. [27]
Pleurati I (r. 356-335 para Krishtit): mbretëroi pranë bregdetit Adriatik në Ilirinë jugore. Në një përpjekje të tij në 344 para Krishtit, u përpoq të pengonte përparimet e Filipit në Iliri.
Pleuri (rc 337/336 pes): sundimtari ilir që bëri fushatë kundër Filipit II rreth vitit 337 para Krishtit. Ai konsiderohet nga disa studiues si mbret i Autariatae, Taulantii, ose Dardani . [28] Disa kanë sugjeruar se ai ishte i njëjtë me Pleuratus I ; [29][30] Pleurias përmendet vetëm nga Diodorus (16.93.6), përndryshe ishte i paprovuar në burimet e lashta. [29]
Glauku : mbreti i Taulantëve. Ai ndihmoi Cleitus në Betejën e Pelionit në 335 para Krishtit, ngriti Pirron e Epirit dhe u përfshi në ngjarje të tjera në Ilirinë jugore në fund të shekullit IV para Krishtit. [32]
Monuni I, (r. 290–270 pes): mbretëroi gjatë pushtimeve galike të 279 pes. Ai preu statoret e tij prej argjendi në Dyrrhachion. [33]
Mytili, pasardhësi i Monunius I dhe ndoshta djali i tij (r. 270–?): Zhvilloi luftë kundër Epirit në 270 para Krishtit. Ai preu monedhat e tij prej bronzi në Dyrrhachion. [33]
Teuta (regjente e Pineit ): u detyrua të pajtohej me romakët në vitin 227 pes.
Dhimitër Fari : u dorëzohet romakëve në ishullin Hvar në vitin 218 pes. dhe pastaj ikën në Maqedoni. [35] sundoi para Krishtit 222 ~ pes 219
Skerdilaidi : aleat me Romën për të mposhtur Maqedoninë në vitin 208 pes. [36] sundoi para Krishtit 218 ~ pes 206
Pinej Ardiani : duke qenë se ishte shumë i ri për t'u bërë mbret; sundoi nën regjencën e Teutës, Dhimitrit dhe Skerdilaidit, Pinei i Ardianëve sundoi mes viteve 230 ~ 217 pes.
Pleurati III: është shpërblyer nga romakët në vitin 196 pes. me tokat e aneksuara nga maqedonasit, sundoi mes viteve 205 pes ~ 181 pes.
Genti : u mund nga romakët në vitin 168 pes. gjatë Luftës së Tretë Ilir0-Romake; më këtë Mbretëria Ilire e humb famën e dikurshme ndërsa mbreti u zu rob. sundoi para Krishtit 181 ~ pes 168
Epuloni, sundimtari i Histrisë: pengoi përparimet romake në gadishullin Istrian deri në vdekjen e tij në 177 para Krishtit. [40]
Dalmacia
Verzi, sundimtari i Dalmatëve: mori qytetin e Promonas nga Liburni në mënyrë që t'i zinte pritë Oktavianit në 34 para Krishtit. [41]
Tutimi (Testimi), sundimtar i Dalmatëve: i mundur nga romakët në 33 para Krishtit; pas kësaj Dalmacia u përfshi në Republikën Romake. [41]
Mesapia
Opisi, sundimtari i Messapëve: sulmuar nga Taras në 460 para Krishtit në Hyria, në të cilën ai vdiq. [42]
Panonia
Pinei i Panonisë : udhëhoqi panonët në revoltën e madhe ilire nga viti 6 pas Krishtit. [43]
Sundimtarë të vegjël
Mbreti Jon: sundoi mbi ishullin Vis (Isa) dhe rajonin përreth në gjysmën e parë të shekullit IV para Krishtit, ndoshta pas rënies së Dionisit të Sirakuzës në 367 para Krishtit. [44]
Caeria : mbretëreshë ilire që sundoi në 344/343 para Krishtit.
Cabanes, Pierre (2002) [1988]. Dinko Čutura; Bruna Kuntić-Makvić (red.). Iliri od Bardileja do Gencia (IV. – II. stoljeće prije Krista) [The Illyrians from Bardylis to Gentius (4th – 2nd century BC)] (në kroatisht). Përkthyer nga Vesna Lisičić. Svitava. ISBN953-98832-0-2.
Neritan Ceka: The Illyrians to the Albanians. Tirana: Migjeni. 2013. ISBN 9789928407467
Korkuti, Muzafer. (2003) Parailirët, ilirët, arbërit: Histori e shkurtër. Tiranë: Toena. ISBN 99927-1-689-4</ref>
Loka, Nikollë. (2003) Genivs Illvrici:Dyzet e dy perandorë ilirë të Romës. Mirdita, Tiranë.
Stefanaq Pollo – Arben Puto: The history of Albania from its origins to the present day. Ass. by Kristo Frasheri, Skënder Anamali; transl. by Carol Wiseman, Ginni Hole. London: Routledge & Kegan. 1981. ISBN 071000365X
Tajar Zavalani: History of Albania. Ed. by Robert Elsie, Bejtullah Destani. London: Centre for Albanian Studies. 2015. Albanian Studies, ISBN 9781507595671
^D. Dzino, Illyricum in Roman Politics 229 BC - AD 68 (Cambridge 2010), pp. 149–153.
^Plutarch's Lives, Volume 2 (of 4) by Plutarch, edited by George Long, Aubrey Stewart, 2007, p.120, "Having thus escaped from their pursuers they proceeded to Glaukias, the king of the Illyrians...gave Pyrrhus in charge of his wife."
^Wilkes, J. J. The Illyrians, 1992, ISBN 0-631-19807-5, page 124"...offered asylum to the infant Pyrrhus after the expulsion of his father ...wife Beroea, who was herself a Molossian princess..."
^N. Ceka (2014) Ilirët deri te shqiptarët. Migjeni, fq. 103
^Greenwalt, William S. (2011). "Macedonia, Illyria and Epirus". përmbledhur nga Roisman, Joseph; Worthington, Ian (red.). A Companion to Ancient Macedonia (në anglisht). John Wiley & Sons. fq. 296–305. ISBN978-1-4443-5163-7.
^Cambi, Nenad; Čače, Slobodan; Kirigin, Branko, red. (2002). Greek influence along the East Adriatic Coast. Knjiga Mediterana (në anglisht). Vëll. 26. ISBN9531631549. Undoubtedly the word Illyrian had a distinct political (hence to some extent also ethnic) meaning, when applied to the Illyrian kingdom of Sirrhas or Bardylis I, at thend of the 5th or the beginning of the 4th century BC to the fall of Genthius in 168 BC, regardless of the unsolvable problem of how many dynasties alternately occupied the throne and what was the origin and the actual expanse of the kingdom of each of them
^Neritan Ceka: Illlyrian to the Albanians, 2005, Migjeni
^ abThe Illyrians by J. J. Wilkes, 1992, ISBN0-631-19807-5, p. 129, "No Illyrian production of coins is known before King Monunius struck his coins at Dyrrhachium (see figure 11), followed by Mytilus around ten years later..."
^Fanula Papazoglu (1965), "Les origines et la destinée de l'état Illyrien," p. 143
^A History of Rome to A.D. 565 - p. 111 by Arthur Edward Romilly Boak, William Gurnee Sinnigen,"The island of Pharos and some adjacent territory in Illyria were given to a Greek adventurer, Demetrius of Pharos"
^Épire, Illyrie, Macédoine: mélanges offerts au professeur Pierre Cabanes by Danièle Berranger, Pierre Cabanes, Danièle Berranger-Auserve, page 137
^Arthur J. Evans, « On Some Recent Discoveries of Illyrian Coins », Num. Chronicle, 20, 1880, fq. 290-296.
^Brunšmid, Josip (1899) Vjesnik hrvatskog arheološkog društva, Sveska treća, Godina 1898. Zagreb, 1898-1899, fq. 76 - 85
^The Cambridge Ancient History, Vol. 10: The Augustan Empire, 43 BC-AD 69 (Volume 10) by Alan Bowman, Edward Champlin, and Andrew Lintott,1996,page 176: "... Daesitiates was soon matched by rebellion of the Breuci in Pannonia, headed by Pinnes and another Bato. ..."